Lạc quan về đàm phán TPP

Đại diện 12 nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) - Việt Nam, Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ -  quyết định kéo dài hội nghị tại TP Atlanta - Mỹ sang ngày 3-10 (theo giờ địa phương), nhiều hơn 2 ngày so với dự kiến.

Sự xuất hiện của các phụ tá cao cấp trong Quốc hội Mỹ cũng như thời gian tiến hành đàm phán kéo dài tận đêm muộn cho thấy quyết tâm hoàn tất đàm phán TPP càng sớm càng tốt để thành lập khu vực tự do thương mại lớn nhất thế giới, chiếm gần 40% GDP và 1/3 kim ngạch thương mại toàn cầu. Nhà Trắng ngày 2-10 cho biết Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thảo luận qua điện thoại với Thủ tướng Úc Malcom Turnbull về tiến trình đàm phán TPP. Hai nhà lãnh đạo tái khẳng định cam kết sớm hoàn tất đàm phán về hiệp định.

Tuy nhiên, vẫn còn vài rào cản trong quá trình đàm phán TPP, nổi bật là vấn đề thời gian bảo hộ đối với bằng sáng chế thuốc sinh học. Trong khi  Peru, Chile, Malaysia, New Zealand, Úc, Brunei muốn thời gian bảo hộ kéo dài 5 năm thì Mỹ muốn 12 năm. Dù vậy, một số nước, bao gồm cả Mỹ lẫn Nhật Bản, đã có tín hiệu nhượng bộ. Mexico cũng cho biết sẵn sàng có lập trường linh hoạt tùy thuộc vào sự cân bằng của các cuộc đàm phán. Một tranh cãi khác là chuyện Canada chịu mở cửa thị trường đến đâu đối với các sản phẩm sữa từ Úc và New Zealand.

Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Akira Amari trả lời giới truyền thông sau hội nghị bộ trưởng các nước tham gia đàm phán TPP hôm 2-10. Ảnh: Kyodo

Trong khi đó, phát biểu trước báo giới hôm 2-10, Bộ trưởng Ngoại thương Canada Ed Fast cho biết Canada, Mexico, Mỹ và Nhật Bản, về cơ bản đã đạt được thỏa thuận về tỉ lệ linh kiện có xuất xứ từ những nước ngoài khối TPP để sản phẩm ô tô có thể được miễn thuế nhập khẩu. “Vẫn còn một số việc phải làm nhưng chúng tôi lạc quan rằng vấn đề có thể được giải quyết…” - ông Ed Fast nói. Theo hãng tin Reuters, Mexico và Canada muốn ô tô được miễn thuế trong TPP phải có ít nhất 45% linh kiện xuất phát từ các nước tham gia TPP, trong khi Nhật Bản muốn tỉ lệ này chỉ ở mức 32,5%.

Cũng lạc quan như ông Ed Fast, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Akira Amari hôm 2-10 cho biết các nhà thương thảo đang tiến gần đến việc hoàn tất đàm phán sau khi đạt tiến triển trong những vấn đề còn khúc mắc.  “Mỗi nước đều đang nỗ lực để chúng tôi có thể tổ chức một cuộc họp báo chung vào ngày mai (3-10, giờ địa phương)” - ông Amari nói với hãng tin Kyodo.

Kênh truyền hình CNA (Singapore) dẫn lời chuyên gia thương mại Dan Ikenson thuộc Viện Nghiên cứu Cato tại Washington - Mỹ cho biết do có sự tham gia của 12 quốc gia tại 4 châu lục nên những vấn đề thương thảo không chỉ là rào cản thương mại, hạn ngạch thuế quan hay thủ tục hải quan, mà còn cả những quy định về môi trường, quy định lao động, đầu tư, sở hữu trí tuệ… Vì thế, ông Chris Nelson, biên tập viên tờ The Nelson Report (Mỹ), cho rằng sẽ có không ít mặc cả trong quá trình thương thảo: “Tôi sẽ nhượng bộ về vấn đề xuất xứ linh kiện ô tô thì đổi lại anh phải mở cửa nhiều hơn đối với sản phẩm sữa của tôi…”.

TPP đóng vai trò quan trọng trong di sản kinh tế của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Đại diện thương mại Mỹ Michael Froman nhận định TPP sẽ mang lại việc làm, sự ổn định và những tiêu chuẩn cao hơn cho các nước tham gia cũng như cho nền kinh tế toàn cầu. Trái lại, những nhà hoạt động phản đối TPP chỉ trích hiệp định này sẽ khiến người lao động Mỹ mất việc làm.