Vũ khí bí mật của bà Yingluck Shinawatra

Chris Baker, một nhà phân tích chính trị Anh thường trú ở Bangkok, nhận định về nguyên nhân chiến thắng của bà Yingluck Shinawatra: “Tận dụng vốn chính trị của người anh đi trước, cộng thêm sự mới mẻ của phụ nữ trong một nền văn hóa chính trị thống trị bởi nam giới và nữ tính dịu dàng, mềm mỏng, bà Yingluck đã có được một sức mạnh tổng hợp”.

Công thức thật ra không mới. Nó đã xuất hiện lần đầu cách đây 41 năm khi bà Sirimavo Bandaranaike ở Sri Lanka trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trên thế giới sau khi chồng bà bị ám sát. Công thức trên cũng ứng với bà Benazir Bhutto ở Pakistan, bà Indira Gandhi ở Ấn Độ, bà Megawati Sukarnoputri ở Indonesia, bà Corazon Aquino và bà Gloria Macapagal-Arroyo ở Philippines,  bà Sheikh Hasina Wajed ở Bangladesh.

Chiến thuật tranh cử khôn ngoan

Abhisit Vejjajiva, Chủ tịch Đảng Dân chủ và Yingluck Shinawatra, Chủ tịch Đảng Pheu Thai (Vì người Thái), đều là ứng cử viên trong mơ của cử tri Thái.

 

Cả hai đều trẻ (dưới 50 tuổi), tốt nghiệp đại học nước ngoài, doanh nhân thành đạt, gia đình đề huề, vượt trội so với 30 ứng cử viên khác cũng là người nổi tiếng, không ít người thuộc hàng danh gia vọng tộc.

 

Điểm mạnh của đương kim Thủ tướng Abhisit là hấp thụ nền giáo dục Anh (Đại học danh giá Oxford), nói tiếng Anh chuẩn rất hợp gu giới thượng lưu và trung lưu.

 

Tuy nhiên, điểm mạnh này đồng thời cũng là điểm yếu bởi nó khiến ông trở nên xa lạ với giới lao động thành thị và nông dân ở các tỉnh mà những thành phần này lại chiếm đa số cử tri cả nước.

Ông Abhisit rất tự tin khi tham dự các diễn đàn quốc tế hoặc trả lời phỏng vấn báo chí trong và nước ngoài nhưng khi đứng trước đám đông thuộc giới lao động thành thị hay nông thôn, ông tỏ ra khô cứng, lúng túng trước cử tri của mình. Điều này thật trái ngược với bà Yingluck.

Sinh ra và lớn lên ở tỉnh, bà Yingluck rất thoải mái khi tiếp xúc với cử tri các tỉnh. Là nữ doanh nhân thành đạt trong hai ngành viễn thông và kinh doanh bất động sản của các công ty gia đình, bà cũng được nhiều cử tri Bangkok ngưỡng mộ và yêu mến.

 

Người dân Thái, theo phân tích của đài truyền hình Mỹ NBC News, thích bà Yingluck vì cảm nhận rằng bà thông hiểu nỗi khổ và tâm tư nguyện vọng của người nghèo.

Chiến thuật tranh cử của bà Yingluck cũng khôn ngoan hơn. Trong khi ông Abhisit “dọa” cử tri: “Nếu các bạn muốn đất nước này không bị ngộ độc bởi chất độc Thaksin thì hãy bầu cho chúng tôi” thì khẩu hiệu chính của bà Yingluck là “hòa giải, không hận thù”.

Những đồng nghiệp và nhân viên cũ mô tả bà Yingluck là một người “dễ ưa”, “vui vẻ” và “tử tế”, khác xa ông anh Thaksin vốn là một người thường hay cáu gắt, quỷ quyệt và cả quyết.  Ngay giọng điệu của bà trong các bài diễn văn đọc trước cử tri cũng khác xa ông Thaksin.

 

Ông anh cả Thaksin hay dùng những từ ngữ hùng hổ như “sẽ hủy diệt phe đối lập” hay “sẽ giữ vững quyền lực trong vòng 20 năm”.

 

Trong khi đó, tối chủ nhật vừa qua, chuẩn bị ăn mừng chiến thắng tại đại bản doanh Đảng Pheu Thai, bà Yingluck  ngỏ lời cám ơn ông Abhisit “đã cho phép chiến dịch tranh cử của Đảng Pheu Thai diễn ra trong bầu không khí trong lành”.

 

Nhất là khi bà tuyên bố sẽ “tận dụng mọi ưu thế của phụ nữ” để hướng mọi phe phái hòa giải với nhau, không nghĩ đến hận thù mà chỉ nghĩ đến việc đưa đất nước tiến lên phía trước, giải quyết các vấn đề kinh tế và mang lại sự công bằng cho tất cả mọi người thì  cử tri cảm thấy tin tưởng và bỏ phiếu cho Đảng Pheu Thai.

Một trong những bức chân dung bà Yingluck đăng trên mạng xã hội Facebook được cử tri Thái yêu thích cho thấy bà Yingluck đầu trùm khăn hijab đỏ tươi cười bên cạnh một nữ tín đồ Hồi giáo.

 

Bức ảnh này  chụp trong một chuyến đi vận động tranh cử ở miền Nam Thái Lan, một cứ điểm hùng mạnh của Đảng Dân chủ. Đây là nơi mà ông Thaksin trước đây chưa bao giờ xâm nhập được. Bức ảnh nói lên được điều thiết yếu: Bà Yingluck là một gương mặt mới có thể hàn gắn vết thương chia rẽ của nước Thái.

Điểm yếu duy nhất mà người ta thường gán cho bà Yingluck là thiếu kinh nghiệm chính trường. Nhưng điều này đã được chính khách lão thành Sudarat Keyuraphan, một người thân tín của ông Thaksin, khắc phục ngay từ đầu.

 

Ông Sudarat tổ chức một ê kíp cố vấn chính trị và kinh tế dày dạn kinh nghiệm phục vụ bà Yingluck hết mình.
Ông Niwatthamrong Boonsong-paisal, nguyên giám đốc đài truyền hình iTV, phụ trách khâu báo chí và tập hợp quần chúng. Cựu bộ trưởng công nghiệp Mingkwan Saengsuwan và cựu phó thủ tướng Olarn Chaipravat phụ trách chiến lược và chính sách kinh tế thời kỳ hậu Abhisit. Tom Kruesophan, nguyên giám đốc một công ty viễn thông, phụ trách chiến dịch truyền thông quốc tế và tổ chức gặp gỡ các viên chức ngoại giao nước ngoài.

Giúp bà Yingluck đối phó với cánh báo chí và tạo hình ảnh tích cực trước công chúng có diễn viên kiêm chính khách Yuranan Pamornmontri. Ngay hình thể ngôn ngữ như wai (cách chào truyền thống của người Thái) của bà cũng được uốn nắn để tỏ ra thân thiện hơn.

Điều mà người dân mong mỏi nhất ở nữ thủ tướng tương lai, theo nhận định của tờ Bangkok Post,  là giữ lời hứa ưu tiên hòa giải dân tộc  chứ không phải ban lệnh ân xá giúp ông anh Thaksin quay trở về, tiếp tục gây hỗn loạn chính trị. Bà cũng phải chứng minh khả năng điều hành chính phủ mới chứ không phải là con rối của ông anh Thaksin.