Nga tham vọng dọn rác vũ trụ

Tập đoàn Vũ trụ Roscosmos của Nga đang ấp ủ tham vọng dọn sạch rác trên quỹ đạo quanh trái đất.

Công việc cấp bách

Dự kiến, một trong những con tàu phục vụ cho mục đích này sẽ được chế tạo vào năm 2018 - theo tạp chí Life (Nga). Trong khi đó, các chuyên gia nhận định Nga có thể kiếm được tiền từ công việc dọn rác vũ trụ mặc dù mức lợi nhuận cụ thể còn phụ thuộc vào một loạt yếu tố, như Nga sẽ đổ bao nhiêu tiền vào việc chế tạo “vũ khí” cho cuộc chiến với rác vũ trụ này.

Viện sĩ Viện Hàn lâm Nga Alexander Rodin quả quyết dọn rác vũ trụ là công việc rất cấp bách hiện nay, đồng thời đánh giá Roscosmos có thể thu lợi từ công việc này. Theo ông, rác vũ trụ không chỉ gây ra thêm nguy cơ cho các vệ tinh mà còn liên quan đến lĩnh vực phòng thủ không gian. “Hiện chưa có thị trường dọn rác vũ trụ. Về nguyên tắc, Nga có mọi cơ hội để thiết lập thị trường như thế. Dĩ nhiên là các dự án liên quan đến rác vũ trụ sẽ tạo ra lợi nhuận” - ông Rodin nhấn mạnh.

Rác vũ trụ lâu nay vẫn là vấn đề nhức nhối đối với Roscosmos. Từ năm 2014, cơ quan này công bố kế hoạch có kinh phí 11 tỉ rúp (gần 4.000 tỉ đồng) nhằm tạo ra một cỗ máy chuyên quét dọn các vệ tinh không còn hoạt động, mảnh vỡ ra khỏi quỹ đạo. Hồi tháng 4-2015, dự án này đã phải đình lại do ngân sách của Roscosmos bị giảm 1/3. Tuy nhiên, đến tháng 6-2016, Roscosmos đã ký hợp đồng trị giá 3,8 tỉ rúp với một trung tâm nghiên cứu mang tên M.V. Keldysh nhằm dọn dẹp rác vũ trụ trên quỹ đạo quanh trái đất. Theo đó, trong vòng 2 năm nữa, sẽ có một con tàu vũ trụ trị giá 282,3 triệu rúp được chế tạo để làm công việc này. Như vậy, Nga có thể là quốc gia đầu tiên thành lập thị trường về dọn rác vũ trụ.

Vệ tinh Sentinel -1A của Cơ quan Hàng không châu Âu (ESA) bị một vật thể nhỏ đụng phải trên không gian hôm 23-8 (chỗ mũi tên)Ảnh: ESA

Hiểm họa không nhỏ

Căn cứ dữ liệu của Roscosmos, tính đến tháng 6-2016, gần 17.800 vật thể lớn có đường kính từ 10 cm trở lên đang trôi dạt trong vũ trụ, cùng với 700.000 mảnh vỡ đường kính hơn 1 cm và gần 1 tỉ mẩu rác hơn 1 mm. Các quốc gia xả rác kích thước lớn ra vũ trụ nhiều nhất là Nga (6.171 vật thể), Mỹ (5.087) và Trung Quốc (3.631). Theo dự đoán, trong vòng 50-100 năm nữa, số lượng rác vũ trụ có thể tăng lên gấp đôi hiện nay. “Bay với tốc độ 3-7,5 km/giây, rác vũ trụ gây nguy hiểm cho các con tàu và vệ tinh. Đã có một số trường hợp bị thiệt hại do rác vũ trụ gây ra” - chuyên gia trong lĩnh vực rác vũ trụ Igor Usovik lo ngại.

Cũng theo ông Usovik, ở đây cần xác định rõ ai “xả” rác trong vũ trụ và phải trả tiền cho công việc dọn dẹp. “Quốc gia nào có vật thể bay bị hư hỏng trong không gian có thể phải đặt hàng dọn dẹp nó bởi loại rác này có thể đe dọa bất kỳ vệ tinh nào và vào bất cứ lúc nào, cho dù đó là của Nga, Trung Quốc, châu Âu hoặc Mỹ” - ông Usovik quả quyết.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cho rằng việc ngăn chặn hành vi xả rác phải diễn ra song song với công tác điều nghiên các loại công nghệ dọn rác.