Muộn nên phải mạnh

Năm 2022 sắp qua đi rất đặc biệt đối với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) với 6 lần nâng lãi suất cơ bản cho đến nay, trong đó lại còn có những 4 lần với mức độ 0,75 điểm %. Mặt bằng lãi suất cơ bản hiện tại ở Mỹ là 3,75%-4%, cao nhất kể từ tháng 1-2008. FED cho biết sẽ còn tiếp tục tăng lãi suất cơ bản thêm nhiều lần nữa trong thời gian tới.

FED hành động khác thường với chính truyền thống và thông lệ bởi FED thường nâng hay hạ lãi suất cơ bản chỉ với mức 0,25 điểm % và hết sức tránh điều chỉnh lãi suất cơ bản nhiều lần trong khoảng thời gian ngắn.

FED không còn và không thể cứ như thế trong năm 2022 này vì lạm phát ở Mỹ tăng rất nhanh lên mức độ rất cao. Tỉ lệ lạm phát ở Mỹ trong tháng 9 là 8,2% và tháng trước đó là 8,3% trong lúc sứ mệnh tồn tại của FED là giữ cho con số này ở mức 2%.

FED hành động khác thường bởi cơ quan này bắt đầu quá muộn việc điều chỉnh từ chính sách tiền tệ lỏng lẻo sang chính sách tiền tệ chặt chẽ nhằm chống lạm phát. Nói theo cách khác, FED bắt đầu nâng lãi suất cơ bản quá muộn và vì bắt đầu hành động muộn thì hành động phải mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

Chủ tịch FED Jerome Powell tại cuộc họp báo ở thủ đô Washington - Mỹ hôm 2-11 sau khi FED quyết định tiếp tục nâng lãi suất cơ bản lên thêm 0,75 điểm %Ảnh: Reuters

Với những lần nâng lãi suất cơ bản trong năm nay và cả dự định cho thời gian tới, FED thể hiện quyết tâm và ưu tiên chống lạm phát và ngăn ngừa cuộc khủng hoảng lòng tin của giới kinh tế, tài chính và dân chúng ở Mỹ vào năng lực vận hành chính sách tiền tệ và tính thích hợp của chính sách tiền tệ của FED.

Khi hành động như thế này, FED chấp nhận những tác động tiêu cực của nó tới tăng trưởng kinh tế và thị trường lao động ở Mỹ. Lãi suất cơ bản tăng kìm hãm tăng trưởng kinh tế, giới kinh tế giảm đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất - kinh doanh và bớt sử dụng nhân công lao động.

 Xem ra, chủ định của FED là thà chấp nhận giảm nhịp độ tăng trưởng kinh tế còn hơn để cho lạm phát tiếp tục tăng cao và tin rằng kinh tế Mỹ có thể tiếp tục suy giảm đà tăng trưởng nhưng không bị sa vào suy thoái. Nhưng vì lo ngại và ý thức được rủi ro nên FED bắt đầu chủ trương linh hoạt về mức độ điều chỉnh lãi suất cơ bản, giữ dư địa cho chủ động tiến hay thoái, quyết liệt hay nhẹ nhàng trong thời gian tới.

FED còn rất vất vả và phải tiếp tục nâng lãi suất cơ bản mới có thể giảm tỉ lệ lạm phát ở Mỹ xuống còn 2%. Giảm lạm phát chút ít thì dễ nhưng để tỉ lệ lạm phát xuống chỉ còn 2% thì vô cùng khó đối với FED bởi lạm phát tăng nhanh và mạnh ở Mỹ trong thời gian vừa qua là kết quả tác động của nhiều nguyên nhân.

Trong số này, có nguyên nhân nằm ngoài phạm vi kiểm soát và chi phối của FED như tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine đến tăng trưởng kinh tế, giá năng lượng và tiêu dùng ở Mỹ. Chính vì thế, FED không thể tự tung tự tác mà phải tùy liệu theo diễn biến tình hình ở Mỹ và trên thế giới để đưa ra những quyết sách tiếp về chính sách tiền tệ và lãi suất.

Sáu lần nâng lãi suất cơ bản của FED từ đầu năm có giúp ích nhất định nhưng không quyết định cho Tổng thống Joe Biden và Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào ngày 8-11. FED làm cho đồng USD mạnh thêm, qua đó tác động mạnh tới kinh tế và tài chính, tiền tệ ở các nền kinh tế khác trên thế giới.