Nhiều thách thức chờ "nước Mỹ trở lại"

Có 6 nhân vật được đề cử cho các vị trí liên quan đến chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia, qua đó thể hiện cam kết của ông Biden đối với sự đa dạng và chủ nghĩa đa phương, cũng như chứng tỏ ông xem trọng người có kinh nghiệm và năng lực.

Thông điệp từ việc công bố đội ngũ mới nói trên là rõ ràng: Chiến lược "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Donald Trump sắp trở thành quá khứ và Washington sẽ trở lại để lãnh đạo thế giới. Đội ngũ này gồm ông Antony Blinken (được đề cử làm Ngoại trưởng), ông Jake Sullivan (Cố vấn an ninh quốc gia), bà Linda Thomas-Greenfield (Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc), ông John Kerry (Đặc phái viên tổng thống về khí hậu), bà Avril Haines (Giám đốc tình báo quốc gia) và ông Alejandro Mayorkas (Bộ trưởng An ninh nội địa). "Đây là đội ngũ phản ánh thực tế rằng nước Mỹ đang trở lại, sẵn sàng lãnh đạo thế giới chứ không phải rút lui khỏi thế giới… Sẵn sàng đương đầu với kẻ thù và không chối bỏ đồng minh…" - ông Biden khẳng định.

Ông Antony Blinken phát biểu sau khi được ông Biden đề cử làm Ngoại trưởng hôm 24-11 Ảnh: REUTERS

Một khi ông Biden được chính thức công nhận thắng cử và nhậm chức vào đầu năm tới, đội ngũ trên sẽ cần được Thượng viện thông qua trước khi bắt tay thực hiện nhiệm vụ xây dựng các liên minh, cũng như làm việc với đồng minh để đối phó các thách thức, mối đe dọa hàng đầu, như khủng bố, chủ nghĩa cực đoan, phổ biến hạt nhân, khủng hoảng khí hậu… Ngay cả khi qua được ải Thượng viện, thách thức lớn hơn chờ đợi họ sắp tới là di sản của chính quyền người tiền nhiệm. Theo trang Politico, Tổng thống Trump cho đến giờ vẫn chưa nhận thua nhưng ông và các phụ tá đã có những bước đi, quyết định về chính sách khiến đội ngũ quan chức của ông Biden không dễ đảo ngược.

Chẳng hạn như chính quyền ông Trump đang giảm bớt quân số Mỹ ở Afghanistan ngay cả khi chính phủ nước chủ nhà và Taliban vẫn còn hòa đàm. Các biện pháp trừng phạt mới cũng được áp đặt lên Iran, khiến ông Biden gặp khó nếu muốn thực hiện lời hứa đưa Washington trở lại thỏa thuận quốc tế về chương trình hạt nhân của Tehran. Ngoài ra, các phụ tá của ông Trump đang lên kế hoạch thực hiện các biện pháp trừng phạt và những động thái khác nhằm kiềm chế Trung Quốc. Chưa hết, họ còn xem xét bước đi liệt nhóm Houthi ở Yemen vào danh sách "khủng bố", đe dọa đến bất kỳ nỗ lực nào của Washington nhằm giúp chấm dứt xung đột ở quốc gia Trung Đông này trong tương lai.

Các đồng minh của ông Biden cũng phải thừa nhận rằng tổn thất chính trị là khó tránh nếu muốn đảo ngược một số chính sách trên. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng ông Biden có thể dựa vào những gì chính quyền Tổng thống Trump đã thực hiện để làm đòn bẩy khi xử lý một số vấn đề nóng. Chẳng hạn như ông Biden có thể buộc chính phủ Iran nhất trí về một thỏa thuận hạt nhân cứng rắn hơn thông qua việc duy trì những biện pháp trừng phạt được ông Trump áp đặt.

Ngoài ra, ông Biden có thể tiếp tục lập trường cứng rắn với Trung Quốc dù lựa chọn hướng đi đa phương hơn để xử lý mối quan hệ này. Bản thân ông và các phụ tá, trong đó có ông Blinken, từng tỏ ý cho biết họ sẽ bắt tay với các đồng minh và làm việc thông qua các định chế đa phương mỗi khi có thể để đối phó với Trung Quốc. Trước mắt, việc lựa chọn ứng viên cho vị trí Đại diện Thương mại Mỹ có thể giúp người ta hiểu rõ hơn về chính sách sắp tới của ông Biden đối với Bắc Kinh.