Tỉ phú trốn thuế

Trong nỗ lực truy thu các khoản gian lận và trốn thuế, đặc biệt là tìm kiếm manh mối về những nguồn tài trợ khủng bố, đầu tháng 7-2008, Bộ Tư pháp Mỹ đã triệu hồi đại diện ngân hàng Thụy Sĩ để điều tra các tài khoản trong ngân hàng tư nhân UBS Bank (Thụy Sĩ) có nguồn gốc từ Mỹ. Và họ đã phát hiện không chỉ có hệ thống ngân hàng tư nhân Thụy Sĩ, mà còn có những “thiên đường trốn thuế” khác như đảo Cayman Islands... là điểm đến của các dòng chảy “tư bản đen”. Washington còn cho biết sẽ điều tra những “bãi đáp” nghi ngờ tại Lichtenstein, Anh, Pháp, Thụy Điển... và sẽ thẳng tay trừng trị theo luật.

TRỐN KHÔNG THOÁT.- Những nỗ lực gần đây của Washington trong việc đánh thuế thu nhập đã giúp vén bức màn bấy lâu che giấu những vụ trốn thuế của các đại gia. Không có gì ngạc nhiên khi phần lớn các đối tượng trốn thuế là tỉ phú Mỹ, từ bà tỉ phú Leona Helmsley cho đến Bradley Birkenfeld, nguyên chủ ngân hàng tư nhân UBS Thụy Sĩ và tay trùm lái buôn quốc tế Marc Rich...

Và mới đây, ông trùm bất động sản Igor Olenicoff cũng bị truy thu và phải đóng phạt do không hoàn thuế từ tháng 12-2007. Tháng 6 vừa rồi, chính Bradley Birkenfeld thừa nhận đã giúp Olenicoff tẩu tán 200 triệu USD vào một ngân hàng ở nước ngoài.

Nổi đình nổi đám nhất có lẽ là bộ đôi Marc Rich và Pincus Green. Xuất phát từ những hợp đồng mua bán dầu mỏ đáng ngờ tại Trung Đông từ những năm 1970, Rich và đối tác thương mại Pincus Green bị đặc phái viên điều tra thuế của Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc hàng chục tội, gồm các cáo trạng giao thương với Iran trong suốt cuộc khủng hoảng con tin tòa đại sứ Mỹ và cả trốn thuế.

Năm 1983, cả hai trốn sang Thụy Sĩ - nơi họ hy vọng sẽ không thể bị dẫn độ. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, 2 công ty của Rich đã đồng ý chi trả khoảng 200 triệu USD tiền phạt và truy thu thuế vào năm 1984. Nhờ hành động “ăn năn hối lỗi này”, họ đã được tổng thống Bill Clinton tha tội vào năm 2001.

TRỐN MỌI LÚC, MỌI NƠI.- Gần đây lại nổi lên một vụ trốn thuế và tẩu tán tài sản tại Lichtenstein. Đây được coi là hang ổ của các tài khoản đen từ các quan chức bưu điện hàng đầu của Đức. Trong số khoảng 1.400 đối tượng thuộc Tập đoàn LGT và Viện Tài chính Lichtenstein, có ít nhất 100 đại gia Mỹ...

Trong một vài năm qua, Nga cũng đã thực hiện việc truy thuế đối với những ông trùm năng lượng. Nổi tiếng nhất là vụ án ông chủ cũ của Tập đoàn Yukos, Mikhail Khodorkovsky, từng là người giàu nhất nước Nga. Bị bắt năm 2003 về tội gian lận và trốn thuế, hiện Khodorkovsky đang thụ án 8 năm tù. Nhưng có thể ông trùm dầu mỏ này sẽ phải ngồi tù lâu hơn khi mới đây chính phủ đã buộc ông thêm tội rửa tiền. Khi bị kết án vào năm 2005, tài sản của Khodorkovsky đã là 15 tỉ USD.

Và năm ngoái, Mikhail Gutseriev, cựu chủ tịch Công ty Dầu mỏ Russneft, cũng đã trốn khỏi nước Nga sau khi bị buộc tội trốn thuế. Ông trùm dầu mỏ này sở hữu tài sản ước tính hơn 2,6 tỉ USD.

Điều đáng nói là trong số các đối tượng bị luật pháp sờ gáy do nợ thuế, có không ít đại gia từng có tên trong danh sách các tỉ phú giàu nhất thế giới do tạp chí Forbes bầu chọn, như Lee Kun-Hee. Hồi tháng 4, ông chủ Tập đoàn Samsung này bị buộc các tội trốn thuế và lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Ngày 21-4, Lee Kun-Hee đã nhanh chóng xin từ chức, với lời chia tay khá hùng hồn là “... sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm” về những gì ông đã gây ra. Tòa án khu vực trung ương Seoul tuyên phạt ông ba năm tù cho hưởng án treo và 109 triệu USD. Tuy không còn lèo lái Tập đoàn Samsung, ông Lee Kun-Hee vẫn là cổ đông lớn nhất...

Mặc dù từng bị buộc tội trốn thuế từ lâu, nhưng một số tỉ phú giàu nhất thế giới “bất khả xâm phạm” nhờ có quyền lực tối thượng. Có thể coi trường hợp của Thủ tướng Ý Silvio Berlusconi là một ví dụ. Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn có được quyền miễn trừ như vị chính khách nổi tiếng này.

Hậu quả là nhiều người siêu giàu chấp nhận cuộc sống lưu vong để tránh bị truy tố. Đó cũng là trường hợp của vận động viên quần vợt Boris Becker. Tay vợt này đã bị Chính phủ Đức buộc tội quỵt thuế thu nhập cá nhân lên đến 100 triệu USD. Sau khi bị phát lệnh truy nã, Becker đã quyết định rời bỏ nước Đức và định cư vĩnh viễn tại công quốc Monaco...