Ngưng tài trợ cho WHO lúc này là không phù hợp?

Quyết định ngưng đóng góp tài chính cho Tổ chức Y tế thế giới (WHO) được Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố hôm 14-4 đang đối mặt không ít chỉ trích giữa lúc cuộc chiến chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới virus corona (Covid-19) đang diễn ra quyết liệt.

Ông chủ Nhà Trắng lấy lý do WHO xử lý kém dịch Covid-19 cho động thái nói trên. Cụ thể, nhà lãnh đạo này cho rằng WHO, một cơ quan của Liên Hiệp Quốc (LHQ), đã lan truyền "thông tin sai" của Trung Quốc về dịch Covid-19 và che đậy sự lây lan của nó, khiến cuộc khủng hoảng thêm nghiêm trọng.

Dù ông Donald Trump không nói rõ sẽ ngưng khoản tài trợ nào nhưng các chuyên gia cho rằng Mỹ có thể cắt phần đóng góp tự nguyện cho WHO. Con số này ước tính chiếm khoảng 3/4 tổng số tiền Washington thường chuyển đến WHO. Theo tờ The New York Times, Mỹ đã đóng góp cho WHO khoảng 553 triệu USD trong năm 2019.

Các chuyên gia của WHO và Trung Quốc tại TP Vũ Hán, được xem là nơi khởi phát dịch Covid-19, hôm 23-2. Ảnh: REUTERS

Phản ứng trước bước đi trên, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cho rằng giờ không phải lúc giảm bớt nguồn lực của WHO, một tổ chức đang đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nỗ lực đánh bại Covid-19 của thế giới. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas nhận định tăng cường nguồn lực cho WHO là một trong những "khoản đầu tư tốt nhất" và chuyện đổ lỗi sẽ không giúp ích gì. Theo tờ The Guardian, giới chức y tế công cộng nhìn chung nhất trí rằng phản ứng của WHO đối với dịch Covid-19 dù không hoàn hảo nhưng đã được cải thiện hơn nhiều so với lần đối phó dịch Ebola năm 2014.

Nhiều chuyên gia y tế công cộng cũng cho rằng WHO có thể mắc thiếu sót nhưng việc ngưng tài trợ không phải là giải pháp đúng đắn và phù hợp lúc này. Trong bài viết trên tờ The Washington Post, hai chuyên gia Thomas Bollyky của Hội đồng Quan hệ đối ngoại và Jeremy Konyndyk của Trung tâm Phát triển toàn cầu (đều đặt trụ sở ở Mỹ) chỉ ra những điều kiện hạn chế mà WHO đang đối mặt, như không thể làm việc tại các nước thành viên nếu không được phép và không có quyền trừng phạt những ai không tuân thủ quy định của họ. Vì thế, hoạt động của WHO dựa vào sự hợp tác của các chính phủ.

Một số chuyên gia khác bày tỏ nỗi lo về nguy cơ tổn thất nhân mạng nếu Mỹ ngưng tài trợ cho WHO giữa lúc đại dịch Covid-19 hoành hành. "Cuộc chiến chống lại một đại dịch toàn cầu đòi hỏi sự hợp tác quốc tế và việc dựa vào khoa học, dữ liệu. Cắt giảm ngân sách cho WHO, thay vì tập trung vào các giải pháp, là động thái nguy hiểm trong bối cảnh thế giới đang bấp bênh" - ông Patrice Harris, Chủ tịch Hiệp hội Y khoa Mỹ, chỉ trích.

Một số ý kiến khác thậm chí cho rằng ông Trump đang muốn đánh lạc hướng và tìm kiếm "vật tế thần" sau khi bị chỉ trích vì phản ứng chậm và thiếu hiệu quả đối với dịch bệnh. Theo tờ The New York Times, các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy tỉ lệ người Mỹ không tán thành cách thức ông Trump ứng phó dịch Covid-19 cao hơn tỉ lệ tán thành - một diễn biến có thể đe dọa đến cơ hội tái đắc cử của ông Trump.

Theo tờ The Guardian, vẫn còn quá sớm để biết rõ lập trường cứng rắn đối với WHO sẽ giúp ích ra sao cho ông chủ Nhà Trắng trong cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 11 tới. Trước mắt, uy tín và ảnh hưởng của Mỹ trong các mối quan hệ quốc tế có thể chịu tổn thất bởi những quốc gia khác sẽ lấp vào chỗ trống Washington để lại, cả về tài chính lẫn chính trị. Chẳng hạn như Anh đã thông báo khoản tiền 200 triệu bảng để hỗ trợ nỗ lực khống chế dịch Covid-19 trên thế giới, trong đó có 65 triệu bảng dành cho WHO.