Đam mê sáng chế giúp dân nghèo

Năm 1980, anh Đặng Văn Bẩy rời quê nhà Nam Định theo bạn bè vào huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng lập nghiệp khi tròn 15 tuổi. Nơi đất khách quê người, anh theo mọi người đi làm mướn. Nhờ chăm chỉ, dần dần anh cũng mua được rẫy chè, rẫy cà phê.

Thương nông dân vất vả

Lăn lộn với người trồng cà phê và chè, anh Bẩy thương họ quá vất vả mỗi khi đến mùa thu hoạch. Nào là xay, tách vỏ cà phê, sấy chè... nhưng tất cả đều phải làm thủ công. Có chút ít kiến thức cơ khí học lỏm được từ hồi ở quê, anh quyết tâm chế tạo ra máy móc để nâng cao chất lượng cà phê và chè của gia đình cũng như nông dân trong vùng.

Năm 1998, anh thành lập xưởng sản xuất Toàn Thắng và bắt đầu mày mò nghiên cứu cải tiến những máy móc mà gia đình mua về sử dụng. Năm 2001, anh cho ra đời sản phẩm đầu tiên là cối chà cà phê tươi và sau đó là cối chà cà phê khô. Vừa sản xuất vừa tiếp tục điều chỉnh nhằm khắc phục những chi tiết chưa hợp lý, dần dà anh Bẩy nhanh chóng hoàn thiện 2 sản phẩm này và đưa vào sản xuất đại trà.

Chưa dừng lại ở đó, năm 2004, anh tiếp tục cho ra đời cối chà để tách riêng vỏ và nhân cà phê tươi. Với loại cối này, sau khi tách vỏ, nông dân chỉ lấy nhân cà phê để phơi nên tiết kiệm được diện tích sân phơi và rút ngắn thời gian phơi. Anh Bẩy phân tích: “Máy chà vỏ cà phê có công năng cao, tiết kiệm nhiên liệu. Máy chà khô thì chất lượng cà phê nhân được bảo đảm, không dập bể, thổi sạch vỏ. Đó là lý do vì sao nông dân mê sử dụng”.

Máy chà cà phê tươi do anh Bẩy chế tạo có công suất 4-5 tấn cà phê tươi/giờ, giá bán chỉ trên dưới 2,7 triệu đồng/máy. Anh nhớ lại: “Năm đầu sản xuất chiếc máy này, tôi lỗ hơn 50 triệu đồng vì dân không tin là máy làm tốt nên không dám mua. Tôi cũng không rành tiếp thị quảng cáo gì. Lỗ nặng nhưng có vợ ủng hộ, động viên nên tôi vẫn kiên trì đeo đuổi để cải tiến thêm các chi tiết. Rồi cũng có người chia sẻ nên mua về sử dụng. Thấy đầu tư không nhiều mà thu được nhiều lợi ích, tiếng lành đồn xa, dần dà càng có nhiều người đặt làm. Những năm gần đây tôi có đơn hàng sản xuất liên tục, thu hồi vốn rất nhanh”. Bây giờ thì mỗi năm, anh Bẩy phải sản xuất hơn 1.000 chiếc máy chà cà phê tươi mới đủ đáp ứng đơn đặt hàng. Và cũng nhờ thành công từ chiếc máy này mà xưởng sản xuất Toàn Thắng được bà con nông dân biết đến ngày càng nhiều.

Năm 2008, anh chế tạo ra máy sấy khí để sấy cà phê, lúa, bắp, đậu… với năng suất 500 kg/giờ. Tiếp đó là máy sấy trà với chi phí rẻ. Niềm vui ngày càng nhiều tạo cho anh thêm đam mê.

Chưa được thì thử đi thử lại

Đam mê nhất, vui nhất và cũng hao tốn nhiều công sức nhất, anh Bẩy cho biết đó chính là chiếc máy phân loại trái cà phê có tên “Thành công mới”. Giữa tháng 4-2004, khi chúng tôi ghé thăm xưởng sản xuất Toàn Thắng cũng là lúc anh Bẩy vừa hoàn tất mọi việc chuẩn bị đưa chiếc máy “Thành công mới” đầu tiên ra thị trường.

