Cả ngàn trẻ em không có giấy khai sinh

Cũng không nghe cán bộ xã nhắc nên quên luôn”. Ông Hồ Văn Giới, ngụ thôn 4, xã Trà Bui, huyện Bắc Trà My - Quảng Nam, có 4 con đều chưa có GKS, cho chúng tôi biết như vậy.

Học lớp 5 chưa có GKS

Trường hợp gia đình ông Hồ Văn Giới không phải cá biệt ở các bản làng vùng cao Bắc Trà My. Theo Ủy ban Dân số - Gia đình - Trẻ em huyện, tính đến ngày 30-9, toàn huyện còn 803 trẻ dưới 6 tuổi chưa có GKS. Ngoài ra, huyện này còn hàng trăm trẻ trong độ tuổi đi học vẫn chưa có GKS.

Có ngàn lẻ một nguyên nhân khiến trẻ em ở đây không có GKS. Người này quên khai sinh cho con vì mải lo làm ăn; người kia vì ở nơi heo hút, ngại đi lại khó khăn... Do tập tục, kiêng cữ, ở những vùng dân tộc ít người, 30 ngày sau khi đứa trẻ chào đời, gia đình mới đến

UBND xã làm GKS. Nhiều người không biết chữ, ngày tháng sinh, nơi sinh, họ tên con, họ tên cha mẹ, quê quán... kê khai nhập nhằng, lung tung nên chính quyền địa phương cũng đành chịu, không cấp GKS được. Ông Đinh Văn Xuân, Chủ tịch UBND xã Trà Bui, cho biết: “Có trường hợp, con vào học lớp 5 gia đình mới đi đăng ký khai sinh. Giấy chứng sinh không có, địa phương phải căn cứ trên sổ hộ khẩu để làm”.

Các xã, thị trấn ở huyện Bắc Trà My đều có cán bộ tư pháp, hầu hết là người địa phương, đã và đang được cử đi học trung cấp luật. Song, chuyên môn của họ rất hạn chế. Cùng với việc thiếu trách nhiệm, cán bộ tư pháp nhiều xã đã góp phần làm cho nhiều trẻ em không có GKS.

Quá nhiều hệ lụy

Bà Trần Thị Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Dân số - Gia đình - Trẻ em huyện Bắc Trà My, bức xúc: “Thẻ khám chữa bệnh miễn phí là quyền lợi của trẻ dưới 6 tuổi, song huyện còn hơn 800 em chưa được cấp, do vướng GKS”. Không có thẻ khám chữa bệnh miễn phí, nhiều gia đình lâm vào cảnh khó khăn. Chị Hồ Thị Lênh ở thôn 6, xã Trà Leng, có con 8 tháng tuổi đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Trà My, lo lắng: “Con tôi đau nặng phải đưa đến đây điều trị. Các bác sĩ bảo không có thẻ khám chữa bệnh nên phải trả viện phí. Nhà tôi nghèo lắm, lấy đâu ra tiền mua thuốc cho cháu”. Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Đa khoa Bắc Trà My tiếp nhận và điều trị cho 300 trẻ dưới 6 tuổi không có thẻ khám chữa bệnh miễn phí. Bác sĩ Phạm Thanh Bình, giám đốc bệnh viện, cho biết: “Theo quy định, những em không có thẻ khám chữa bệnh miễn phí thì phải đóng viện phí. Thực tế, chúng tôi biết các em dưới 6 tuổi. Bệnh viện còn nhiều khó khăn nhưng cứu chữa các em là trên hết”.

Không có GKS, chuyện học của trẻ em Bắc Trà My càng thêm nhọc nhằn. Theo Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học xã Trà Bui, bà Hồ Thị Minh Hoàng, do không có GKS nên việc xác định tuổi để các em đến trường đều nhờ các giáo viên đến gia đình điều tra. Để các em khỏi “đói cái chữ”, hầu hết các trường học ở Bắc Trà My đều “tầm trò” theo cách tự điều tra như vậy. Trưởng Phòng GD-ĐT huyện Bắc Trà My, bà Phan Thị Thanh Sen, chia sẻ: “Nhiều trường hợp dù có hay không có GKS thì tuổi đến trường cũng không phải tuổi thật, do đó không phù hợp với phát triển thể chất, tâm sinh lý lứa tuổi. Năm học 2006-2007, cả huyện có trên 600 học sinh bỏ học, mà nguyên nhân chủ yếu là do... mắc cỡ với các bạn trong lớp”.

Không có GKS, mọi thủ tục pháp lý liên quan đến các em đều dựa theo xác nhận của chính quyền địa phương, thậm chí của... hàng xóm! Theo thiếu tá Phan Thanh Tuấn, Phó Trưởng Công an huyện Bắc Trà My, những trường hợp không có GKS gây rất nhiều khó khăn trong việc làm CMND và nhiều hệ lụy khác. Căn cứ GKS, có trường hợp tảo hôn nhưng thực tế lại trong độ tuổi kết hôn; ngược lại, có “thanh niên” phạm tội phải truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng qua điều tra, xác minh, lại đang ở tuổi... vị thành niên!