Nobel Vật lý 2019 vinh danh nghiên cứu về vũ trụ

Phân nửa giải thưởng Nobel trị giá 910.000 USD về tay ông James Peebles vì "những khám phán mang tính lý thuyết trong ngành vũ trụ học vật lý. Phân nửa giải thưởng còn lại chia đều cho hai nhà khoa học Michel Mayor và Didier Queloz vì "khám phá ra hành tinh ngoài hệ mặt trời đầu tiên quay quanh quỹ đạo của một ngôi sao kiểu mặt trời".

Theo đánh giá của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, những khám phá của ông James Peebles đã đóng góp nhiều cho ngành vũ trụ học vật lý và giúp đặt nền tảng cho sự biến đổi của lĩnh vực này trong 50 năm qua. Khung lý thuyết của ông, được hình thành từ giữa thập niên 1960, là cơ sở của những ý tưởng đương thời về vũ trụ. 

Trong khi đó, hai nhà khoa học Michel Mayor và Didier Queloz vào tháng 10-1995 thông báo khám phá đầu tiên về một hành tinh ngoài hệ mặt trời (ngoại hành tinh) quay quanh quỹ đạo của ngôi sao 51 Pegasi. 

Khám phá này đã mở ra cuộc cách mạng trong ngành thiên văn học. Kể từ đó, hơn 4.000 ngoại hành tinh có nhiều kích thước, hình thái và quỹ đạo khác nhau đã được phát hiện trong dải Ngân Hà 

Lễ công bố giải Nobel Vật lý 2019 hôm 8-10. Ảnh: Reuters

3 nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý 2019. Ảnh: Nobelpeace.org

Ông James Peebles sinh năm 1935 tại TP Winnipeg - Canada và hiện làm việc tại Trường ĐH Princeton (Mỹ). 

Trong khi đó, ông Michel Mayor sinh tại Thụy Sĩ, năm nay 77 tuổi và hiện là giáo sư tại Trường ĐH Geneva. Ông Didier Queloz là đồng hương và đồng nghiệp của ông Mayor, năm nay 53 tuổi.

Mùa giải Nobel 2019 đã bắt đầu với lễ công bố giải Nobel Y học hôm 7-10. 

Theo thông báo của Ủy ban Nobel thuộc Viện Karolinska (Thụy Điển), giải thưởng danh giá này đã được đồng trao cho các nhà nghiên cứu William G. Kaelin Jr, Sir Peter J. Ratcliffe và Gregg L. Semenza "vì những phát hiện của họ liên quan đến cơ chế cảm nhận và thích ứng của tế bào đối với hàm lượng oxy".

Đã có 209 nhân vật được trao 112 giải Nobel Vật lý kể từ năm 1901 (chưa tính giải năm 2019). Trong số này, ông John Bardeen là người duy nhất 2 lần nhận giải - năm 1956 và năm 1972.