Bộ Công Thương: Nói dự án bauxite lỗ là "thiếu cơ sở"

Bộ Công Thương đã có phản hồi về một số nội dung xung quanh các dự án bauxite ở Tây Nguyên tại buổi toạ đàm về dự án khai thác bauxite Tây Nguyên do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức ngày 28-3 vừa qua.

Theo đó, Bộ Công Thương cho rằng đối với  dự án án alumin Tân Rai, kết quả tính cập nhật đến ngày 26-4-2014 cho thấy dự án có hiệu quả với thời gian lỗ kế hoạch dự kiến là 4,0 năm và thời gian thu hồi vốn 11,5 năm.

Dự án Nhà máy alumin Nhân Cơ có điều kiện vận tải xuống cảng biển xa hơn, hạ tầng khó khăn hơn nên hiệu quả kinh tế thấp hơn so với Dự án alumin Tân Rai, với thời gian lỗ kế hoạch là 5 năm và thời gian thu hồi vốn 12 năm. Đóng góp cho ngân sách nhà nước là 435.444 triệu đồng/năm, tương đương khoảng 29% mức thu ngân sách năm 2013 của tỉnh Đắk Nông (1.500 tỉ đồng). Với xu thế tăng giá alumin như cuối năm 2014 và đầu năm 2015, thì hiệu quả Dự án sẽ được tăng lên đáng kể, giảm thời gian lỗ kế hoạch và rút ngắn thời gian thu hồi vốn dự kiến.

Bộ Công Thương cũng dẫn đánh giá của Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy việc triển khai thí điểm 2 dự án là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của các địa phương có tài nguyên khoáng sản, thúc đẩy phát triển toàn diện kinh tế - xã hội ở khu vực địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Hiệu quả tổng hợp bước đầu của 2 dự án đã tác động lan tỏa và tích cực đến phát triển kết cấu hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động tại các địa phương. Dự án đã tạo được sự đồng thuận và nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ tích cực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân 2 tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông.

Trong đó, dự án Tân Rai sau 1 năm vận hành thương mại bước đầu đã có kết quả tích cực, đóng góp nguồn thu ngân sách nhà nước năm 2013 là 93 tỉ đồng và tăng giá trị sản xuất ngành công nghiệp của tỉnh Lâm Đồng khoảng 1.284 tỉ đồng. Ước tính, sau khi Dự án đi vào vận hành ổn định, số thuế, phí nộp ngân sách khoảng 430 tỉ đồng/năm, doanh thu của Dự án dự kiến sẽ đạt trên 4.000 tỉ đồng/năm…

Mới đây, ngày tháng 2-2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã kiểm tra và chỉ đạo 2 dự án bauxite. Sau khi đi thị sát, kiểm tra tình hình sản xuất, tiến độ triển khai thực hiện các Dự án, Thủ tướng đã đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của chủ đầu tư, địa phương, các đơn vị liên quan trong việc khắc phục và vượt qua khó khăn để triển khai dự án và đạt được những kết quả đáng vui mừng. Dự án Tân Rai đã đảm bảo hiệu quả tổng hợp, gồm cả hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội và yêu cầu về môi trường.

Những lo ngại về hoàn nguyên, xử lý bùn đỏ đều được giải tỏa bởi kiểm tra các thông số về môi trường đều đáp ứng được tiêu chuẩn cho phép; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đang tiến hành hoàn nguyên và trồng cây công nghiệp ngay sau khi khai thác; các hồ bùn đỏ được xây dựng quy mô, công nghệ hiện đại và bảo đảm an toàn. Những kết quả này đã khẳng định chủ trương của Đảng, Nhà nước về khai thác bauxite để sản xuất Alumin, nhôm là đúng đắn.

“Với những cơ sở nêu trên, chúng ta có thể yên tâm về hiệu quả kinh tế, xã hội của 2 Dự án thí điểm khai thác bauxite, sản xuất alumin Tân Rai và Nhân Cơ. Theo tính toán, thì dự án Tân Rai lỗ kế hoạch 4 năm đầu, Nhân Cơ lỗ 5 năm đầu do phải trả nợ các khoản vay đến hạn… nên việc năm 2015 và một vài năm tiếp theo, các khoản lỗ mang tính chất lỗ kế hoạch theo dự kiến là chuyện bình thường. Vì vậy, đánh giá “nếu sản xuất 660.000 tấn bauxite sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD” là vội vã, thiếu cơ sở” – Bộ Công Thương đánh giá.

Đồng thời, cũng theo Bộ Công Thương, các vấn đề về công nghệ đã được chuyên gia của Hội đồng khoa học công nghệ xem xét một cách thận trọng và kỹ lưỡng, có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn. Đối với Nhà máy tuyển quặng, do Việt Nam tự thiết kế, không phải của Trung Quốc, do tính đặc thù quặng bauxite Tây Nguyên thuộc loại khó tuyển nên ban đầu cũng gặp không ít trục trặc, công suất đạt thấp, tỉ lệ thu hồi quặng tinh không cao. Đến nay, Vinacomin đã tiếp nhận, làm chủ công nghệ nên các chỉ tiêu công nghệ đạt tốt như Hội đồng khoa học công nghệ đã đánh giá. Rút kinh nghiệm Dự án Tân Rai, Nhà máy tuyển Dự án Nhân Cơ đã có những khâu cải tiến đáng kể, nâng cao tỉ lệ thu hồi quặng tinh, giảm tổn thất.