Thiếu tướng Hoàng Mạnh An được nhiều đồng nghiệp nhận xét là đôi “bàn tay vàng” của ngành ngoại khoa với những công trình nghiên cứu khoa học mang dấu ấn về ghép tạng trên người.
Lập chiến công trong ghép tạng
Hiện kỹ thuật ghép tạng đã trở thành thường quy không chỉ ở Bệnh viện (BV) 103 mà còn nhiều BV khác trên cả nước. Tuy nhiên, ghép đồng thời 2 tạng thận - tụy trên người thì chưa BV nào trong nước triển khai. Do đó, khi nhận đề tài cấp nhà nước về ghép thận - tụy từ người cho chết não trên người, BV đã chuẩn bị bài bản, khoa học về con người, trình độ kỹ thuật.
Nhiều đoàn bác sĩ (BS) của BV được cử đi học tập, trao đổi kinh nghiệm ở Nhật Bản, Đài Loan, Singapore, Bỉ... Sau khi thực nghiệm ghép tụy - thận trên động vật, các BS đã thuần thục những kỹ thuật ghép trên mô hình tương tự trên người với nhiều cặp ghép thành công. Phải mất hơn 20 năm chuẩn bị, BV đã thực hiện thành công và đưa kỹ thuật ghép tạng trở thành thường quy.
Trước khi bắt tay vào ca ghép đa tạng này, BV đã tính toán rất kỹ, thậm chí lên nhiều phương án, trong đó còn dự định mời các nhà khoa học nước ngoài tham gia hoặc liên kết với các trung tâm trong nước. “Lựa chọn phương án nào cũng phải tùy thuộc vào diễn biến tình hình của người cho chết não vì không thể kéo dài thời gian bảo vệ tạng của người hiến tặng. Ca chết não diễn biến hết sức bất thường nên chúng tôi đã “tự lực cánh sinh”, sử dụng lực lượng của BV 103 và Học viện Quân y bởi chúng tôi đã có kinh nghiệm từ những ca ghép thận, ghép gan, ghép tim đầu tiên trên người” - BS An cho biết.
Nhớ về ca ghép đa tạng đầu tiên, BS An kể: 3 giờ ngày 1-3-2014, nhận được tin có một bệnh nhân 34 tuổi bị chấn thương sọ não do tai nạn giao thông đã đồng ý hiến tụy, thận, gan, lãnh đạo BV 103 và Học viện Quân y đã họp khẩn, nhanh chóng triển khai các tổ chuyên môn: kíp chuẩn bị bệnh nhân ghép, kíp lấy và ghép tạng, kíp hồi sức, kíp chống thải ghép, kíp chuẩn bị dụng cụ... Hơn 150 phẫu thuật viên, y tá, BS gây mê, hồi sức cấp cứu của BV 103 và Học viện Quân y đã được huy động thực hiện ca ghép đa tạng cho chiến sĩ Phạm Thái Huyên (43 tuổi, công tác tại Ban Chỉ huy Quân sự tỉnh Sơn La).
Các kíp chuyên môn vào cuộc, thực hiện các kỹ thuật lấy tạng, bơm rửa, chuyển giao, khâu nối… Ca ghép tụy - thận kéo dài suốt 13 giờ và kết thúc vào chiều cùng ngày. Sau khi tháo kẹp nối máu, thấy máu chảy đều và tụy hồng trở lại, tất cả đều vỡ òa trong niềm hạnh phúc.
Ba ngày sau, bệnh nhân đã tỉnh táo, chức năng thận và tụy được ghép hoạt động tốt. Trước ca mổ, anh Huyên bị đái tháo đường biến chứng nặng dẫn đến suy thận độ 2, không kiểm soát được đường huyết, thường xuyên ngất xỉu, hôn mê và phải nhập viện điều trị nội trú. Thế nhưng, sau ca mổ đặc biệt, anh đã tỉnh táo, chỉ số đường huyết gần như bình thường.
“Đây là một thành công lớn đánh dấu bước phát triển vượt bậc của nền y học nước nhà trong ngành ghép tạng. Điều đặc biệt may mắn hơn nữa cho chính người bệnh là người được ghép tụy không phải uống thuốc chống thải ghép suốt đời mà lượng thuốc phải sử dụng sẽ giảm dần đến khi có thể ngừng sử dụng thuốc” - BS An chia sẻ.
Kỳ tích không đến từ phép màu
Tài năng của BS An còn vang xa khi ông là người tổ chức và tham gia ca ghép tim người đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2010. Thời điểm đó, ca ghép tim đánh dấu một mốc son trong lịch sử ngành y, mở đường cho sự phát triển của y học nước nhà trong lúc còn thiếu thốn về cơ sở vật chất. Nhắc đến kỳ tích này, ông mỉm cười nói rằng thành công của những ca ghép tạng, ghép đa tạng đến từ những nỗ lực, sự nhọc nhằn, “hao tâm tổn sức” của đội ngũ các y - BS chứ không phải nhờ bất cứ phép màu nào.
Ngoài thời gian làm quản lý, trực tiếp thực hiện các ca phẫu thuật hay hội chẩn những ca bệnh khó, bệnh hiểm nghèo, BS An còn tham gia đào tạo, giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Ông quan niệm một BS giỏi chỉ chữa được cho một số người bệnh, còn đào tạo được 5 hay 10 BS thì sẽ có thêm rất nhiều người khỏi bệnh. Chính vì thế, BS Hoàng Mạnh An đã dành thời gian, tâm huyết đào tạo nhiều thế hệ BS trẻ trưởng thành, góp phần phục vụ và cứu sống nhiều bệnh nhân.
Hơn 30 năm khoác áo blouse trắng, BS An không nhớ xuể đã phẫu thuật bao nhiêu ca bệnh, cứu sống bao nhiêu bệnh nhân. Những cống hiến của ông đã được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng, danh hiệu cao quý như: Huân chương Chiến công hạng nhất; Huân chương Lao động hạng nhì; bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của Bộ Quốc phòng; Thầy thuốc Ưu tú; Thầy thuốc Nhân dân…
Về những dự định của năm 2015, BS Hoàng Mạnh An cho biết BV 103 sẽ tiếp tục đưa các ca ghép đa tạng về hoạt động thường quy. Hiện BV đã lập danh sách những người xin được hiến một phần tụy cho con cái của mình và tới đây, ngoài khả năng ghép tụy - thận, BV sẽ ghép tụy đơn lập.
Thêm cơ hội sống cho bệnh nhân
“Việt Nam đã có Luật Hiến tạng nhưng sự hy sinh vì y học, vì sự sống của người chết não cho tạng, hiến tạng chưa nhiều. Vì thế, hành trình đi tìm sự sống cho người bệnh của các y - BS vẫn còn nhiều gian nan. Chúng tôi hy vọng sẽ có sự thay đổi về nhận thức và nhiều người sẵn sàng hiến tạng nếu không may gặp sự cố. Có thể cánh cửa cuộc sống đóng lại với người này nhưng sẽ mở ra cơ hội cho nhiều người khác” - PGS-TS Hoàng Mạnh An chia sẻ.
Kỳ tới: Tấm lòng vàng giữa núi rừng
và quét mã QR
Bình luận (0)