Việc tàu khu trục dẫn đường tên lửa USS Lassen của Mỹ đi vào vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo phi pháp do Trung Quốc bồi đắp hôm 27-10 đang hâm nóng tình hình biển Đông nhưng xem ra không bên nào muốn đẩy mọi chuyện đi quá xa.
Không ai bất ngờ khi giới chức và truyền thông Trung Quốc đồng thanh lên án Mỹ, còn cư dân mạng đòi hỏi Bắc Kinh có phản ứng mạnh mẽ hơn. Tờ Thời báo Hoàn cầu hôm 28-10 nói Trung Quốc không sợ một cuộc chiến với Mỹ ở biển Đông. Trong khi đó, Nhật báo Quân Giải phóng Trung Quốc nhân dịp này cáo buộc Mỹ đang “gieo rắc sự hỗn loạn” tại những nước như Afghanistan, Iraq…
Ở phía bên kia, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tuyên bố hải quân nước này sẽ tiếp tục sứ mệnh áp sát các đảo nhân tạo và người phát ngôn Nhà Trắng nhắc lại tàu, máy bay nước này sẽ hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.
Dù vậy, vẫn có những động thái cho thấy cả Trung Quốc và Mỹ đều nỗ lực kiềm chế. Bắc Kinh từng nhiều lần cảnh báo sẽ kiên quyết chống lại bất kỳ nước nào “xâm phạm chủ quyền” nhưng khi tàu Mỹ thực sự vào “vùng cấm địa”, Trung Quốc chỉ theo dõi và cảnh báo mà không can thiệp bằng vũ lực.
Tương tự, theo Reuters, giới truyền thông Trung Quốc một mặt chỉ trích “những hành động khiêu khích” của Mỹ nhưng mặt khác lại kêu gọi “kiềm chế”. Ngay cả tờ Thời báo Hoàn cầu, bị xem là có giọng điệu hiếu chiến nhất, cũng đăng bài xã luận nhấn mạnh Bắc Kinh cần thể hiện “ưu thế đạo đức” trước “sự bắt nạt” của Washington.
“Người Trung Quốc chắc chắn là không muốn gây ra bất kỳ cuộc khủng hoảng hoặc đối đầu nào với người Mỹ” - ông Ashley Townshend, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu về Mỹ thuộc Trường ĐH Sydney (Úc), nhận định với báo The Guardian (Anh).
Trong khi đó, theo báo The New York Times, Nhà Trắng cũng không muốn làm lớn chuyện khi ra lệnh giới chức Lầu Năm Góc không công khai nói về cuộc tuần tra. Không có thông báo chính thức nào về chuyến đi của tàu USS Lassen được đưa ra, còn Bộ Ngoại giao Mỹ xoa dịu bằng cách khẳng định sứ mệnh nói trên không ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ “có tầm quan trọng sống còn” với Trung Quốc.
“Động thái này dường như đã được hoạch định kỹ càng và thực thi hiệu quả để giảm thiểu rủi ro” - ông Derek Chollet, cựu trợ lý bộ trưởng quốc phòng Mỹ, nhận định và nói thêm chính quyền Tổng thống Barack Obama có ý muốn để “hành động thay lời muốn nói”.
Tình hình biển Đông đi theo chiều hướng nào còn tùy thuộc vào phản ứng tiếp theo của cả 2 cường quốc. Báo The Wall Street Journal thúc giục Mỹ cần tuần tra nhiều hơn để tăng sức nặng cho lập trường của mình, theo đó, Trung Quốc không có chủ quyền gì đối với những vùng biển hoặc không phận quanh những đảo nhân tạo xây trái phép ở biển Đông.
Những cuộc tuần tra nói trên càng có giá trị nếu có sự tham gia của các đồng minh như Úc, Nhật, Philippines và có thể là cả Indonesia. Đây sẽ là đòn giáng mạnh vào đề nghị tuần tra chung ở biển Đông mà Trung Quốc vừa đưa ra với các nước ASEAN.
Tuy nhiên, chuyên gia Townshend cảnh báo việc đưa tàu chiến Mỹ đến biển Đông có nguy cơ phản tác dụng bởi Trung Quốc có thể viện cớ để tăng cường quân sự hóa các đảo nhân tạo, thậm chí lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Đông.
Hợp tác song phương vạ lây
Báo The Guardian chỉ ra rằng nếu đối đầu Mỹ - Trung ở biển Đông tiếp tục leo thang, sự hợp tác song phương về những vấn đề quốc tế, như kinh tế toàn cầu, thương mại công bằng, biến đổi khí hậu, chủ nghĩa khủng bố, tội phạm mạng... có thể chịu tổn thất. Ngoài ra, trong lúc một số đồng minh của Mỹ tại khu vực như Nhật, Philippines... ủng hộ Washington cứng rắn với Bắc Kinh thì vẫn có những nước lo lắng về nguy cơ bị mắc kẹt trong cuộc đối đầu này.
và quét mã QR
Bình luận (0)