Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa: “Silicon Valley” của TP HCM?

UBND TP HCM vừa chỉ đạo Sở Quy hoạch và Kiến trúc hoàn thành việc thẩm định đồ án quy hoạch chi tiết 1/2.000 khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa (phường 28, quận Bình Thạnh) trước ngày 15-4. Theo quy hoạch, nơi đây sẽ là một khu du dịch sinh thái, một trong những khu đô thị hiện đại của TP HCM.

Khốn đốn vì quy hoạch “treo”

Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa có diện tích 426 ha. Từ sau giải phóng, lãnh đạo TP định hướng xây dựng, phát triển khu vực này thành khu đô thị mới, hiện đại. Năm 2001, UBND TP phê duyệt quy hoạch chi tiết bán đảo Bình Quới - Thanh Đa có 3 khu chính: khu trung tâm công cộng và công viên cây xanh, khu du lịch - văn hóa, khu nhà vườn. Năm 2004, TP ra quyết định thu hồi 410 ha đất, giao cho Tổng Công ty Xây dựng Sài Gòn đầu tư dự án khu đô thị sinh thái. Tuy nhiên, do thiếu năng lực, đơn vị này loay hoay mãi vẫn không triển khai dự án nên đến năm 2010, UBND TP thu hồi quyết định giao đất. Vì lý do này, hơn 20 năm qua, người dân bán đảo Bình Quới - Thanh Đa sống rất khổ sở, không được xây dựng, sửa chữa, sang nhượng…; thậm chí làm thủ tục để lại tài sản cho con cháu theo di chúc cũng không được.

Hơn 20 năm bị quy hoạch “treo”, người dân ở bán đảo Bình Quới - Thanh Đa sống rất khổ sở và thường xuyên đối mặt với nguy cơ sạt lở Ảnh: hoàng Triều

Trong khi đó, đây cũng là một trong những điểm sạt lở bờ sông nghiêm trọng của TP nhưng chưa được đầu tư hệ thống đê kè một cách bài bản mà chỉ sử dụng đê cát do người dân tự chắn nên việc vỡ đê, nước tràn vào nhà dân thường xuyên. Năm 2010, dù thoát nạn dự án “treo”, quyền lợi về nhà đất của người dân được nới lỏng hơn nhưng họ vẫn chưa thể ổn định cuộc sống. Nghịch lý ở chỗ do thuộc quy hoạch khu đô thị sinh thái nên người dân chỉ được xây dựng nhà ở với điều kiện: cam kết tự nguyện phá dỡ, không được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất… Điều này khiến người dân rơi vào tình cảnh xây thì dở, ở không dám. Ngược lại, người thu nhập thấp từ các nơi khác chấp nhận về đây mua giấy tay, cất nhà tạm để ở nên dân số cơ học khu vực Bình Quới - Thanh Đa tăng lên nhanh chóng: từ 6.000 người năm 2000, tăng lên 13.000 người năm 2014. Cũng vì vướng quy hoạch “treo”, nhà cửa, hạ tầng giao thông của bán đảo ngày càng xuống cấp và nhếch nhác. Không chỉ người dân mà chính quyền địa phương cũng rất nhiều lần kiến nghị TP gỡ “treo” cho khu vực này.

Khu nghỉ dưỡng, văn hóa, giải trí

Năm 2013, UBND TP quyết định giao nhà đầu tư lập quy hoạch chi tiết toàn bộ 426 ha bán đảo Thanh Đa - Bình Quới, tương đương với diện tích toàn phường 28. Nhà đầu tư được “chọn mặt gửi vàng” lần này là Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco, theo hình thức chỉ định. Theo đồ án quy hoạch chi tiết 1/2.000 do Bitexco thực hiện, chức năng chủ đạo của bán đảo này vẫn là khu công viên sinh thái cảnh quan thiên nhiên phục vụ du lịch nghỉ dưỡng - văn hóa - giải trí nhưng bổ sung “trung tâm tri thức và công nghệ mới”. Trung tâm này ưu tiên nghiên cứu công nghệ phần mềm, năng lượng sạch, đồng thời sẽ có một khu văn phòng hỗn hợp thương mại thu hút các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin, tạo tiền đề phát triển theo mô hình Silicon Valley.

Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa vốn được xem là một khu đất “vàng” của TP vì thiên nhiên phong phú, khí hậu ôn hòa, cảnh quan sinh thái đa dạng. Khá nhiều nhà đầu tư ngấp nghé khu vực này nhưng chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng là một nguyên nhân lớn khiến họ chùn bước. Theo ước tính của UBND quận Bình Thạnh, chi phí giải phóng mặt bằng có thể lên đến 3 tỉ USD.

Vì thế, dù rất kỳ vọng vào một “Silicon Valley” nhưng người dân nơi đây vẫn chưa vội mừng, băn khoăn Bitexco không đủ sức triển khai một dự án lớn ngốn hàng tỉ USD.