“Đội ngự lâm” ở Ba Đình

Mỗi năm có 365 ngày thì đã 360 ngày họ thực hiện nhiệm vụ đặc biệt: Thượng cờ lúc 6 giờ và hạ cờ lúc 21 giờ trên Quảng trường Ba Đình, trừ 5 ngày Tết. Nghi lễ này đã thực hiện được hơn 9 năm nay và đã dần đi vào tâm thức của người dân thủ đô Hà Nội cũng như cả nước.

Chuẩn mực bất di, bất dịch

Từ ngày 19-5-2001, thượng cờ, hạ cờ trên Quảng trường Ba Đình trước Lăng Bác đã trở thành một nghi lễ cấp quốc gia được thực hiện đều đặn và trang trọng nhất.

Ý tưởng về một nghi lễ thắp sáng Quốc kỳ trên quảng trường lịch sử này do Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đề xuất và được Chính phủ phê duyệt vào đúng dịp kỷ niệm 111 năm ngày sinh Bác Hồ. Đoàn 275 - đơn vị đặc trách nhiệm vụ về nghi lễ, nghi thức của Bộ Tư lệnh bảo vệ lăng - được giao nhiệm vụ quan trọng này.

Thiếu tá Vũ Quý Dương, người mang Quân kỳ trong đoàn tiêu binh danh dự ở buổi lễ thượng cờ đầu tiên 9 năm trước, khi ấy còn là chàng thượng úy trẻ măng.

Được giao nhiệm vụ mang Quân kỳ trên vai đi sau tổ mang Quốc kỳ, anh Dương vẫn còn rưng rưng xúc động mỗi khi nhắc lại kỷ niệm đã in đậm trong đời binh nghiệp của mình: “Dù trước đó đã luyện tập cẩn thận, miệt mài gần 2 tháng nhưng khi bước ra làm lễ chính thức, chúng tôi vẫn không tránh được cảm giác hồi hộp. Đây vừa là trọng trách, nhiệm vụ cấp trên giao vừa là hình ảnh mà đồng bào cả nước, thậm chí bạn bè quốc tế, nhìn vào nên chúng tôi xác định phải thực hiện nghi lễ một cách trang trọng và hào hùng nhất”.

Nghi lễ thượng cờ được thực hiện vào 6 giờ hằng ngày, trừ 5 ngày Tết, trên Quảng trường Ba Đình- Hà Nội

Thiếu tướng Nguyễn Quang Tấn, vị tư lệnh bảo vệ Lăng Bác khi ấy, đã xuống tận nơi để chỉnh lại trang phục và giao nhiệm vụ cho những người lính được ví như “đoàn ngự lâm” của Bộ Tư lệnh bảo vệ lăng. Mọi việc diễn ra suôn sẻ, nghi lễ được thực hiện thành công, trang trọng và mang lại sự xúc động hơn cả mong đợi. Thiếu tướng Tấn xúc động tới bắt tay từng người trong “đội ngự lâm”.

Từ đó đến nay, nghi lễ thượng cờ và hạ cờ được thực hiện với những chuẩn mực bất di bất dịch. Đi đầu là khối trưởng, tiếp theo là tổ Quốc kỳ 3 người lính, tổ Quân kỳ 3 người và khối nghi lễ gồm 27 người bồng súng. 34 người lính này tượng trưng cho 34 chiến sĩ của Đội Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân VN.

Bất chấp mưa bão

Mọi người lính trong “đội ngự lâm” trên Quảng trường Ba Đình đều ghi sâu trong tâm trí hình ảnh về một lễ thượng cờ đáng nhớ nhất trong cuộc đời họ. “Suốt quãng đời về sau, dù có thể không còn là quân nhân nữa nhưng tất cả chúng tôi đều không thể nào quên ký ức hào hùng về buổi thượng cờ hôm ấy” – thiếu tá Vũ Quý Dương tâm sự.

