Shangri-La 2014: Nhật Bản hết mình ủng hộ Việt Nam

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh An ninh châu Á (Đối thoại Shangri-La) tối 30-5 tại Singapore từ ngày 30-5 đến 1-6, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tuyên bố Tokyo “hết mình ủng hộ” các nước Đông Nam Á trong nỗ lực bảo vệ vùng biển và vùng trời.

Đối với vấn đề biển Đông, ông Abe nhấn mạnh sự ủng hộ đối với Việt Nam trong nỗ lực giải quyết thông qua đối thoại cũng như nỗ lực từ Philippines nhằm kêu gọi một giải pháp cho tranh chấp trên biển. “Nhật Bản đang nghiên cứu khả năng cung cấp tàu tuần tra cho Việt Nam” - ông Abe cho biết.

Trung Quốc bị “bao vây”

Thủ tướng Nhật cũng nêu bật tầm quan trọng của luật pháp quốc tế và 3 nguyên tắc liên quan tới Luật Biển, đó là các quốc gia tuyên bố chủ quyền trên cơ sở luật pháp quốc tế, các quốc gia không được sử dụng vũ lực để giành chủ quyền và các quốc gia phải giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình.

Ông khẳng định Tokyo sẽ đóng một vai trò tích cực và to lớn hơn trước đây trong việc kiến tạo hòa bình ở châu Á và trên thế giới. Ông nhấn mạnh sự cần thiết đối với tất cả các nước trong việc tôn trọng luật pháp quốc tế. Giới quan sát cho rằng đó là cách ông Abe thể hiện sự chỉ trích đối với quan điểm quân sự hung hăng của Trung Quốc.

Theo báo Want China Times (Đài Loan), Trung Quốc có thể cảm thấy bị “bao vây” tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 13 này khi giới chức Nhật Bản, Việt Nam, Philippines - những nước đang đối đầu với Trung Quốc trong các điểm nóng tranh chấp lãnh thổ trên biển Đông và Hoa Đông -  có thể liên kết lại với sự ủng hộ từ phía Mỹ.

Từ trái qua: Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Itsunori Onodera,

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Martin Dempsey, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel

và Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tại Đối thoại Shangri-La hôm 30-5. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hy vọng bước đi trên của Tokyo sẽ khiến các nước lớn khác bớt rụt rè hơn trong việc chung tay kiềm chế mộng bá quyền và bành trướng của Trung Quốc.

Nhiều khả năng Nhật Bản sẽ nhận được sự ủng hộ của Úc. Báo Sydney Morning Herald cho hay Bộ trưởng Quốc phòng Úc David Johnston sẽ phát biểu trong ngày 31-5 với nội dung “Úc hoan nghênh nỗ lực tái xem xét các chính sách an ninh và quốc phòng của Nhật vì điều này có thể đóng góp lớn hơn cho hòa bình và an ninh khu vực”.

Dù Canberra không đứng về phía nào trong các tranh chấp chủ quyền nhưng ông Johnston có thể cảnh báo Trung Quốc rằng “dùng vũ lực và đe dọa để đơn phương thay đổi hiện trạng ở biển Đông và Hoa Đông là điều không thể chấp nhận được”.

Mỹ đi thẳng vào tranh chấp

Diễn đàn an ninh uy tín bậc nhất khu vực diễn ra giữa lúc Trung Quốc tiếp tục leo thang căng thẳng ở biển Đông bằng việc di chuyển giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam.

Tổng Tham mưu trưởng Mỹ, Tướng Dempsey, hôm 30-5 tuyên bố “những hành vi khiêu khích và đe dọa” của Trung Quốc đang gây bất ổn tại châu Á - Thái Bình Dương. Ông nhấn mạnh Washington không đứng về phía nào trong các tranh chấp chủ quyền nhưng sẽ phản ứng với các chiến thuật hiếu chiến của Trung Quốc.

Trong khi đó, nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với châu Á đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tuyên bố sẽ đi thẳng vào những tranh chấp lãnh thổ trong cuộc gặp Trung tướng Vương Quán Trung, Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc, vào ngày 31-5.

“Cách duy nhất để giải quyết bất đồng là đối mặt thẳng thắn với nó (…) Chúng tôi sẽ nói rõ những vấn đề mà chúng tôi cho rằng Trung Quốc đang hành động quá bạo tay và liều lĩnh, gây ra thách thức, căng thẳng trong khu vực” - ông Hagel tuyên bố ngày 30-5.