Anh Đặng Văn Bẩy bên chiếc máy phân loại cà phê mang tên “Thành công mới”

Anh Bẩy hào hứng: “Tỉnh Lâm Đồng và các tỉnh lân cận có diện tích cà phê khá lớn nhưng chất lượng cà phê chưa cao một phần do khâu phân loại. Nông dân thu hoạch cà phê thường hay để cà phê xanh và chín lẫn lộn, nếu chịu khó lựa thì cũng làm theo cách thủ công nên mất nhiều thời gian. Trái cà phê chín có lượng đường cao, để lâu với quả xanh, nhiệt độ cao làm nóng quả xanh khiến đen nhân và giảm trọng lượng nhân”.

Với chiếc máy “Thành công mới”, anh Bẩy cho biết sẽ tách được khoảng 90% trái cà phê xanh ra khỏi lượng cà phê và cũng không làm biến dạng hạt. Nguyên lý hoạt động của máy là cà phê được đổ vào một phễu lớn, máy xoay theo trục dạng xoắn, khi xoay sẽ tự phân loại đưa cà phê xanh ra một bên hông và cà phê chín thoát ra ở giữa máy, năng suất tương đương 200 lao động làm thủ công. Sản phẩm khi bán ra thị trường với giá chừng 3,5 triệu đồng. Khi thao tác, chỉ cần 3 công nhân đứng máy và tách được 3-4 tấn trái cà phê xanh/giờ.

“Nghiên cứu mất 3 năm, cũng mất ăn mất ngủ nhiều lắm. Người có học hành thì khác, mình mới hết lớp 4, nghĩ ra chỗ nào làm chỗ đó thôi, thiết kế là trong đầu cả, chưa được thì thử đi thử lại nhiều lần, bao giờ được mới thôi. Tốn kém nhiều lắm nhưng vì đam mê, rồi khi nghiên cứu xong thấy bà con sử dụng hài lòng thì mình cũng vui không kể xiết” - anh Bẩy nói.

Ông Nguyễn Văn Huân (ngụ xã Hòa Trung, huyện Di Linh), một khách hàng của anh Bẩy, nhận xét: “Máy của anh Bẩy làm gọn, nhẹ, vận chuyển dễ dàng, giá rẻ nên nông dân như tôi dễ mua, chứ làm thủ công cực lắm”. Còn công nhân Nguyễn Minh Hùng nói về người chủ của mình: “Tôi theo chú Bẩy được 2 năm, từ người không biết gì về cơ khí mà nay tôi đã là thợ ở đây. Vợ chồng chú đối xử với 20 thợ trong cơ sở rất tốt. Không chỉ có công ăn việc làm, lương, thưởng mà qua những sáng chế của chú, chúng tôi học hỏi được nhiều điều”.

Hiện nay, đến huyện Di Linh, hỏi xưởng sản xuất Toàn Thắng thì ai cũng biết. Sản phẩm của cơ sở được bán rộng rãi ở nhiều tỉnh, thành như Lâm Đồng, Đồng Nai, Vũng Tàu, Thái Nguyên, Đắk Nông, Gia Lai… thông qua hơn 120 đại lý phân phối.

Ông Đặng Hữu Huy, Phó Phòng Quản lý công nghệ và sở hữu trí tuệ của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng, cho biết: “Chúng tôi đang có những đề xuất hỗ trợ một phần cho cơ sở cơ khí của anh Đặng Văn Bẩy trong quá trình anh nghiên cứu chế tạo máy phân loại hạt cà phê xanh và chín vì điều này giúp ích cho việc nâng cao chất lượng cà phê. Cũng là nhằm khuyến khích các nông dân khác cố gắng tìm tòi nghiên cứu ra máy móc hay, phục vụ nhu cầu thực tiễn”.

Kỳ tới: Có hiệu quả, dân sẽ mua