Anis Amri chỉ bị tiêu diệt một cách tình cờ ở TP Milan trong một vụ kiểm tra giấy tờ bình thường của 2 cảnh sát viên Ý. Nếu Anis không vội vã rút súng bắn vào cảnh sát thì có lẽ gã không chết và khai ra nhiều điều bổ ích cho các cơ quan an ninh Đức, Pháp, Ý.
Ung dung đào thoát
Vụ việc đặt ra một câu hỏi nhức nhối: Tại sao một tội phạm có danh tính, có hình ảnh loan truyền dày đặc trên các phương tiện truyền thông đại chúng, có lệnh truy nã quốc tế lại có thể ung dung vượt qua biên giới Đức, Pháp, Ý rồi đàng hoàng dùng tiền mặt mua vé tàu lửa (từ Đức đến Lyon - Pháp) và vé tàu cao tốc (từ Lyon đến Milan)? Rõ ràng, đã có những lỗ hổng nghiêm trọng trong công tác phòng chống khủng bố ở châu Âu.
Câu hỏi đặt ra cho nhà chức trách Đức là tại sao cảnh sát và cơ quan an ninh không thể ngăn chặn Anis vượt biên qua Pháp 48 giờ sau khi gây ra cuộc tấn công khủng bố đẫm máu nhất trong vài chục năm qua tại Đức?
Như đã kể, Đức đã tỏ ra hết sức cảnh giác đối với Anis khi gã từ Ý vào nước Đức hồi tháng 7-2015. Đức dứt khoát bác bỏ đơn xin tị nạn của đương sự và có ý định trục xuất Anis ngay từ đầu. Song, do Tunisia trì hoãn, không nhận nên Đức đành cấp giấy tạm trú cho Anis chờ ngày Tunisia hoàn tất những thủ tục cần thiết. Nhất cử nhất động của gã đều bị theo dõi từ tháng 3 đến tháng 9-2016 nhưng sau đó, cuộc điều tra và theo dõi bị đình chỉ với lý do “không đủ chứng cứ cần thiết”.
Có những tình tiết kỳ lạ khiến người ta không khỏi băn khoăn về tính chuyên nghiệp của cảnh sát. Ngoài chuyện bắt lầm một người nhập cư Pakistan 23 tuổi và phải thả ngay chỉ sau 2 giờ còn có vụ này: Chiều 21-12, khi cảnh sát trang bị vũ khí tận răng bí mật vây ráp trại tị nạn Emmerich - nơi Anis tạm trú, một sĩ quan cấp cao phát hiện trát lệnh bắt giữ gã có sai sót phải chỉnh sửa. Báo chí hay tin ùa tới rần rần với một rừng ống kính. Cư dân trại tị nạn rúng động, đối tượng nếu có mặt cũng đã dư thời gian đối phó. Mãi đến sáng 22-12, cuộc đột kích mới bắt đầu. Lúc đó Anis đã có mặt ở Pháp!
Thiếu người, công nghệ lạc hậu
Công tác tình báo Đức cũng không hiệu quả gì hơn. BFV (Cục Tình báo nội địa) đã biết Anis hay lui tới một thánh đường Hồi giáo chứa chấp nhiều phần tử cực đoan ở quận Moabit thuộc Berlin vài ngày trước khi cướp xe tải tông chết cả chục người đi chợ Giáng sinh đêm 19-12. Sau khi gây án, Anis đã quay trở lại thánh đường này. Hệ thống camera an ninh của thánh đường đã ghi lại hình ảnh Anis và được đài truyền hình RBB phát sóng hôm 22-12. BFV đã bỏ lỡ cơ hội tóm được thủ phạm.
Giải thích sự yếu kém của các cơ quan tình báo Đức, chuyên gia David Khalfa thuộc Viện An ninh và Triển vọng ở châu Âu nhận xét: “Trước làn sóng nhập cư gần 1 triệu người, bộ máy an ninh Đức thiếu nhân sự trầm trọng. BFV và BND (Cục Phản gián đối ngoại) xưa nay chỉ giỏi giám sát những phần tử tân phát xít và cực đoan cánh tả. Vì không được trang bị công nghệ thu thập thông tin tình báo tiên tiến chống khủng bố nên có thể hiểu tại sao họ yếu kém”.
Cộng hòa Liên bang Đức có 16 bang mà mỗi bang có Bộ Nội vụ, cơ quan cảnh sát và tình báo riêng. Vì vậy, việc phối hợp và chia sẻ thông tin giữa địa phương với trung ương thường không đáp ứng yêu cầu.
Armin Laschet, Phó Chủ tịch Đảng CDU cầm quyền, từng chỉ ra rằng việc các cơ quan cảnh sát địa phương hoạt động độc lập là một cản ngại không nhỏ trong công tác chống khủng bố. Đức thành lập Trung tâm Chống khủng bố GTAZ từ năm 2004 và Trung tâm Dữ liệu chống khủng bố từ năm 2007 nhưng sự phối hợp giữa GTAZ và các cơ quan an ninh cấp bang khá lỏng lẻo.
Theo tiết lộ của ông Laschet, đôi lúc địa phương này đùn đẩy trách nhiệm cho địa phương khác. Ví dụ, khi Anis di chuyển từ bang Nordrhein-Westfalen đến Berlin, các nhà điều tra của bang nói: “Hắn đã đi Berlin, việc của chúng tôi đến đây là hết. Trách nhiệm từ nay thuộc về Berlin”.
Pháp cũng lo ngay ngáy
Trên đường chạy trốn, Anis Amri đã vượt biên qua Pháp. Ngày 22-12, hệ thống camera an ninh ở nhà ga xe lửa Lyon-Part-Dieu đã ghi được hình ảnh Anis đi một mình, đầu đội nón bê-rê, vai đeo balô. Từ đây, gã dùng tiền mặt mua vé tàu cao tốc đến Milan.
Sau khi thông tin này được đăng tải trên báo chí, nghị sĩ Pháp Thierry Solère đặt vấn đề: “Tại sao trong khi bị lực lượng cảnh sát toàn châu Âu truy nã, nghi phạm có vũ khí vẫn có thể vào một trong những thành phố lớn nhất của Pháp - nơi có hệ thống giám sát bằng camera, rồi mua vé tàu đến Ý mà hệ thống an ninh của chúng ta không thể phát hiện?”. Ông Solère yêu cầu có một cuộc điều tra nghiêm túc nhằm tránh tai họa khủng bố sau này.
Không gian Schengen có vấn đề
Sau khi nghị sĩ Pháp Thierry Solère đặt nghi vấn về những lỗ hổng an ninh của không gian Schengen - hiệp ước về sự tự do qua lại biên giới của công dân EU (Liên hiệp châu Âu), bà Marine Le Pen, Chủ tịch Đảng Mặt trận Quốc gia cực hữu, đã đi xa hơn: “Đây là một chỉ dấu thảm họa về mặt an ninh của không gian Schengen”.
Bà Le Pen đang hô hào bãi bỏ không gian Schengen, tái lập biên giới từng quốc gia với khẩu hiệu vận động tranh cử “Thời đại biên giới đã trở lại”. Ý tưởng của bà Le Pen - ứng cử viên tiềm năng tổng thống Pháp năm 2017 - có thể xa lạ nhưng trong xu hướng của thời đại, khi người dân Anh quyết định chia tay EU và cử tri Mỹ chọn tỉ phú Donald Trump - một doanh nhân không có chút kinh nghiệm chính trị - làm tổng thống thì đối với một bộ phận người Pháp, ý tưởng đó không tồi.
(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 26-12
và quét mã QR
Bình luận (0)