Nghề nghiệp và công việc của Hội Sử khiến tôi có nhiều cơ hội gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị Chủ tịch Danh dự của hội từ 20 năm nay. Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng là một nhà sử học thực thụ và một thời ông cũng từng là nhà báo chuyên nghiệp.
Ông đã từng làm với tờ Tiếng Dân của nhà chí sĩ Huỳnh Thúc Kháng, sau này, thời kỳ Mặt trận Bình dân, ông làm cho nhiều tờ báo công khai của Đảng bằng tiếng Pháp và tiếng Việt như Le Travail, Notre Voix...
Lấy tĩnh chế động
Tôi đã chứng kiến cuộc gặp gỡ giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp và cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ McNamara vào năm 1995. Vào thời điểm này, Mỹ mới bình thường hóa quan hệ với VN nên thông tin về cuộc gặp này rất hạn chế.
Tôi nghe phong thanh nên gọi điện thoại đến văn phòng anh Văn (tên gọi thân mật của đại tướng). Văn phòng cho biết quy định hạn chế báo chí nhưng nói rằng “thì Xưa Nay (tên tờ báo mà tôi làm tổng biên tập) cứ đến xem sao”. Cuộc gặp diễn ra ở Nhà khách Quân đội Phạm Ngũ Lão. Thế là tôi trở thành một trong số không nhiều trong giới truyền thông VN lọt vào và chứng kiến cuộc gặp mặt đầy ấn tượng giữa hai người đứng đầu hai bộ máy chiến tranh của một cuộc chiến tranh khốc liệt nhất kể từ sau đại chiến thế giới lần thứ II.
Tôi không quên câu chào hỏi đầu tiên giữa hai người lại là “Buổi sáng ngài làm gì?”. Khách Mỹ nói rằng chạy bộ và khen khung cảnh buổi sớm từ khách sạn Metropole ra Hồ Gươm đẹp lắm; còn chủ nhà thì nói thói quen của mình mỗi sáng là thiền. Một động, một tĩnh; một cứng, một mềm; một lấy mạnh, một lấy bền thì ai cũng biết kết cục sẽ đi đến đâu...
Đại tướng Võ Nguyên Giáp báo cáo kế hoạch tấn công Điện Biên Phủ. Ảnh: TƯ LIÊU
Trong cuộc gặp ấy, điều tôi kinh ngạc nhất là câu hỏi đầu tiên của ông cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ lại là: “Vậy thực sự cái gì đã diễn ra đêm 4-8-1964?”. Vị tướng VN trả lời bất kỳ nơi nào là lãnh thổ, lãnh hải VN bị xâm phạm là chúng tôi nổ súng nhưng chắc chắn không phải là ngoài hải phận quốc tế. Đại tướng cũng nói thẳng rằng tất cả chỉ là một màn kịch vì ngay sau đó Quốc hội đã cho phép tổng thống của mình phát lệnh dùng không quân và hải quân đánh ra miền Bắc VN mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại...
46 năm kể từ sự kiện ấy và 15 năm kể từ cuộc gặp gỡ ấy, chúng ta vừa được thông tin rằng với việc giải mật kho lưu trữ liên quan đến vụ vịnh Bắc Bộ mới rồi, sự thật đã phơi bày âm mưu của những nhân vật diều hâu trong chính giới Mỹ đã dựng đứng vụ việc này để kiếm cớ mở rộng chiến tranh!
Nên đọc lại Bình Ngô đại cáo
Cuối tháng 6-1997, ông McNamara lại sang VN một lần nữa, lần này với một nhóm tướng lĩnh đông hơn để tiếp tục trao đổi với Đại tướng Võ Nguyên Giáp về cuộc chiến tranh đã chấm dứt được gần 1/4 thế kỷ. Lần này, đoàn Mỹ có đến hơn 50 thành viên, trong đó có tướng W.Smith, nguyên trợ lý đặc biệt tổng tham mưu trưởng liên quân M.Taylor... Cuộc gặp gần như biến thành cuộc phỏng vấn đối với nhiều người Mỹ vì đây là lần đầu được gặp mặt vị tướng đứng đầu bộ máy chiến tranh của đối phương.
Có một câu hỏi thú vị: “Những hành động quân sự nào của Mỹ làm tướng Giáp lo sợ nhất và vào thời điểm nào?”. Đại tướng cười to và vui vẻ trả lời: “Từ “lo sợ” không có trong tư duy của chúng tôi! Bởi vì, với chúng tôi: Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.
