Trung Quốc cố tình trì hoãn COC

Hôm 22-5, Nhà Trắng tuyên bố ủng hộ Việt Nam sử dụng biện pháp pháp lý với Trung Quốc để giải quyết căng thẳng sau khi Bắc Kinh hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng biển Việt Nam.

Phản ứng trước phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) về Đông Á tại Philippines, phát ngôn viên Nhà Trắng Patrick Ventrell nói: “Mỹ có lợi ích quốc gia trong việc duy trì hòa bình và ổn định, sự tôn trọng luật pháp quốc tế, sự giao thương hợp pháp không bị cản trở, tự do hàng hải và hàng không tại biển Đông. Mỹ ủng hộ việc sử dụng các biện pháp ngoại giao và hòa bình để giải quyết bất đồng, trong đó có tận dụng trọng tài hoặc các cơ chế pháp lý quốc tế khác”. Trước đó, trả lời hãng tin AP và Reuters, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết Chính phủ Việt Nam đang cân nhắc mọi biện pháp phòng vệ, kể cả hành động pháp lý, đối với Trung Quốc.

Tổng thống Philippines Benigno Aquino (bìa phải) và Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono (thứ 2 từ phải sang) tại lễ ký Hiệp định về phân định ranh giới vùng đặc quyền kinh tế trên hai vùng biển Mindanao và Celebes hôm 23-5Ảnh: Reuters

Hành động khiêu khích của Trung Quốc ở biển Đông tiếp tục khiến cộng đồng quốc tế lo ngại. Hôm 23-5, Đô đốc Samuel Locklear, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, cảnh báo nguy cơ tính toán sai ở biển Đông đang ở mức cao, có thể dẫn đến đối đầu. Phát biểu bên lề WEF ở Philippines, ông Locklear kêu gọi Việt Nam và Trung Quốc kiềm chế và giải quyết vụ việc thông qua luật pháp quốc tế. Ông cũng thúc giục các bên liên quan hoàn tất tức thì Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

Cùng ngày, Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono kêu gọi các bên có tuyên bố chủ quyền ở biển Đông tránh sử dụng sức mạnh quân sự. Trong tuyên bố được đưa ra cùng Tổng thống Philippines Benigno Aquino, nhà lãnh đạo Indonesia khẳng định: “Lập trường của Indonesia và ASEAN là rõ ràng: Bất kỳ căng thẳng nào cũng phải được giải quyết hòa bình mà không viện đến vũ lực”. Ông cho rằng các bên cần tuân thủ Tuyên bố về ứng xử các bên ở biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký với ASEAN, đồng thời đẩy nhanh đàm phán về COC. Bên cạnh đó, ông xem Hiệp định về phân định ranh giới vùng đặc quyền kinh tế trên 2 vùng biển Mindanao và Celebes mà Indonesia và Philippines ký kết ngày 23-5 là hình mẫu để giải quyết tranh chấp lãnh thổ trong hòa bình.

Trong khi đó, Philippines ám chỉ Trung Quốc có những hành động làm chậm trễ trong quá trình thương thảo COC. Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Laura del Rosario cho biết: “Chúng tôi bàn thảo về COC đã 7-8 năm nhưng chưa có tiến triển. Đã có những hành động khiêu khích khiến quá trình này bị trì hoãn”. Một nguồn tin ngoại giao Malaysia cũng nói Trung Quốc cố tình làm chậm tiến trình thảo luận về COC. “Trung Quốc thậm chí còn miễn cưỡng đối với việc đàm phán về COC, nói chi là soạn thảo” - nguồn tin này nói với Reuters.