Bảo kê

Tầm 10 năm sau, Từ điển tiếng Việt do Viện Ngôn ngữ học Việt Nam biên soạn (Nxb Đà Nẵng và Trung tâm Từ điển học, 2011) có bổ sung “bảo kê” và định nghĩa đó là “bảo vệ (thường cho những hoạt động không lành mạnh)”.

Sách vở chỉ chính xác ở mức tương đối. Thực tế, không chỉ có các hoạt động không lành mạnh được bảo kê mà kể cả các hành vi bất hợp pháp, thậm chí vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Ngày nay, bảo kê len lỏi khắp nơi, không chỉ trong “chốn giang hồ” mà còn ở cơ quan công quyền. Nhiều vụ việc bị phanh phui, xử lý trong nhiều năm qua cho thấy không ít người đã lợi dụng quyền lực công để bảo kê cho các hoạt động phi pháp nhằm tư lợi.

Nay, bảo kê kiểu như trên một lần nữa nghi hiện hữu qua vụ việc ở Bắc Ninh. Cụ thể, phó chủ tịch UBND tỉnh này gửi đơn cầu cứu lên Thủ tướng Chính phủ, báo cáo tình trạng khai thác cát sỏi trá hình trên sông Cầu nhân danh nạo vét luồng tuyến nội địa; khi tỉnh quyết định ngưng cho nạo vét luồng tuyến thì bản thân ông chủ tịch tỉnh cùng nhiều lãnh đạo các sở, ngành bị nhắn tin đe dọa; công an tỉnh buộc phải triển khai phương án bảo vệ cán bộ. “Chỉ đạo Bộ Công an vào cuộc điều tra nguyên nhân sự việc, điều tra các cá nhân từ trung ương đến địa phương đứng sau bảo kê, đe dọa cán bộ chuyên môn, lãnh đạo sở, ngành và dọa chủ tịch tỉnh Bắc Ninh làm sự việc ngày càng trở nên nghiêm trọng” - tỉnh Bắc Ninh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ trong thư cầu cứu.

Ở địa phương cấp tỉnh như Bắc Ninh, về phía chính quyền thì chủ tịch UBND tỉnh là lãnh đạo cao nhất. Lực lượng có thẩm quyền và nhiệm vụ bảo đảm an ninh trật tự cao nhất là công an tỉnh, đứng đầu là giám đốc công an tỉnh. Cả hai đang cùng chiến tuyến, cùng ngăn chặn nạn khai thác cát sỏi trá hình. Vậy ai có thể đe dọa họ? Theo phương pháp loại suy thì hoặc là các băng nhóm “xã hội đen” hoặc là ai đó ở cấp cao hơn tỉnh - như trong thư cầu cứu đã nêu.

Trong trường hợp nghi vấn đối tượng bảo kê chỉ ở cấp địa phương thì với thẩm quyền của mình, UBND tỉnh đã chỉ đạo công an tỉnh điều tra, làm rõ. Còn ở đây, lãnh đạo tỉnh phải cầu cứu lên đến Thủ tướng Chính phủ và chiều 16-3, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công an vào cuộc điều tra thì rõ ràng sự vụ nhiều khả năng không còn nằm ở phạm vi cấp tỉnh nữa.

Dự án nạo vét sông Cầu do Cục Đường thủy nội địa - Bộ Giao thông Vận tải cấp phép cho một doanh nghiệp thực hiện. Dù Bắc Ninh phản đối nhưng mới đây Bộ Giao thông Vận tải vẫn ký văn bản đề nghị tỉnh tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nói trên…

Mọi hình thức bảo kê, suy cho cùng, đều phải dựa vào quyền lực. Nhỏ như quán ăn, tiệm cà phê cóc; lớn hơn là bến xe, vỉa hè, phố chợ; lớn hơn nữa là các dự án trên sông, trong rừng…, chẳng có cá nhân hay thế lực ngầm nào có thể đơn phương làm được nếu không có sự chống lưng của nhà chức trách công. Vì thế, để chống bảo kê, các cơ quan hữu trách hãy bắt đầu từ những địa chỉ có quyền lực chi phối.