Zimbabwe quyết không cho qua vụ "bốc hơi" 15 tỉ USD kim cương

Quay trở lại năm 2015, ông Mugabe thông báo số kim cương trị giá 15 tỉ USD đã "bốc hơi" khỏi khu mỏ Marange – cách thủ đô Harare hơn 4 giờ lái xe.

Một ủy ban nghị viện dự kiến triệu tập cựu tổng thống Zimbabwe đến để giải trình. Trang NewZimbabwe.com dẫn lời Chủ tịch Ủy ban Đầu tư Mỏ và Năng lượng Temba Mliswa xác nhận ông Mugabe sẽ phải đến để trả lời các câu hỏi của nghị viện.

Các nhà nghiên cứu độc lập bày tỏ sự nghi ngờ về con số 15 tỉ USD kim cương bị thất thoát của ông Mugabe. Nhà báo Nelson Banya lập luận để đạt tới con số mà cựu tổng thống Zimbabwe tuyên bố, nước này phải sản xuất 40 triệu carat mỗi năm, một con số không tưởng.

Ông Mugabe (giữa) tham dự một lễ tốt nghiệp đại học không lâu trước khi từ chức hồi tháng 11-2017. Ảnh: AP

Hôm 9-4, cựu Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Mỏ Francis Gudyanga cảnh báo về "các nhóm quyền lực đang kiểm soát ngành khai thác kim cương". Gudyanga nói rằng ông đã nhận được những lời đe dọa từ một số người mà ông không tiện tiết lộ.

"Kể từ khi tôi từ chức, tôi đã bị bắt tổng cộng 3 lần và mọi chuyện đang được tòa án xem xét" – ông Gudyanga chia sẻ với trang News Day.

Cựu bộ trưởng ngành mỏ khác là ông Walter Chidakwa cũng bày tỏ sự thất vọng về việc khai thác kim cương, đồng thời thừa nhận các khoáng chất khác dễ quản lý hơn là kim cương.

Theo cựu Giám đốc Tổ chức Tình báo Trung ương Zimbabwe (CIO), họ từng liên doanh với Quỹ Quốc tế Trung Quốc (CIF) để triển khai các thiết bị khai thác mỏ trị giá 10 triệu USD.

"Tổng cộng, chúng tôi đã khai thác được 18.981,99 carat tại Kusena. Số kim cương này sau đó được Tập đoàn Phát triển Khai thác mỏ Zimbabwe (ZMDC) rao bán nhưng CIO không nhận được đồng nào" – ông Bonyongwe nói.

Trong khi đó, ông Chidakwa cho ủy ban nghị viện biết chính phủ Zimbabwe quyết định hợp nhất các hoạt động khai thác kim cương sau khi giấy phép của tất cả nhà khai thác - trừ DMC và DTZ Ozgeo - hết hạn.