Nỗ lực đối phó khủng hoảng lương thực

Tại phiên họp lần thứ 169 của Hội đồng Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc (FAO) diễn ra vào tuần thứ 2 của tháng 4, Tổng Giám đốc FAO Qu Dongyu cảnh báo rằng xung đột Nga - Ukraine sẽ tác động đến người tiêu dùng trên toàn thế giới khi giá lương thực, năng lượng và phân bón tăng. Tuy nhiên, một cuộc khủng hoảng lương thực quy mô toàn cầu vẫn có thể được ngăn chặn.

Tác động dần lan rộng

FAO cho biết Nga và Ukraine cung cấp gần 30% tổng lượng lúa mì xuất khẩu toàn cầu, 20% đối với ngô và 80% với hướng dương, cùng nhiều nông sản thiết yếu khác. Theo hãng tin AP, gián đoạn nguồn cung từ 2 nước này đẩy giá ngũ cốc lên 17,1%. Giá dầu hướng dương tăng cao nhất với mức 23,2%.

Nga, Ukraine và Belarus cũng là những nhà sản xuất phân bón hàng đầu thế giới. Phân bón tăng giá buộc nông dân tiết kiệm, làm giảm năng suất và gia tăng chi phí đầu vào, tiếp tục đẩy giá lương thực leo thang.

Báo The Guardian (Anh) trích dẫn cảnh báo của Liên minh Quốc tế Oxfam: Giá lương thực và năng lượng tăng có thể đẩy 250 triệu người khắp thế giới vào cảnh nghèo cùng cực khi chồng chất lên những thiệt hại kinh tế chưa kịp phục hồi do đại dịch Covid-19.

Tờ Arab News gọi xung đột Nga - Ukraine là "cơn bão hoàn hảo" và cho biết các nước Ả Rập, đặc biệt là Ai Cập, Lebanon, Syria, Libya và Tunisia - phụ thuộc nhiều vào ngũ cốc nhập khẩu từ Nga và Ukraine với mức nhập khẩu lên tới 60% - điêu đứng khi giá lúa mì tăng 55% so với 1 tuần trước lúc Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt vào ngày 24-2.

Công nhân nông trường địa phương Vladimir tạm nghỉ việc cày ruộng gần làng Yakovlivka (Ukraine) vào ngày 5-4, sau một cuộc không kích bên ngoài KharkivẢnh: REUTERS

Bằng mọi giá duy trì nguồn cung

Trong một bài viết, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới, ông David Malpass đánh giá rằng trong vòng vài tuần, số quốc gia áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu lương thực đã tăng 25%, nâng tổng số quốc gia thực hiện hạn chế lên 35. Vào cuối tháng 3, có 53 biện pháp, chính sách mới ảnh hưởng đến xuất khẩu lương thực đã được áp dụng.

"Lịch sử cho thấy các biện pháp này sẽ phản tác dụng theo những cách tồi tệ nhất. Hơn một thập kỷ trước, những điều này đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu, khiến giá lúa mì tăng 30%" - ông Malpass nhận định.

FAO cũng đề cập cuộc khủng hoảng lương thực đó - năm 2008 - và nhấn mạnh cần tránh lặp lại sai lầm, không để gián đoạn chuỗi cung ứng, không nên hạn chế hoặc đánh thuế hoạt động xuất khẩu lương thực.

FAO đề xuất cụ thể 4 nhóm giải pháp. Một là, thực hiện nhanh các bản đồ đất chi tiết, hỗ trợ các nước dễ bị tổn thương nhất sử dụng phân bón hiệu quả. Hai là, có kế hoạch bảo trợ xã hội hiệu quả và đúng mục tiêu. Ba là, cải thiện các biện pháp an toàn sinh học ở các nước láng giềng của Ukraine để giảm sự lây lan của dịch tả heo châu Phi và các bệnh từ động vật khác. Bốn là, tăng cường minh bạch thị trường và các chính sách đối thoại nhằm giảm thiểu sự gián đoạn của chuỗi cung ứng, bảo đảm dòng chảy thông suốt của thương mại thực phẩm và nông sản toàn cầu.