Liên Hiệp Quốc công bố báo cáo vũ khí hóa học

Liên Hiệp Quốc (LHQ) khẳng định rằng cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học tồi tệ nhất trong vòng 25 năm qua đã xảy ra ở miền Đông Damascus vào tháng qua. Vụ này cho thấy những quả rốc-két chứa độc chất sarin gây tê liệt thần kinh được bắn vào vùng ngoại ô thủ đô Syria do quân nổi dậy chiếm đóng.

Báo cáo của LHQ không đổ lỗi cho lực lượng tấn công nhưng Mỹ, Anh và Pháp cho biết những chi tiết về sarin, những quả rốc-két được sử dụng và đường bay của chúng xác nhận rằng chế độ Bashar al-Assad chịu trách nhiệm về vụ tấn công này. Tuy nhiên, Nga cho rằng các cường quốc phương Tây đã “kết luận vội vã ” đồng thời vẫn giữ lập luận phe nổi dậy có thể đứng đằng sau vụ tấn công hóa học đó.

Cũng đã có bất đồng sâu sắc về loại nghị quyết nào của LHQ cần có để thực hiện thỏa thuận mà Mỹ và Nga đã đạt được hôm thứ bảy vừa qua ở Geneva trong việc dỡ bỏ chương trình vũ khí hóa học của chính quyền Assad.

Trình bày báo cáo, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon nói: “Đây là trường hợp sử dụng vũ khí hóa học chống lại thường dân được coi là quan trọng nhất kể từ khi Saddam Hussein sử dụng chúng ở Halabja vào năm 1988. Cộng đồng quốc tế đã cam kết không để tái diễn bất cứ hành động ghê tởm nào như vậy, thế nhưng nó lại xảy ra”.

Tuy nhiên, ông Ban đã không chỉ ra ai là người chịu trách nhiệm về vụ tấn công và lưu ý rằng điều đó không nằm trong yêu cầu của cuộc điều tra LHQ. “Tất cả chúng ta đều có suy nghĩ riêng về vấn đề này nhưng nghiền ngẫm nó để tìm địa chỉ trách nhiệm là việc của những người khác” - ông nói.

Góp tiếng nói tranh luận sau đó, các nhà ngoại giao phương Tây cho rằng người phụ trách nhóm điều tra của LHQ, Ake Sellstrom, một nhà khoa học Thụy Điển, nhận xét rằng chất lượng khí sarin được dùng trong cuộc tấn công ở phía Tây và Đông vùng ngoại ô Ghouta vào ngày 21-8 cao hơn loại sarin đã được sử dụng trong cuộc tấn công khủng bố năm 1995 ở khu vực tàu điện ngầm Tokyo hay loại độc chất từ cuộc tấn công của Saddam Hussein ở TP Halabja của người Kurd.

Ông Sellstrom cũng cho biết những quả rốc-két được sản xuất một cách tinh xảo. Báo cáo của ông ấy xác định chúng được bắn đi từ phía Tây Bắc và các giới chức phương Tây nhận xét những chi tiết của đường đạn khẳng định rằng chúng bay đến từ một khu vực do quân chính phủ kiểm soát. “Tất cả điều đó củng cố quan điểm của chúng tôi rằng không nghi ngờ gì nữa, chính chế độ Syria đã dùng vũ khí hóa học và họ là người chịu trách nhiệm” - Mark Lyall Grant, nhà ngoại giao Anh tại LHQ - nhấn mạnh.

Đối tác Mỹ của ông Grant, bà Samantha Power, nói rằng trong “hàng ngàn hình ảnh video” từ cuộc xung đột Syria không có dấu hiệu nào cho thấy quân nổi dậy nắm trong tay những vũ khí như thế, cũng chẳng có chứng cứ nào về việc họ sở hữu khí độc sarin”. Bà Power còn nói thêm rằng “những chi tiết kỹ thuật trong báo cáo cho thấy rõ chỉ có chế độ Assad mới có thể thực hiện cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học này”. Đại sứ Pháp Gerard Araud đồng tình với kết luận của bà.