Từ những bài học của Úc trong chiến tranh VN

Ashley Ekins là đồng tác giả cuốn lịch sử chính thức về sự tham gia của quân đội Úc trong chiến tranh VN sẽ xuất bản năm 2003, có tựa đề Về cuộc chiến của quân đội Úc tại VN 1967-1968. Theo lời giới thiệu của Paul Bailey - tổng biên tập tuần báo Úc The Bulletin - ý tưởng của nhà sử học Ekins viết cuốn sách là muốn nêu lên những hậu quả tai hại của việc quân đội Úc tham gia chiến tranh ở VN nhằm nhắc nhở Chính phủ Úc nếu ủng hộ cuộc chiến của Mỹ tại Iraq thì không được quên bài học VN.

Chiến tranh VN đã phủ một bóng đen lâu dài đối với nước Úc. Gần 30 năm trước, ngày 11-1-1973, Toàn quyền Úc Paul Hasluck tuyên bố chấm dứt sự tham chiến của quân đội Úc tại VN, chính thức kết thúc cuộc chiến tranh lâu dài nhất, gây tranh cãi nhất trong lịch sử Úc. Quân đội Úc tham chiến tại VN trong hơn 10 năm, từ tháng 8-1962 đến tháng 12-1972. Khoảng 50.000 lính Úc đã lần lượt tới VN và 500 người đã tử trận. Đỉnh cao lực lượng tham chiến là 8.000 quân ở thời điểm chiến tranh ác liệt vào giữa năm 1969. Lục quân tham chiến nhiều nhất so với không quân, hải quân và tử trận cũng nhiều nhất, chiếm 96% tổng số thương vong của lực lượng quân sự Úc tại VN.

Các nhà chiến lược quân sự và các nhà sử học lâu nay vẫn tranh cãi về những sai lầm và bài học của chiến tranh VN. Tuy nhiên, mấu chốt thất bại của Mỹ và các nước đồng minh là thất bại về chính trị nhiều hơn là về quân sự. Ngày 29-4-1965, Úc quyết định trực tiếp tham chiến tại chiến trường Nam VN. Chính phủ Úc coi “lợi ích sống còn của Úc là sự có mặt về quân sự của Mỹ tại Đông Nam Á”. Nhưng hai bên không thỏa thuận được khái niệm hợp tác và sự bảo đảm thành công, không có chiến lược quân sự nhất quán. Đây chính là những sai lầm chết người mà hậu quả của nó tồn tại trong suốt những năm Úc dính líu vào chiến tranh VN. Các đơn vị đặc nhiệm Úc cấp tiểu đoàn chiến đấu và thương vong nhiều tại căn cứ không quân của Mỹ ở Biên Hòa, khu “tam giác sắt” Củ Chi, căn cứ Núi Đất, tỉnh Phước Tuy (nay là tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Lính Úc không quen với chiến thuật “tìm diệt” và trò “đếm xác” để báo cáo thành tích của Mỹ. Chính áp dụng chiến thuật “tìm diệt” này của Mỹ mà lính Úc phải chịu nhiều thương vong, có tác động rất lớn đến phong trào chống chiến tranh tại Úc.

Nước Úc rút khỏi cuộc chiến tranh VN cũng bẽ bàng như khi lao vào. Trong khi vẫn cố bám lấy các chính sách của Mỹ, các nhà lãnh đạo quân sự chóp bu đã rút ra được những bài học bổ ích. Trung tướng Thomas Daly - tổng tham mưu trưởng, từng chỉ huy lính Úc tại chiến trường VN - nói: “Bài học lớn là chúng ta chớ bao giờ lại để bị cuốn vào một cuộc chiến không thể thắng”. Tướng John Wilton, cựu tổng tham mưu trưởng, đồng ý với tướng Daly: “Người Mỹ đã đánh giá quá thấp cái giá của cuộc chiến ở VN ngay từ đầu. Họ hoàn toàn không hiểu tính chất của cuộc chiến mà vẫn lao vào, kết quả là thất bại”. Lời cảnh báo của hai vị tướng Úc từng tham gia chiến tranh VN, có thể áp dụng vào trường hợp Mỹ tấn công Iraq.

Kỳ tới: Thực chất của học thuyết “đánh phủ đầu”