Bác sĩ bán thuốc, dược sĩ chỉ định thuốc

Năm 2003, Bộ Y tế đã ra Quyết định số 1847/2003/QĐ BYT về quy chế kê đơn và bán thuốc theo đơn. Nội dung này đã được thảo luận sôi nổi tại Hội nghị kiểm tra quy chế về đổi mới cơ chế tài chính chấn chỉnh công tác dược trong bệnh viện do Bộ Y tế tổ chức hôm qua, 22-4, tại Hà Nội.

Mới có 50% tỉnh, thành triển khai

Theo ông Lý Ngọc Kính, Vụ trưởng Vụ Điều trị, Bộ Y tế, hiện cả nước mới có 50% sở Y tế tỉnh, thành triển khai quy chế kê đơn và bán thuốc theo đơn. Ông Kính cho hay, qua thanh tra, kiểm tra, nhiều địa phương có tỉ lệ vi phạm quy chế này rất cao như: Đồng Tháp có 575 cơ sở vi phạm, Đà Nẵng 170 cơ sở, Cà Mau 80 cơ sở vi phạm... Tuy nhiên, trên thực tế, có những sở Y tế chỉ kiểm tra 1 lần/năm, còn lại việc kê đơn thuốc hoàn toàn do bác sĩ quyết định. Điều này dẫn đến tình trạng bác sĩ đi bán thuốc còn dược sĩ lại chỉ định thuốc. Một thực tế khác được Chánh Thanh tra Bộ Y tế Trần Quang Trung cho biết: “Chính tôi đã chứng kiến việc bác sĩ tiếp trình dược viên tại phòng làm việc trong giờ khám bệnh để bệnh nhân phải chờ. Mà theo quy định, trình dược viên muốn hoạt động phải thông qua giám đốc bệnh viện chứ không phải bác sĩ”.

Lập lại kỷ cương không dễ

Tại hội nghị, một số ý kiến cho rằng, nghiên cứu bệnh án là phương pháp kiểm tra kê đơn của bác sĩ rất hiệu quả và đang được một số địa phương thực hiện. Dược sĩ Trần Việt Trung - Trưởng Khoa Dược, Sở Y tế TPHCM - đưa ra ví dụ 5 đơn thuốc nhưng đều giấu tên bác sĩ kê đơn. Trong đó, có đơn thuốc bác sĩ kê 2 loại thuốc theo tên biệt dược có cùng hoạt chất Paracetamol là Diantavic 400 mg (2.500- 3.000 đồng/viên) và Efferalgan 500 mg (2.000 đồng/viên). Nếu thuốc này được kê với tên gốc thì người tiêu dùng có thể mua chỉ với giá từ 100 - 700 đồng/viên. Có đơn thuốc bác sĩ kê những loại thuốc mà bản thân người kê cũng không biết là thuốc gì nên đánh dấu hỏi sau tên thuốc (Lazird?). Một đơn thuốc khác được dược sĩ Trung đưa ra là, bác sĩ kê cho 3 người với 3 đơn thuốc cùng một loại bệnh hạ canxi huyết tổng cộng là 1.500 viên, với số thuốc người bệnh phải uống trong 3 tháng mới hết, trong khi đó quy chế kê đơn yêu cầu đối với bệnh mãn tính chỉ được kê đơn thuốc trong một tháng. Theo dược sĩ Trung, việc kê đơn thuốc theo tên gốc có thể hạn chế tiêu cực, tạo điều kiện cho bệnh nhân mua thuốc. Nhưng việc này cũng rất dễ phát sinh tiêu cực, đó là các công ty sẽ tập trung chiết khấu cho các nhà thuốc thay vì cho bác sĩ để nhà thuốc đổi thuốc Generic thành biệt dược cùng hoạt chất dẫn đến hậu quả không tốt cho bệnh nhân. Như vậy, tiêu cực đã chuyển từ bác sĩ sang các nhà thuốc.

Nhiều sai phạm nhưng chưa có chế tài xử phạt

“Thực hiện quy chế kê đơn bán thuốc theo đơn phải thực hiện toàn quốc, kể cả nhà thuốc bệnh viện và nhà thuốc tư nhân nên tôi đề nghị chấn chỉnh ngay việc kê đơn thuốc”, ông Lại Phúc Thưởng, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, đề nghị. Còn theo dược sĩ Trung, cần phải có chế tài xử phạt thật mạnh, nếu phát hiện bác sĩ kê đơn theo sự “cầm tay” của trình dược viên, nhất định sẽ bị kỷ luật và xử phạt thật nặng. Đồng tình với các ý kiến trên, ông Nguyễn Vân Đình, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hà Nội, nhấn mạnh cần nhanh chóng có chế tài xử phạt việc vi phạm Quy chế kê đơn và bán thuốc theo đơn, chế tài phải đủ mạnh và chủ yếu đi theo hướng phạt kinh tế, nếu nặng cần xử lý pháp luật để có đủ tác dụng răn đe giáo dục. Đồng thời, Bộ Y tế cần ban hành phác đồ điều trị chuẩn thống nhất chung toàn quốc làm cơ sở xem xét đánh giá khi kiểm tra tính hợp lý, an toàn trong việc kê đơn bệnh án nội trú hoặc đơn ngoại trú.

Xem ra, việc thực hiện Quy chế kê đơn và bán thuốc theo đơn ở các cơ sở điều trị, phòng mạch ở các nhà thuốc bệnh viện, nhà thuốc tư nhân không đơn giản chút nào. Nhưng đây lại là yêu cầu khẩn thiết của người bệnh nên không thể tiếp tục buông lỏng quản lý như hiện nay.