Trong cuộc trao đổi, phía Mỹ nhận rằng Mỹ không thắng được ở VN là do Mỹ không hiểu VN nên đã bỏ qua nhiều cơ hội để chấm dứt sự dính líu vào cuộc chiến tranh... Vậy thì về phía VN, liệu có cơ hội nào bị bỏ lỡ không? Câu trả lời của đại tướng là: “Chúng tôi không bỏ lỡ một cơ hội nào”. Ông cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ ngắt lời: “Cái đó còn phải bàn lại...”.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp và McNamara tại cuộc gặp gỡ vào ngày 23-6-1997. Ảnh: TƯ LIÊU
Vị đại tướng của chúng ta bỗng chốc trở thành ông thầy dạy sử năm xưa: “Mỹ xâm lược VN là sai lầm. Mỹ không hiểu VN. Chúng tôi là một dân tộc có tinh thần bất khuất hàng ngàn năm chống giặc ngoại xâm, nhưng rất mong muốn hòa bình. Thế kỷ XV, sau khi đánh thắng giặc Minh đã từng có tuyên ngôn trong áng văn bất hủ Bình Ngô đại cáo và Phú Chí Linh của Nguyễn Trãi: “Đem lại thái bình muôn thủa - Tắt muôn đời chiến tranh”. Các ngài nên đọc những sách đó...”.
|
Tôn trọng người lính của mình Tướng Smith đặt câu hỏi với đại tướng: “Vị tướng nào trong chiến tranh được tướng Giáp đánh giá cao nhất?”. Câu trả lời: “... bất kỳ vị tướng nào có công lao lớn đến đâu cũng chỉ là giọt nước trong biển cả... Các vị gọi tôi là vị tướng huyền thoại nhưng tôi tự nghĩ tôi bình đẳng với những người lính của mình. Tôi hoàn thành nhiệm vụ cũng như những người lính hoàn thành nhiệm vụ. Trên bình diện nhiệm vụ thì tôi cũng như người lính là bình đẳng, cho nên tôi rất tôn trọng người lính”... |
Lúc chia tay, Đại tướng Võ Nguyên Giáp bắt tay ông McNamara và nói một lời khiến nhiều người phải chú ý: “Nào, bắt tay một con người dũng cảm và có thiện chí”.
Viết tiếp trang sử hòa bình, hữu nghị
Hai ngày trước khi sinh nhật Đại tướng Võ Nguyên Giáp bước qua tuổi 87, ngày 23-8-1998, có một vị khách đặc biệt qua Ban Đối ngoại Trung ương xin được gặp tướng Giáp. Đó là con trai của cố tổng thống Hoa Kỳ JF Kennedy. Tên anh ta giống cha nhưng kèm thêm chữ “Junior”.
Cuộc gặp mang tính chất gia đình vì hầu như ngoài tôi và chị cán bộ bên cơ quan đối ngoại, tất cả chỉ có các thành viên trong gia đình đại tướng. Con trai Kennedy là một chàng trai rất đẹp và cao lớn nhưng thái độ rất nhã nhặn và lễ phép. Anh ta mang theo một bó hoa tặng đại tướng và nói rằng rất tiếc không thể ở lại để chúc đúng ngày sinh.
Với người bạn trẻ Mỹ, đại tướng rất thân mật và tỏ ra tôn trọng người đối thoại. Nhưng mới chỉ sau sự chào đón của đại tướng, chàng trai người Mỹ dường như đã hoàn toàn bị chinh phục. Tôi rất nhớ hình ảnh đại tướng ngửa người đứng ngắm chàng trai cao lớn và nhận xét: “Mới ngày nào, tôi còn nhớ một cậu bé 4 tuổi đứng cạnh mẹ giơ tay chào linh cữu bố...”.
Kennedy rất cảm động. Ông chỉ lên tường nhà mình có tấm ảnh chụp chung với Bác Hồ, giới thiệu: “Ảnh này do các bạn Mỹ chụp hồi là đồng minh với nhau chống phát xít” và nói tiếp: “Các bạn trẻ có thể không nên quên cuộc chiến tranh vừa qua nhưng phải viết tiếp như những trang sử trước đó đã từng có, những trang sử hòa bình và hữu nghị...”.
Đó là ba kỷ niệm nghề nghiệp sâu sắc của tôi. Đại tướng Võ Nguyên Giáp có thể bình thản đi qua mọi vinh quang cũng như sóng gió để bước vào tuổi thứ 100 và bước vào lòng dân như những ngày này chúng ta chứng kiến.
|
Đại tướng Võ Nguyên Giáp mãi là tấm gương sáng Từ Vientiane (Lào) chiều 24-8, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã gửi điện chúc mừng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tròn 100 tuổi. Bức điện viết: “Với lòng kính trọng và tình cảm sâu sắc, xin chân thành chúc mừng đồng chí 100 tuổi, một đại tướng lừng lẫy uy danh, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chúc đồng chí sức khỏe, mãi mãi là tấm gương sáng”. Theo TTXVN, cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng, các Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, Uông Chu Lưu, Nguyễn Đức Kiên, Huỳnh Ngọc Sơn và Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn đã đến thăm và chúc thọ Đại tướng Võ Nguyên Giáp tròn 100 tuổi. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã cảm ơn sự quan tâm sâu sắc của Chính phủ, Quốc hội và những lời chúc mừng tốt đẹp của lãnh đạo Chính phủ, Quốc hội.
Cũng trong ngày 24-8, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ VN Huỳnh Đảm đã đến thăm và chúc thọ Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Chủ tịch Huỳnh Đảm kính chúc đại tướng trường thọ, mãi mãi là niềm tự hào, là tấm gương mẫu mực cho các thế hệ người VN noi theo.
A.Q |
và quét mã QR
Bình luận (0)