Người Nhật học cách ăn uống tiết kiệm

Từ trước đến nay, người Nhật chưa có thói quen đi ăn ở khách sạn, nhà hàng mang thức ăn thừa về nhà để khỏi bỏ uổng phí. Trong văn hóa ẩm thực của Nhật Bản, chất lượng được coi trọng hơn số lượng, nhưng không vì thế mà tình trạng thừa thãi trong các bữa ăn, nhất là các buổi tiệc tùng, không xảy ra phổ biến.

Hộp giấy đựng thức ăn thừa của Xí nghiệp Reac Japan. Ảnh: REAC JAPAN. COM

Lãng phí quá mức

Giờ đây, Nhật Bản bắt đầu làm theo cách tiết kiệm của người Mỹ là khách ăn không hết đồ ăn ở nhà hàng thì đựng vào hộp giấy, hộp xốp mang về nhà. Theo báo The Straits Times (Singapore), cách xử lý thức ăn thừa này ban đầu chưa được hưởng ứng vì có sự hiểu lầm là tham lam nhưng dần dần được nhiều người đồng tình.

Theo ước tính chính thức, năm 2007, các nhà hàng ăn uống ở Nhật Bản hủy bỏ 3,05 triệu tấn thức ăn thừa của khách. Nếu tính cả số thực phẩm bỏ phí của các xí nghiệp chế biến và cửa hàng phân phối thì số lương thực- thực phẩm lãng phí năm 2007 lên tới 11,34 triệu tấn! Với một nước như Nhật Bản chỉ sản xuất được 40% lương thực hằng năm thì việc tiết kiệm và không lãng phí trở nên bức thiết và các nhà hàng phải gương mẫu đi đầu. Trong khi các nhà hàng ở Mỹ phát hộp giấy, hộp xốp cho khách mang thức ăn thừa về nhà thì các nhà hàng Nhật yêu cầu khách tự túc các loại hộp đó.

Xí nghiệp đồ nhựa Reac Japan ở Tokyo đã thiết kế dây chuyền sản xuất loại hộp nhựa có thể xếp lại để cung cấp cho khách  đựng thức ăn ở nhà hàng mang về nhà. Loại hộp này dùng xong rửa sạch để dùng lại. Xí nghiệp này có kế hoạch sản xuất 5 triệu hộp/năm, đợt hàng đầu tiên được xuất xưởng từ tháng 10-2008. Tuy nhiên, những tháng đầu, hàng bán chưa chạy lắm, có tháng chỉ bán được 20.000 hộp.

Khó khăn đầu tiên là nhiều khách ẩm thực chưa quen với cách ra về xách theo hộp đựng thức ăn thừa. Phụ nữ quen với việc này nhanh hơn nam giới. Ngoài ra, số cửa hàng ăn cung cấp miễn phí hộp đựng thức ăn cho khách cũng chưa nhiều. Tại một quận ở Tokyo, khi điều tra 90 nhà hàng ăn, chỉ có 30 nhà hàng phát hộp cho khách.

Nỗi lo về an toàn thực phẩm

Thời kỳ đầu, việc mang thức ăn thừa từ nhà hàng về nhà gây ra tâm lý lo ngại không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm nếu xử lý không cẩn thận. Nhiều nhà hàng nổi tiếng lo ngại thức ăn của họ tuy rất bảo đảm chất lượng vệ sinh, nhưng nếu khách mang về nhà để ôi, thiu hoặc chế biến lại không cẩn thận, sau khi dùng xảy ra “sự cố” thì có thể ảnh hưởng tới uy tín của nhà hàng.

Tại Nhật Bản, những năm gần đây, tình trạng ngộ độc thức ăn do chế biến kém vệ sinh hoặc dùng nguyên liệu quá hạn sử dụng ở một số xí nghiệp thực phẩm khiến cho các nhà hàng ăn uống và khách đặc biệt chú ý đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Một số chủ nhà hàng nói thà phục vụ khách các món ăn với số lượng ít để ăn hết hơn là dư thừa để họ đựng vào túi, hộp mang về nhà. Biện pháp này vừa tránh lãng phí vừa giữ được uy tín của nhà hàng và tránh được hậu quả xấu gây cho khách hàng khi dùng thức ăn thừa mang về chế biến mất vệ sinh.

Dư luận Nhật Bản cho rằng sự quan ngại về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm là quá lo xa. Điều quan trọng để tránh lãng phí lương thực thực phẩm là phải giáo dục ý  thức tiết kiệm cho người dân.

Hệ thống nhà hàng Outback Steakhouse nổi tiếng của Mỹ ở Nhật từ lâu nay đã lặng lẽ phát cho khách hàng  túi, hộp đựng thức ăn thừa mà chưa tuyên truyền rộng rãi trên báo chí. Đa số khách hàng hưởng ứng cách đối xử lịch thiệp của nhà hàng Mỹ này và cho đến nay chưa hề xảy ra sự cố nào về an toàn vệ sinh thực phẩm.