Trung Quốc “giành lại” nhân tài từ Anh cho tham vọng lớn

Chính phủ Trung Quốc đã thuê ông Zhang với tư cách là một chuyên gia hàng đầu từ nước ngoài để lãnh đạo một nhóm đổi mới tại phòng thí nghiệm khoa học và công nghệ trọng điểm quốc gia, chuyên về khí động lực học trong chuyến bay siêu thanh tại Viện Cơ học của Học viện Khoa học Trung Quốc.

Theo trang web của Học viện Khoa học Trung Quốc, nhóm của ông Zhang sẽ phát triển các phương pháp và mô hình tính toán tiên tiến để mô phỏng hành vi của khí ở tốc độ và nhiệt độ cao, điều quan trọng trong việc chế tạo các phương tiện siêu thanh hiệu quả hơn.

Ông Zhang Yonghao gia nhập phòng thí nghiệm siêu thanh quốc gia mới của Trung Quốc tại Bắc Kinh. Ảnh: SCMP

Cuộc kiểm tra của họ về các hiệu ứng nhiệt và khí động học ở nhiệt độ cao đối với vật liệu là rất quan trọng vì các phương tiện siêu thanh phải chịu được nhiệt độ và áp suất cực cao trong suốt chuyến bay.

Viện này cho biết nhóm của ông Zhang được kỳ vọng sẽ "dẫn đầu thế giới" trong việc phát triển các vật liệu vượt qua mọi tiêu chuẩn hiện có về khả năng chịu được các yếu tố khác nhau và kiểm soát áp suất.

Theo viện nghiên cứu, hợp đồng của ông Zhang có hiệu lực ngay sau khi ông từ chức tại Trường ĐH Edinburgh vào tháng 10-2022. Theo tờ South China Morning Post hôm 13-5, ở Anh, chức vụ giáo sư trưởng thường là cấp bậc học thuật cao nhất có thể đạt được. Đây là một danh hiệu uy tín được trao cho những cá nhân có đóng góp đáng kể cho lĩnh vực nghiên cứu của họ và những người được công nhận là đi đầu trong lĩnh vực của họ. Hiện vẫn chưa rõ tại sao ông Zhang lại chấm dứt công việc ở Trường ĐH Edinburgh trong vòng chưa đầy hai năm

Cuộc điều tra hồi năm 2021 của chính phủ Anh đối với các học giả có quan hệ với Trung Quốc đã làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia và hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ. Vào năm 2022, các cuộc điều tra đã dẫn đến việc một số lượng kỷ lục các nhà khoa học và sinh viên sau đại học bị cấm làm việc tại Anh vì lý do an ninh quốc gia.

Báo Guardian hồi tháng 3 đưa tin chương trình kiểm tra của Bộ Ngoại giao Anh đã từ chối hơn 1.000 người hồi năm 2022, tăng mạnh từ mức 13 cá nhân vào năm 2016. Một số học giả và chuyên gia ở Anh cảnh báo các biện pháp này có nguy cơ làm giảm sự hợp tác và đổi mới khoa học, đặc biệt là trong các lĩnh vực mà Trung Quốc đang dẫn đầu.

Trung Quốc đã phát triển nhiều loại vũ khí siêu thanh và có kế hoạch thành lập một phi đội máy bay siêu thanh có thể vận chuyển hàng hóa hoặc hành khách đến bất kỳ nơi nào trên thế giới trong một hoặc hai giờ đồng hồ vào năm 2035.

Ông Zhang có thể hưởng lợi từ việc hợp tác với các nhà nghiên cứu Trung Quốc đi đầu trong nghiên cứu chuyến bay siêu thanh, điều này sẽ giúp ông tiếp cận với các cơ sở và tài nguyên tiên tiến, cũng như cơ hội hợp tác trong các dự án nghiên cứu có tác động lớn.

Nhưng nền tảng và kinh nghiệm của ông Zhang ở Anh có thể gây ra một số lo ngại về khả năng tiếp cận thông tin nhạy cảm liên quan đến phát triển vũ khí siêu thanh của Trung Quốc.

Một nhà vật lý ở Bắc Kinh giấu tên cho biết: "Do tính chất bí mật cao của chương trình này, có khả năng việc truy cập thông tin nhạy cảm sẽ được kiểm soát chặt chẽ và chỉ giới hạn ở những thông tin cần biết".