Thế giới bí ẩn của Christopher Steele

Buzzfeed là trang tin trực tuyến (hơn 6 triệu người đọc/ngày) đầu tiên đăng toàn văn bản báo cáo mang tính xì-căng-đan chính trị rất bất lợi cho vị tổng thống Mỹ thứ 45 vào ngày 10-1 vừa qua. Trước đó, đài CNN đưa tin tình báo Mỹ đã báo cáo ông Obama và ông Trump nội dung tóm tắt dài 2 trang của tài liệu vừa kể. Tất cả đều không tiết lộ tên người viết báo cáo mà ông Trump và Điện Kremlin cho là xạo.

Trốn chạy

Đáng nói là Buzzfeed thừa nhận nhiều chi tiết trong báo cáo không thể kiểm chứng nhưng vẫn cho đăng vì “đó là cách nhìn nhận công việc của các nhà báo năm 2017 của chúng tôi” - theo Tổng Biên tập Ben Smith. Một quyết định lạ lùng, chưa có tiền lệ trong làng báo Mỹ.

The Wall Street Journal là tờ báo Mỹ đầu tiên tiết lộ tên Christopher (còn gọi là Chris) Steele, cựu nhân viên phản gián Anh (MI6) đội lốt nhà ngoại giao tại Đại sứ quán Anh ở Nga. Bên Anh, Daily Mail đưa tin sốt dẻo Steele trốn khỏi biệt thự to đùng trị giá 1,5 triệu bảng Anh ở làng Runfold, vùng Surrey, cách London 46 km sáng 11-1, tức vài giờ trước khi tên ông xuất hiện trên The Wall Street Journal. Đến tối thì cả vợ và 4 người con của ông cũng biến mất tăm.

Christopher Steele và tân Tổng thống Mỹ Donald TrumpẢnh: The Telegraph

Mike Hopper, hàng xóm của ông Steele, kể lại trên The Washington Post: “Lúc đó, tôi sửa soạn đi làm thì ông Steele gọi lại gửi chìa khóa nhà. Steele nói gia đình ông có việc vắng nhà ít hôm và hỏi tôi có thể trông coi giùm 3 con mèo của ông hay không. Vì từng được nhờ như vậy mấy lần, tôi nói không thành vấn đề”.

Tờ The Telegraph dẫn một nguồn tin thân cận Steele cho hay ông trốn chạy vì cảm thấy một mối đe dọa nguy hiểm từ phía Nga khi báo cáo mật bị “bật mí” trên các phương tiện truyền thông đại chúng Mỹ, cụ thể là những sát thủ của Cục 13 - Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB).

Thật ra, báo cáo mật kể trên đã được báo giới Mỹ nắm được từ cuối tháng 10-2016 nhưng không dám bung ra vì không thể kiểm chứng một số tình tiết quan trọng. Trước đó, FBI (Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ) cũng đã có trong tay tài liệu nóng bỏng này nhưng chỉ báo cáo riêng với tổng thống Obama. Sau khi đắc cử tổng thống, ông Trump cũng được báo cáo lại bằng miệng nhưng không đầy đủ, khiến ông nổi cơn thịnh nộ lúc Buzzfeed đăng toàn văn tài liệu này.

Chi tiết khiến ông Trump điên tiết nhất là FSB đã quay lén được cảnh ông có những hành vi thác loạn về tình dục trong khách sạn 5 sao Ritz - Carlton ở Moscow năm 2013 nhân chuyến thăm cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ diễn ra tại đây. Nga có thể dùng video này để “làm khó” nhà tỉ phú khi có cơ hội.

Báo cáo cũng cho biết Nga đã âm thầm ủng hộ ông Trump ứng cử tổng thống Mỹ trong 5 năm qua. Ông Trump và nhiều người trong ban vận động bầu cử của mình đã hợp tác chặt chẽ với các quan chức Nga suốt thời gian diễn ra chiến dịch vận động. Theo tờ The Independent, chuyện này nếu có thật thì rất nguy cho ông Trump. Tân tổng thống Mỹ có thể bị luận tội phản quốc và truất phế trong 18 tháng đầu làm ông chủ Nhà Trắng.

Tối nhiều hơn sáng

Cuộc đời ông Chris Steele có thể viết thành tiểu thuyết trinh thám hấp dẫn. Giống như mọi điệp viên cộm cán, bức tranh cuộc sống của ông có nhiều mảng tối hơn sáng bởi lý do an ninh. Những gì người ta biết về ông đều do kẻ khác kể lại.

Đài Truyền hình Mỹ NBC dẫn lời ông Nigel West, từng làm chung với Steele, cho hay ông năm nay 52 tuổi, là cựu nhân viên phản gián MI6. Trước khi được MI6 (Phòng 6 Tổng cục Quân báo Anh) tuyển mộ (năm 1986), Steele là sinh viên ĐH Girton, một trong 31 trường thành viên của Viện ĐH Cambridge danh giá.

Sau khi được huấn luyện kỹ càng, Steele - vừa cưới vợ - được MI6 biệt phái đến Liên Xô cuối năm 1990 đội lốt nhà ngoại giao (bí thư thứ hai) làm việc tại Đại sứ quán Anh ở Moscow. Dạo đó, cùng làm việc với Steele có Sir Tim Borrow (mới được bổ nhiệm làm Đại sứ Anh tại EU) và Alex Younger (nay là thủ trưởng MI6). Trong thời gian này, ông hoạt động gián điệp khá hiệu quả trong bối cảnh Liên Xô vừa tan rã, chính quyền ông Boris Yeltsin còn non trẻ.

Năm 1993, Steele trở về nước, làm được nhiều việc cho MI6 và có thời gian chăm sóc vợ con. Năm 1998, ông lại được điều động sang Paris - Pháp và sau đó là Bangkok - Thái Lan. Chiến tranh Afghanistan bùng nổ, ông được biệt phái đến căn cứ không quân Bagram với nhiệm vụ hướng dẫn lính đặc nhiệm Anh cách “tiêu diệt hoặc bắt sống” phiến quân Taliban. Ngoài ra, ông còn phụ trách lớp đào tạo điệp viên MI6 mới.

Trước khi về hưu, ông Steele từng làm cố vấn Văn phòng Đối ngoại và Thịnh vượng chung (tức Bộ Ngoại giao Anh) tại Brussels - Bỉ và New Delhi - Ấn Độ đến đầu năm 2000 với tư cách là chuyên gia về Nga.

Rời MI6 tháng 3-2009, ông Steele và Chris Borrows (cũng là cựu nhân viên MI6) thành lập Orbis Business Intelligence - một công ty tư nhân có trụ sở gần Điện Buckingham, dinh thự của Nữ hoàng Anh. Trang web Orbis tự giới thiệu: “Chúng tôi chuyên tư vấn về chiến lược, tổ chức các chiến dịch thu thập thông tin tình báo và thực hiện những cuộc điều tra phức tạp, đôi khi xuyên quốc gia”.

Orbis Business Intelligence hoạt động khá thành công. Năm 2015, lãi ròng của công ty đạt 401.000 bảng Anh và năm 2016 là 621.000 bảng. Đối với một công ty an ninh tư nhân, đây là một món lãi đáng kể.

Kỳ tới: James Bond ngoài đời