Trung tâm tham nhũng Illinois

Blagojevich không phải là nhà lãnh đạo bang Illinois đầu tiên can tội tham nhũng. Ông là vị thống đốc thứ 3 của Illinois bị pháp luật “sờ gáy” kể từ năm 1971, nếu không tính Dan Walker, người bị buộc tội gian lận trong các giao dịch ngân hàng và khai man trước tòa vào những năm cuối 1980, tức khá lâu sau khi ông rời ghế thống đốc bang. Cho đến lúc này, có ít nhất 1.000 chính khách và thương gia tại Illinois bị tòa án kết tội tham nhũng.

Tham nhũng có hệ thống...

GS Dick W. Simpson, nghị sĩ ở Chicago, trưởng ban khoa học chính trị Đại học Illinois, nơi đang thí điểm dự án chống tham nhũng do ông đứng đầu, từng nhận xét: “Illinois là trung tâm tham nhũng của Mỹ, tiếp theo là New Jersey và Louisiana”.

Cả Blagojevich và thuộc cấp John Harris bị nhân viên điều tra FBI còng tay hôm thứ ba xuất phát từ việc gạ bán chiếc ghế thượng nghị sĩ đang bỏ trống của Tổng thống mới đắc cử Barack Obama. Theo các điều tra mới nhất, Blagojevich phạm tội lạm quyền khi tự chỉ định người chủ mới cho chiếc ghế mà Obama vừa rời khỏi, đổi lại vợ ông sẽ có một công việc lý tưởng tại một tổ chức phi lợi nhuận hay nghiệp đoàn hoặc một vị trí quan trọng trong ban lãnh đạo công ty nào đó tại bang này.

Tại một phiên tòa ở Nam Illinois, Tổng chưởng lý Patrick Fitzgerald cho rằng Blagojevich đã hội đủ chứng cứ để bị kết tội tham nhũng trong vụ “bán ghế” này. Mặc dù văn phòng thống đốc Illinois đã phát đi thông cáo phủ nhận vụ việc và cho rằng “những vu cáo này không tác hại gì đến trách nhiệm hay chức năng của lãnh đạo bang...”. Thế nhưng, một thăm dò dư luận tại bang này cho thấy chỉ khoảng 4% cử tri chấp nhận ông Blagojevich ở lại, trong khi có đến 65% phản đối và cho rằng công việc ông làm là “hết sức dơ bẩn!”.

Không phải cho đến hôm nay vị quan tham này mới được người dân Illinois biết đến. Trong cuộc chạy đua nhằm vào chiếc ghế thống đốc bang năm 2002, “ngôi sao chính trị mới nổi” Blagojevich cũng đã nhiều lần kêu gọi quyên góp tài chính cùng hàng loạt hứa hẹn úp mở nhằm trấn an những người ủng hộ...

Các quan tòa hiện đang xem xét liệu Blagojevich có thực sự phạm tội lạm quyền hay không, đặc biệt trong vụ gây sức ép đóng cửa một nhà máy xử lý nước và công ty bất động sản Land Reclamation. Vì chỉ sau khi đóng tiền bảo lãnh, các công ty này mới được hoạt động trở lại.

... Và có truyền thống

Cho đến lúc này, các nhân viên điều tra đã có trong tay danh sách các mạnh thường quân ủng hộ tài chính để Blagojevich được lên nắm quyền điều hành bang này. Đứng đầu là công ty công nghệ sinh học K.K. Bio-Science với ít nhất một hợp đồng không thông qua đấu thầu. Chủ sở hữu là bà Anita Mahajan. Vợ chồng và gia đình bà đã bỏ ra hàng trăm ngàn USD cho các chiến dịch ủng hộ ngài thống đốc, đặc biệt là đã lại quả cho Blagojevich nhiều khoản hoa hồng từ các phi vụ giao dịch bất động sản. Mahajan còn bị buộc tội chi 2 triệu USD để được phê chuẩn một số giấy phép công nhận các sản phẩm được lưu hành mặc dù chưa qua kiểm định...

Hồi tháng 4, giám đốc dịch vụ tài chính Illinois Ali Ata cũng bị cáo buộc đóng góp 50.000 USD trong một chiến dịch hoạt động của Blagojevich vào năm 2005 để đổi lấy một công việc trong hội đồng bang. Đó là chưa tính đến khoản quyên góp gần 15.000 USD khác dưới dạng quà tặng cho gia đình Blagojevich khi bà Ata được vào làm việc trong văn phòng lãnh đạo bang.

Trước đó, vào tháng 10-2006, hai nhân vật dưới quyền Blagojevich là Antoin “Tony” Rezko và Stuart Levine, thương gia người Chicago từng phục vụ hai nhiệm kỳ trong hội đồng điều hành bang Illinois, đã bị kết tội hối lộ dưới dạng tiền quyên góp trong một chiến dịch hoạt động của Blagojevich. Hai ông này bị buộc tội đã dùng tiền lũng đoạn các thương vụ của bang, trong đó có việc nhận 5 triệu USD tiền lại quả từ các công ty đầu tư. Qua đấu tranh khai thác, hai ông này đã thừa nhận chi 2 triệu USD cho một chuyên gia tư vấn và đóng góp 1,5 triệu USD khác cho một quan chức cộng đồng. Cuối cùng, đối tượng được nhận diện không ai khác chính là ngài thống đốc Blagojevich.

Vì sao tệ nạn tham nhũng lại tồi tệ đến như vậy tại bang Illinois? Ngay cả những chuyên gia cao tay ấn cũng không thể tìm ra câu trả lời. “Chúng ta có một thống đốc bang sau khi những vị tiền nhiệm phải ra đi vì có vấn đề - Leon M. Depres, ủy viên hội đồng bang, nói – Ngay tại vùng đất của tổng thống bị ám sát A. Lincoln, Illinois từng có một lịch sử truyền thống về tham nhũng. Từ những năm 1920, thống đốc Len Small cũng đã phải ra đi để lại ngôi biệt thự sang trọng đầy những đồ dùng bằng bạc...”.