Thế lực Shinawatra

Thái Lan có số lượng các nghị sĩ quốc hội là thành viên của các bộ tộc và gia tộc lớn chiếm tỉ lệ cao nhất thế giới. Trong số đó, Shinawatra là một ví dụ điển hình về các gia tộc lớn tham gia chính trường và đã thành công trong việc mở rộng quyền lực kể từ năm 1997.

Ba thủ tướng

Ông Satithorn Thananithichote, thuộc Viện Nghiên cứu Quốc vương Prajadhipok, cho biết có đến 42% các thành viên hạ viện Thái Lan, được bầu vào tháng 7-2011, xuất thân từ các gia đình chính trị lớn. Cụ cố của đương kim Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra, Seng Saekhu, là người tỉnh Quảng Đông - Trung Quốc, đến Siam - Thái Lan vào thập kỷ 1860 khi còn là một cậu bé.

Thoạt đầu, Seng cư ngụ ở Chanthaburi một thời gian, sau đó chuyển đến Bangkok và định cư ở Chiang Mai năm 1908 với nghề kinh doanh gia súc. Seng kết hôn với một phụ nữ Thái và có 9 người con.

Con trai cả của cụ, Chiang Saekhu, sinh ở tỉnh Chanthaburi năm 1890, kết hôn với một phụ nữ Thái tên Saeng Somna. Chiang giúp cha kinh doanh gia súc và đã chuyển sang buôn bán lụa. Lúc đó, là những người tiên phong trong ngành công nghiệp lụa ở Thái Lan, gia đình họ chuyển từ ngành hàng thủ công ở địa phương thành một ngành kinh doanh lụa hẳn hoi.

Công ty của họ được đặt tên là Shinawatra Thai Silk. Vào năm 1938, Sak - con trai lớn của ông Chiang - đã đổi sang tên họ Thái là Shinawatra (nghĩa là “hành động thích hợp đều đặn”). Sau đó, gia đình Shinawatra “tấn công” sang lĩnh vực tài chính, xây dựng và phát triển bất động sản.

Ông Lert và các con gái, ở giữa là bà Yingluck Ảnh: NEW MANDALA

Cha bà Yingluck là ông Lert Shinawatra, con thứ tư của ông Chiang, sinh ở Chiang Mai năm 1919, kết hôn với Yindi Ramingwong (con gái công chúa Jantip Na Chiang Mai). Năm 1968, ông Lert bước vào chính trường với tư cách là thành viên Hội đồng TP Chiang Mai và trở thành đại biểu quốc hội của TP này vào năm 1969.

Sau khi phục vụ 2 nhiệm kỳ, ông Lert rời bỏ chính trường năm 1976, mở cửa hàng cà phê, trồng cam và hoa ở quận San Kamphaeng thuộc Chiang Mai… Ông chính là người đã đặt nền móng cho thế lực chính trị của gia tộc Shinawatra.

Tiếp nối ông là người em trai Suraphan Shinawatra, được bầu vào quốc hội các năm 1979, 1983, 1986 và 1988. Đỉnh cao sự nghiệp chính trị của ông Suraphan là Thứ trưởng Giao thông dưới thời Thủ tướng Chatichai Choonhavan. Ngoài ra, ông Lert còn một người em nữa cũng hoạt động chính trị là Sujate, từng làm thị trưởng TP Chiang Mai.

Gia tộc Shinawatra không thể không tự hào khi 3 thành viên thế hệ thứ tư của họ đã trở thành thủ tướng. Đầu tiên, ông Thaksin Shinawatra (SN 1949) - con trai cả của ông Lert - duy trì thế lực của gia đình khi trở thành thủ tướng trong cuộc tổng tuyển cử năm 2001 nhưng đã bị lật đổ trong cuộc đảo chính năm 2006.

Kế đó, em rể ông - Somchai Wongsawat (SN 1947) - cũng làm thủ tướng dù chỉ trong một thời gian ngắn, từ ngày 18-9-2008 đến 2-12-2008. Đến năm 2011, bà Yingluck - con út trong gia đình ông Lert - ngồi vào ghế thủ tướng sau chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử. Hiện bà đang là thủ tướng tạm quyền sau khi giải tán hạ viện.

Cây gia phả của dòng họ Shinawatra

Biết chớp thời cơ

Bà Bangorn Auppara, 76 tuổi, người từng làm việc với gia tộc Shinawatra, nhận xét rằng bí quyết làm nên thành công của họ là sự kết hợp của làm việc chăm chỉ, sự tháo vát và tính tằn tiện. Theo bà, gia tộc này trở nên có thế lực trong khu vực một phần là nhờ biết chớp lấy thời cơ.

“Thật khó tìm được ai đó nói xấu về gia tộc này, một phần bởi vì quá nhiều người ở quận San Khampaeng, TP Chiang Mai làm việc cho họ hoặc thuê đất của họ. Hầu hết các tòa nhà trong quận này đều thuộc quyền sở hữu của các nhánh gia đình thuộc gia tộc Shinawatra” - Penphan Supittayaporn (58 tuổi), trông coi quầy tại một cửa hàng lụa Shinawatra, cho biết.

Gia tộc Shinawatra có 5 công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán: SC Asset, M Link Asia, Shin, Advanced Info Service Pcl và Thaicom Pcl. Năm 2006, Shinawatra đã bán cổ phần Công ty Shin cho Công ty Đầu tư Temasek Holdings của chính phủ Singapore, sự kiện đã gây ra cuộc tranh cãi lớn ở Thái Lan vào thời điểm đó.

Mới ra sàn chứng khoán năm 2013, SC Asset - một công ty phát triển bất động sản - tung ra 64,6 triệu cổ phần mới. Điều đáng nói, chủ tịch công ty này là tiến sĩ Chaiyawat Wibulswasdi, cựu thống đốc Ngân hàng Trung ương Thái Lan. 

Kỳ tới: Nữ thủ tướng Thái Lan đầu tiên