Mỹ sẽ dùng Đài Loan để mặc cả với Trung Quốc?

Các dự luật này vẫn cần sự thông qua của thượng viện và sự ủng hộ của tổng thống để trở thành luật. Nhưng diễn biến này chắc chắn sẽ khiến Trung Quốc tức giận khi nước này vốn xem Đài Loan là vấn đề nhạy cảm.

Theo tờ South China Morning Post (Hồng Kông) hôm 10-1, nếu 2 dự luật qua được hai ải còn lại nói trên, chính quyền ông Trump sẽ quyết định nên thực thi chúng như thế nào, cho phép nhà lãnh đạo Mỹ và đội ngũ của ông mặc cả với Trung Quốc. 

Một trong hai dự luật là Đạo luật Đi lại Đài Loan được đề ra nhằm thúc đẩy trao đổi chính thức giữa Washington và Đài Loan. Dự luật cũng mở đường các quan chức Mỹ đến Đài Loan gặp gỡ giới chức hòn đảo này và ngược lại. 

Những cuộc gặp thế này bị né tránh kể từ khi Mỹ từ bỏ quan hệ ngoại giao với Đài Loan và chuyển sang công nhận Trung Quốc vào năm 1979.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Reuters

Dự luật thứ hai nhằm giúp Đài Loan lấy lại tư cách quan sát viên ở Hội đồng Y tế Thế giới, cơ quan ra quyết định của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Hai dự luật này cho thấy Đài Loan vẫn luôn là trở ngại trong quan hệ Mỹ - Trung Quốc mặc dù Tổng thống Donald Trump khẳng định với Chủ tịch Tập Cận Bình rằng ông sẽ tuân thủ nguyên tắc Một Trung Quốc.

Hồi tháng 12-2017, Tổng thống Donald Trump cũng đã ký Đạo luật Ủy quyền Phòng vệ Quốc gia, một phần trong đó cho phép quân đội Mỹ trao đổi nhiều hơn với Đài Loan, trong đó có các cuộc viếng thăm lẫn nhau của tàu chiến 2 bên.

Phản ứng trước đạo luật trên, ông Li Kexin, đại diện Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington cảnh báo: "Thời điểm tàu chiến Mỹ đậu tại cảng Cao Hùng (Đài Loan) sẽ là lúc quân đội Trung Quốc dùng vũ lực chiếm Đài Loan".

Chính vì vậy, các nhà phân tích Trung Quốc cho rằng ông Donald Trump sẽ phải cân nhắc rủi ro chính trị của việc ủng hộ hai dự luật trên và có thể sử dụng chúng để mặc cả với Bắc Kinh.

Ông Jia Qingguo, trưởng khoa Quan hệ Quốc tế tại Trường ĐH Bắc Kinh, nói rằng tổng thống Mỹ thường để lại vài điều không chắc chắn trong các chính sách của ông. "Ông ấy thích tỏ ra khó đoán nhưng cũng sẽ cư xử thận trọng vì Trung Quốc sẽ trả đũa mạnh mẽ nếu có một cuộc gặp cấp cao giữa quan chức Mỹ và Đài Loan. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích quốc gia của Mỹ" - ông Jia nói.