Mười một hoàng thân cùng với nhiều quan chức, cựu quan chức Ả Rập Saudi bất ngờ bị bắt giữ gần đây trong chiến dịch chống tham nhũng do Thái tử Mohammed bin Salman dẫn đầu.
Bộ trưởng Ngoại giao Adel al-Jubeir xác nhận có tổng cộng 208 người bị bắt, trong đó 7 người đã được thả. Theo lời ông Jubeir, khoảng 100 tỉ USD được cho là bị đánh cắp khỏi ngân khố và nếu số tiền này không được hoàn trả, các nghi phạm sẽ đứng trước nguy cơ bị truy tố.
Những vụ bắt giữ trên được mô tả là chưa từng có tiền lệ tại Ả Rập Saudi. Trong khi những người ủng hộ Thái tử Mohammed gọi đây là cuộc thanh trừng tham nhũng lẽ ra nên được tiến hành từ lâu thì phe chỉ trích lại xem nó là một trò chơi củng cố quyền lực. Thực tế, những diễn biến bên trong còn phức tạp hơn cả 2 nhận định trên.
Thái tử Mohammed, người còn được biết đến với tên gọi MBS, không chỉ có mục đích "dọn dẹp nhà cửa" hoặc củng cố vị thế trong nước mà còn muốn "tái khởi động" toàn bộ chính phủ và xã hội Ả Rập Saudi. MBS đã công bố những tham vọng lớn của bản thân trong Tầm nhìn Saudi 2030 - một kế hoạch kêu gọi Ả Rập Saudi trở thành một cường quốc khu vực hùng mạnh, đa dạng về kinh tế và gia nhập nhóm các nước có GDP trị giá hàng ngàn tỉ USD, đồng thời phát triển xã hội theo hướng khoan dung, sáng tạo về văn hóa và hòa giải với thế giới. MBS tin rằng ông cần có đầy đủ quyền lực để thực hiện nỗ lực táo bạo trên.
Vương quốc Ả Rập Saudi ngày nay thực chất là phiên bản thứ ba của nhà nước Saudi trong lịch sử. Nhà nước Saudi được thành lập vào năm 1744 và tồn tại đến năm 1818 thì bị đế quốc Ottoman và quân Ai Cập xóa sổ. Sáu năm sau, nhà nước Saudi thứ hai ra đời dưới sự lãnh đạo của cháu trai nhà sáng lập nhà nước đầu tiên. Đến năm 1891, nhà nước này sụp đổ do đấu đá nội bộ trong thời gian trị vì của vua Abdulrahman bin Faisal. Quốc vương Abdulaziz, con trai ông bin Faisal và là ông nội của MBS, thành lập nhà nước thứ ba, tức Ả Rập Saudi ngày nay, vào năm 1932 sau 30 năm giao tranh và đàm phán.
Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman tiếp Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas hôm 21-12 Ảnh: REUTERS
MBS muốn ngăn chặn nguy cơ tái diễn sự sụp đổ vì tình trạng mâu thuẫn trong hoàng gia, bất ổn trong nước, yếu đuối bên ngoài và nỗ lực hiện đại hóa bất thành. Trên thực tế, điều này có nghĩa là thái tử dường như đang đối phó với mọi vấn đề cùng lúc thông qua một loạt hành động làm choáng váng một xã hội không quen với những biến động mạnh mẽ. Về đối nội, MBS bắt đầu trấn áp chính trị gia Hồi giáo, kêu gọi kiềm chế nội dung cực đoan trong chương trình giảng dạy, cho phép phụ nữ lái xe, dỡ bỏ lệnh cấm các buổi hòa nhạc nơi công cộng và dự kiến mở rạp chiếu phim khắp vương quốc vào năm 2018. Ông cũng tích cực theo đuổi các kế hoạch tư nhân hóa một phần Công ty Dầu Ả Rập Saudi (Aramco).
Về đối ngoại, MBS ra lệnh tiến hành chiến dịch quân sự đầu tiên ở nước ngoài (tại Yemen) sau hàng thập kỷ của Ả Rập Saudi, dẫn đầu nỗ lực cắt đứt quan hệ với Qatar của một số quốc gia vùng Vịnh, biến Quỹ Đầu tư công cộng Saudi thành một công cụ tích cực ở nước ngoài và lập các khu kinh tế tự do trên biển Đỏ. Dù dưới bất kỳ hình thức nào, những động thái này chính là kết quả của Tầm nhìn 2030. Đây không chỉ là những chính sách đầy tham vọng mà là sự tái sinh của Ả Rập Saudi. Theo ý định của MBS, vương quốc mới sẽ có sự ổn định nội bộ, vị thế mạnh mẽ trên toàn cầu, kinh tế đa dạng, xã hội hài hòa với các chuẩn mực quốc tế và dĩ nhiên là nằm dưới sự trị vì của ông.
Cùng với sự trỗi dậy của MBS, truyền thông xã hội Ả Rập Saudi nhanh chóng nhận ra vị thái tử trẻ tuổi này và ông nội, Quốc vương Abdulaziz, có ngoại hình giống nhau đến kỳ lạ. Tuy nhiên, MBS đã chứng minh rằng sự giống nhau này còn ở hành động. Ông đang từng bước dỡ bỏ nhà nước Saudi thứ ba và tin rằng nhà nước này phải được tái xây dựng theo tầm nhìn và sự lãnh đạo của mình nếu muốn tránh nguy cơ tan rã. Đến năm 2030, MBS dự định thành lập nhà nước Saudi thứ tư. Hồi tháng 10, tại Hội nghị Sáng kiến Đầu tư Tương lai tổ chức ở Riyadh, MBS từng nói ông muốn Ả Rập Saudi trở về thời kỳ trước năm 1979, cột mốc thay đổi của vương quốc và khẳng định 30 năm tới không thể đi theo con đường của 30 năm trước đó.
Thông qua mọi thay đổi thái tử Ả Rập Saudi đang theo đuổi, có thể thấy mong muốn của ông là biến bản thân và những ý tưởng trở thành thứ kết nối giữa 2 nhà nước Saudi thứ ba và thứ tư. Vương quốc Ả Rập Saudi hiện đại đã được xây dựng trên 2 trụ cột chính: sự đồng thuận giữa hoàng gia và định chế tôn giáo, sự quan tâm đến giới thương gia và nhân dân. Với Ả Rập Saudi của MBS, 2 trụ cột của đất nước chính là bản thân ông và người dân. Nói cách khác, ông là vị vua dân túy sắp đăng cơ: bảo thủ về chính trị, suy nghĩ thoáng về kinh tế và tiến bộ về xã hội.
và quét mã QR
Bình luận (0)