Mỹ giáng đòn kép vào Trung Quốc

Trên mặt trận biển Đông, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis hôm 29-5 khẳng định Washington sẽ tiếp tục duy trì các chiến dịch hàng hải ở biển Đông nhằm thách thức những tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc. 

Phát biểu với các phóng viên trên đường tới bang Hawaii, ông chủ Lầu Năm Góc chỉ trích Bắc Kinh leo thang quân sự hóa các đảo nhân tạo xây dựng phi pháp ở biển Đông, đi ngược lại lời hứa với Washington. Ông Mattis nói thêm Mỹ sẽ đối đầu với những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế.

Phát biểu mạnh mẽ trên được đưa ra 2 ngày sau khi 2 tàu chiến của Mỹ đi vào khu vực 12 hải lý xung quanh quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép) ở biển Đông. 

Ngoài ra, Lầu Năm Góc còn rút lời mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận hải quân đa quốc gia Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC), dự kiến diễn ra gần Hawaii vào tháng tới. Giới phân tích nhận định những bước đi trên cho thấy Mỹ đang theo đuổi lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc ở biển Đông và dư luận sẽ có dịp kiểm chứng điều này khi ông Mattis dự Hội nghị Thượng đỉnh An ninh châu Á (còn được biết với tên gọi Đối thoại Shangri-La) tại Singapore cuối tuần này.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis phát biểu với các phóng viên khi trên đường đến bang Hawaii hôm 29-5. Ảnh: TWITTER

Trên mặt trận thương mại, người "tung đòn" là Tổng thống Mỹ Donald Trump khi cho biết sẽ đánh thuế trừng phạt lên số hàng hóa nhập khẩu trị giá 50 tỉ USD của Trung Quốc, cũng như hạn chế Bắc Kinh đầu tư vào ngành công nghiệp công nghệ cao của Washington. 

Thông báo của Nhà Trắng hôm 29-5 cho biết đây là một phần trong những bước đi nhằm bảo vệ công nghệ và tài sản trí tuệ trong nước trước những tập quán thương mại mang tính phân biệt đối xử của Trung Quốc. 

Theo thông báo, danh sách những hàng hóa Trung Quốc bị đánh thuế sẽ được công bố ngày 15-6. Sau đó 15 ngày, công chúng sẽ biết những biện pháp hạn chế và kiểm soát xuất khẩu nhằm vào các cá nhân, thực thể Trung Quốc liên quan đến việc thâu tóm những công nghệ quan trọng.

Không dừng lại ở đó, theo hãng tin AP, Bộ Ngoại giao Mỹ dự định rút ngắn thời hạn thị thực cấp cho một số công dân Trung Quốc, bắt đầu từ ngày 11-6 tới, trong nỗ lực ngăn chặn nạn đánh cắp tài sản trí tuệ. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ đã được hướng dẫn rằng nghiên cứu sinh Trung Quốc sẽ chỉ được cấp thị thực tối đa 1 năm nếu họ theo học trong các lĩnh vực như robot, hàng không và sản xuất hiện đại. 

Đây là những lĩnh vực được Bắc Kinh xem là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược "Sản xuất tại Trung Quốc năm 2025". Ngoài ra, các công dân Trung Quốc đang xin thị thực sẽ phải trải qua thêm nhiều thủ tục và sự đồng ý của các cơ quan Mỹ nếu họ là nhà nghiên cứu hoặc quản lý cho các công ty có tên trong một danh sách đặc biệt của Bộ Thương mại Mỹ.

Không mất nhiều thời gian để Bắc Kinh bắn đi phát súng "thách thức", truyền thông nhà nước Trung Quốc nói nước này sẵn sàng đáp trả nếu Mỹ tìm cách khơi mào một cuộc chiến thương mại. Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc nói động thái của ông Trump rõ ràng đi ngược lại sự đồng thuận đạt được giữa 2 nước gần đây và Bắc Kinh sẵn sàng bảo vệ những lợi ích cốt lõi bất chấp phía Washington có biện pháp gì.