Cách nào ngăn chặn tội ác?

Xã hội đau lòng, phẫn nộ và mong đợi các cơ quan bảo đảm thực thi pháp luật tích cực điều tra, sớm bắt được thủ phạm để trừng trị đích đáng. Nhưng mặt khác xã hội cũng lo lắng, hoang mang trước sự hoành hành của tội phạm. Đặc biệt, những vụ giết người liên tiếp xảy ra trong thời gian gần đây khiến người ta có cảm giác mức độ tàn bạo, dã man, phi nhân tính của hành vi phạm tội đang có chiều hướng gia tăng. Cuộc sống trong không gian chung ngày càng trở nên kém bình yên, kém an toàn.

Tội ác là một hiện tượng xã hội của mọi thời đại, ở mọi nơi. Xã hội, cộng đồng không thể lẩn tránh đương đầu, mà chỉ có thể tìm cách hạn chế và ngăn chặn sự bùng phát, tác hại của nó. Nhiều biện pháp phải được thực hiện đồng bộ: giáo dục, rèn luyện đạo đức, nhân cách cho con người từ tấm bé; khuyến khích, cổ vũ lối sống, ứng xử ôn hòa, cởi mở, thân thiện; phát triển kinh tế, tạo nhiều công ăn, việc làm; hoàn thiện hệ thống bảo hiểm xã hội; xây dựng ý thức pháp luật, cổ vũ tinh thần thượng tôn luật pháp; minh bạch hóa môi trường giao dịch, ngăn chặn sự phát triển của thế giới ngầm…

Nhiều người dân bám hiện trường để theo dõi vụ án mạng Ảnh: NHƯ PHÚ

Nhưng trên hết, nhà chức trách công, với tư cách là người chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức xây dựng trật tự xã hội, phải là người giữ vai trò chính trong việc bảo đảm duy trì trật tự đó. Bộ máy bảo đảm thực thi pháp luật của nhà chức trách công phải luôn tỏ ra hữu hiệu và vận hành trơn tru. Các cơ quan công lực phải bảo đảm nghiêm túc chế độ trực nhật bên đường dây nóng. Mỗi khi được báo tin về một vụ vi phạm pháp luật nào đó thì các lực lượng có chức năng trấn áp phải phản ứng thật nhạy bén: nhanh chóng có mặt tại hiện trường với đủ lực lượng và trang bị cần thiết; tác nghiệp chính xác, chặt chẽ, cho phép tìm kiếm, phát hiện, không chế kẻ phạm tội trong thời gian sớm nhất.

Hệ thống luật pháp cũng phải được hoàn thiện để có được các công cụ cần thiết cho việc trấn áp tội phạm một cách hữu hiệu. Trong điều kiện tội phạm có dấu hiệu gia tăng, với mức độ nghiêm trọng có chiều hướng lên cao, cần đặt ra những hình phạt thật nghiêm khắc để răn đe. Việc áp dụng pháp luật trong xử lý hành vi phạm tội phải được thực hiện một cách nghiêm túc, không nhân nhượng, thể hiện thái độ kiên quyết, dứt khoát của nhà chức trách, xã hội trong việc đấu tranh chống tội ác.

Có điều phải thừa nhận là dù có được tổ chức tốt đến mấy, có tinh thông, chuyên nghiệp đến cỡ nào thì bộ máy bảo đảm thực thi pháp luật của nhà nước cũng không thể quán xuyến việc gìn giữ kỷ cương, trật tự ở mọi lúc, mọi nơi. Bởi vậy, cần phát huy vai trò, khả năng tự quản, tự bảo vệ của xã hội, cộng đồng. Người dân phải có thái độ cảnh giác và có biện pháp chủ động phòng ngừa tội phạm. Các khu dân cư, tòa nhà chung cư cần phải tổ chức đội tự vệ, dân phòng đủ khả năng ứng phó hữu hiệu với tội phạm trong trường hợp khẩn cấp và trong thời gian chờ đợi sự xuất hiện của đại diện công lực. Đặc biệt, người có tài sản phải xây dựng nhà cửa bảo đảm độ kiên cố thích hợp; phải duy trì hệ thống giám sát, báo động, hệ thống thông tin liên lạc trong tình trang hoạt động thông suốt. Người dân phải kịp thời thông tin cho nhà chức trách, thông qua đường dây nóng, về những hiện tượng bất thường, đáng nghi, như là dấu hiệu của việc chuẩn bị phạm tội. Về phần mình, các đại diện công lực phải tỏ ra mẫn cán, tích cực và có trách nhiệm trong việc tiếp nhận, xử lý thông tin do người dân cung cấp; nếu cần, phải có động thái thích hợp và kịp thời để ngăn chặn tội phạm xảy ra chứ không đợi đến khi việc đã rồi.