"Yêu râu xanh" trên trời

Trong năm qua, trên báo chí xuất hiện không ít câu chuyện hành khách bị ngược đãi trên các chuyến bay ở Mỹ.

Không phải chuyện hiếm

Vào tháng 4-2017, ông David Dao, một hành khách trên chuyến bay từ TP Chicago đến TP Louisville của Hãng Hàng không United Airlines bị lôi ra khỏi máy bay một cách thô bạo để nhường ghế cho phi hành đoàn. Đến tháng 5-2018, United Airlines tiếp tục trở thành tâm điểm chỉ trích khi một hành khách người Nigeria cáo buộc cô bị hãng hàng không này đuổi ra khỏi máy bay vì phân biệt chủng tộc.

Thông tin về những câu chuyện gây sốc trên có thể khiến nhiều người quên mất một thực tế rằng không ít thành viên phi hành đoàn cũng bị quấy rầy. Một khảo sát của Hiệp hội Tiếp viên hàng không Mỹ nêu bật mức độ phổ biến của tình trạng này. Khoảng 1/3 trong số 3.500 tiếp viên từ 29 hãng hàng không cho biết họ từng bị hành khách quấy rối bằng lời lẽ khiếm nhã trong năm 2017. Trong khi đó, 20% tiếp viên bị quấy rối bằng hành động.

Điều gây sốc hơn cả là tần suất bị quấy rối của các phi hành đoàn. Trong số các tiếp viên bị sàm sỡ trong năm qua, 40% tiết lộ phải chịu đựng từ 3 lần trở lên. Đối với những người bị quấy rối bằng lời lẽ khiếm nhã, có 68% đối mặt từ 3 lần trở lên.

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) vào tháng rồi cho biết các vụ tấn công tình dục trên chuyến bay đang tăng ở tốc độ đáng báo động. Cụ thể, FBI đã điều tra 63 vụ việc vào năm ngoái, tăng 66% so với năm 2014. Sự gia tăng này có thể xuất phát phần nào từ việc có nhiều người trình báo hơn nhưng số lượng vụ việc xảy ra trong thực tế có thể còn cao hơn nhiều bởi không phải nạn nhân nào cũng chịu lên tiếng.

Ngoài việc bị hành khách làm phiền, các tiếp viên nữ còn phải chịu đựng các phi công hoặc đồng nghiệp nam có "máu 35". Tạp chí Cosmopolitan (Mỹ) đã phỏng vấn 12 tiếp viên của nhiều hãng hàng không để nghe họ chia sẻ về tình trạng quấy rối trong công việc. Danh tính của một số nhân vật đã thay đổi vì họ lo bị trả đũa hoặc không còn được làm việc trên các chuyến bay.

Các nữ tiếp viên hàng không tại Mỹ học tự vệ Ảnh: THE WASHINGTON POST

Taylor - một nữ tiếp viên 29 tuổi của hãng Virgin America - kể: "Tôi từng được đồng nghiệp cảnh báo về một cơ trưởng thích "săn" các tiếp viên mới. Thế rồi trên một chuyến bay, ông ta đi về phía tôi, nhìn chằm chằm vào ngực tôi rồi chào hỏi và rời đi. Khi bay về, tôi phải vào buồng lái khi cơ phó ra ngoài đi vệ sinh. Lúc này, cơ trưởng nói rằng liệu ông ta có thể hỏi tôi một câu không thích hợp được không. Ông ta hỏi ngực tôi có phải là hàng thật không và còn lấy điện thoại cho tôi xem hình bán khỏa thân của vợ ông ta, người vừa mới đi nâng ngực. Tôi rất không thoải mái nhưng lại không thể rời đi trước khi cơ phó về buồng lái. Sau sự việc đó, tôi rất sợ phải làm việc chung với ông ta lần nữa".

Đồng minh không ngờ

Nguyên nhân khiến tình trạng trên tồn tại là tiếp viên hàng không hiếm khi lên tiếng về nó - chỉ 7% người từng bị quấy rối nói họ có báo cáo vụ việc với cấp trên. Một lý do khác là các hãng hàng không ít có động thái giải quyết tình trạng này nên phi hành đoàn nghĩ đây là chuyện không đáng phàn nàn. Khoảng 68% tiếp viên nói họ không thấy bất kỳ nỗ lực nào của hãng hàng không để hạn chế nạn quấy rối tình dục bất chấp sự chú ý ngày càng tăng của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này nhờ phong trào #MeToo. Dù vậy, tình hình đang có sự thay đổi khi một số hãng hàng không Mỹ gần đây bắt đầu có những bước đi mới để giải quyết tình trạng quấy rối tình dục.

Rõ ràng là chính các hãng hàng không phải chịu một phần trách nhiệm về những quấy rối mà phi hành đoàn gặp phải. Ví dụ như ông chủ Richard Branson của hãng Virgin Atlantic (Anh) từ lâu đã nổi tiếng với thói quen mời người mẫu thời trang ăn mặc "mát mẻ" để quảng bá các đường bay mới. Trong khi đó, Giám đốc điều hành hãng Qatar Airways Akbar al-Baker năm ngoái từng chê tiếp viên của các đối thủ Mỹ giống "bà ngoại", không hấp dẫn như phi hành đoàn của họ.

Trong bối cảnh phần lớn vụ việc quấy rối rơi vào quên lãng, các tiếp viên có thể tìm thấy một đồng minh mới trong cuộc chiến chống lại tệ nạn này: những đoạn video quay bởi điện thoại thông minh. Gần đây, cả nước Mỹ trở nên xôn xao trước vụ một người đàn ông làm nghề luật sư có thái độ phân biệt chủng tộc và chống người nhập cư. Hậu quả là ông này bị chế giễu, lên án khắp các trang mạng xã hội và còn bị sa thải khỏi nơi làm việc. Hậu quả tương tự chắc chắn sẽ xảy đến với những hành khách nào có hành vi quấy rối tiếp viên hàng không bị ghi lại và đăng tải trên mạng. Dù hình thức bêu riếu công khai này tiềm ẩn một số hạn chế nhưng đối với những tiếp viên không còn muốn chịu đựng nạn quấy rối, đây có thể là một đồng minh được chào đón.

Một số chính khách Mỹ cũng nỗ lực giải quyết vấn đề này. Theo một dự luật đang được xem xét, mọi hãng hàng không hoạt động trên bầu trời Mỹ phải huấn luyện phi hành đoàn cách ứng phó với những vụ tấn công tình dục. Ngoài ra, Bộ Giao thông Mỹ được bật đèn xanh trong việc lập một lực lượng đặc nhiệm chuyên xử lý nạn quấy rối tình dục trên chuyến bay.