Theo AP, thủ phạm bị xét xử là cựu thống đốc bang Illinois Rod Blagojevich, 53 tuổi, thuộc Đảng Dân chủ Mỹ, bị bắt ngày 9-12-2008. Bản cáo trạng của Bộ Tư pháp Mỹ kết tội ông về vụ mua quan bán chức, tìm người thay thế ghế thượng nghị sĩ (TNS) của ông Barack Obama bỏ trống sau khi trở thành tổng thống (TT) Mỹ. Trong vụ này, ông Blagojevich đòi giá cao là được bổ nhiệm làm bộ trưởng y tế của nội các TT Obama.
Cựu thống đốc Rod Blagojevich và vợ tại phiên tòa ngày 8-6. Ảnh: AP
Ngày 29-6, làm chứng trước tòa, một thủ lĩnh công đoàn là Tom Balanoff, có quan hệ thân thiết với TT Obama, đã kể chi tiết vụ giao kèo đổi chác. Ông Obama muốn bạn thân là bà Valerie Jarrett tiếp quản ghế TNS của ông tại bang Illinois. Khi vấn đề này được ông Balanoff nêu ra, thống đốc Blagojevich “ra giá” được giữ chức bộ trưởng trong chính phủ thì sẽ bảo đảm chiếc ghế TNS của bà Jarrett. Theo lời khai của nhân chứng Balanoff, thống đốc Blagojevich nói ông ta muốn tiếp tục làm thống đốc bang nhưng “nếu được làm bộ trưởng y tế thì có thể thực hiện niềm say mê chăm sóc sức khỏe của toàn dân”.
Một nhân chứng khác là cựu chánh văn phòng thống đốc bang Illinois, John Harris, cho biết sếp Blagojevich của ông có lần kể đã trực tiếp “đánh tiếng” với ông Obama sẵn sàng trao đổi ghế TNS tại bang lấy một chức bộ trưởng nội các.
Ngoài những lời khai của nhân chứng, phiên tòa còn được nghe nhiều băng ghi âm của Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) về các cuộc nói chuyện điện thoại của cựu thống đốc Blagojevich với nhân viên liên quan đến mưu đồ chạy chức và nhận hối lộ. Trong đó có lời tâm sự của ông ta với cựu thống đốc Doug Scofield: “Tôi đã có một cơ hội vàng. Tôi sẽ không bỏ lỡ để chịu tay trắng đâu!”.
Tuy nhiên, trước tòa, cựu thống đốc Blagojevich vẫn chưa chịu nhận tội. Theo AP, nếu bị kết án theo cáo trạng quy 24 tội tham nhũng và lạm dụng chức quyền, ông ta có thể lãnh án 415 năm tù và nộp phạt 6 triệu USD. Nhưng đó là về lý thuyết, còn mức án cụ thể phải chờ khi phiên tòa kết thúc.
Thanh Tùng