Thiếu tá Dương hào hứng kể cho chúng tôi về buổi lễ thượng cờ trong điều kiện thời tiết vô cùng khắc nghiệt hồi năm 2002. “Sáng hôm đó, Hà Nội bị ảnh hưởng bởi một cơn bão. Trời mưa như trút nước. Vẫn như mọi ngày, 34 người lính trong đội tiêu binh danh dự chúng tôi thức dậy từ sớm, ăn mặc chỉnh tề để tiến hành nghi lễ, vì nghi lễ thượng cờ ở Quảng trường Ba Đình phải thực hiện đúng giờ, bất chấp thời tiết như thế nào. Tuy nhiên, hôm đó trời mưa lớn tới mức đường Hùng Vương trước Lăng Bác bị ngập sâu. Nhiều anh em lo lắng sẽ không đi nổi chứ đừng nói là đi theo cách duyệt binh và thực hiện nghi lễ” – thiếu tá Dương hồi tưởng.

Sát giờ hành lễ, cơn mưa mỗi lúc thêm nặng hạt, gió giật mạnh cấp 6-7, bầu trời trắng xóa mây mưa. Khi ấy, với tư cách là khối trưởng, thiếu tá Dương động viên anh em làm nhiệm vụ và hạ quyết tâm thượng cờ cho được bằng mọi giá. “Không chỉ vì chúng ta là những người lính mà còn vì quảng trường không thể thiếu lá cờ Tổ quốc” – thiếu tá Dương nêu rõ với anh em trong “đội ngự lâm”. 34 người lính bước ra từ doanh trại phía sau Lăng Bác, sau đó chân đi nghiêm, tay bồng súng ra đến quảng trường. Họ vẫn hùng dũng, oai phong như mọi ngày. Nước mưa đã ngập đến đầu gối nhưng họ vẫn bước từng bước chỉn chu. Thiếu tá Dương nhớ lại: “Lúc đó nước đã vào hết cả trong giày, nhấc chân lên nặng trĩu nhưng thật lạ lùng là tất cả anh em vẫn bước đi hùng dũng, dù phía trước nước mưa cứ táp vào mặt khiến mọi thứ nhòe đi”. Chúng tôi chợt nghĩ thời điểm ấy, giá mà có tay săn ảnh nào chớp được khoảnh khắc “đội ngự lâm” bất chấp mưa bão để thượng cờ thì chắc hẳn sẽ là một bức ảnh để đời.

Cùng đồng hành với thiếu tá Dương hôm đó còn có thiếu tá Nguyễn Anh Thi. Sau này, mỗi lần nhớ lại lễ thượng cờ hôm ấy, cảm giác xúc động vẫn trào dâng trong lòng những người lính của đội tiêu binh danh dự thế hệ đầu tiên.

Thiếu tá Dương và thiếu tá Thi trước khi bước ra quảng trường hành lễ đã nghĩ rằng sáng hôm đó sẽ chẳng có người dân nào đứng xem các anh thực hiện những nghi thức như mọi hôm. “Nhưng thật bất ngờ, dù không nhiều nhưng vẫn có những người dân đội mưa nghiêm trang, nghiêng mình chứng kiến lễ thượng cờ của chúng tôi. Khi Quốc ca vang lên và lá cờ Tổ quốc bay trong mưa bão, chúng tôi biết mình đã hoàn thành nhiệm vụ nhưng quan trọng hơn, Quốc kỳ đã bay trêm bầu trời thủ đô bất chấp mọi điều kiện thời tiết. Điều đó làm những người lính “ngự lâm” sung sướng và quên cả cơn mưa bão dữ dội vừa trải qua” – thiếu tá Thi bộc bạch.

Đã không ít lần như vậy, đội tiêu binh danh dự gặp trở ngại về điều kiện thời tiết nhưng dường như thời tiết càng khắc nghiệt, lễ thượng cờ càng được tô điểm vẻ oai hùng. Họ tự hào về điều đó vì với những chàng “ngự lâm” trên Quảng trường Ba Đình, đó không chỉ là công việc mà còn là trọng trách, là vinh dự không phải ai cũng có được.

Nhắc nhở lòng yêu nước

Đứng trên Quảng trường Ba Đình chứng kiến và thả hồn vào một buổi lễ thượng cờ mới cảm nhận được hết ý nghĩa thiêng liêng của hai tiếng Tổ quốc. Nhiều người Hà Nội giờ đã có thói quen dậy sớm tập thể dục trước quảng trường và cứ đến đúng 6 giờ là thả tâm hồn bay bổng với Quốc kỳ, Quốc ca. 

Nhiều chàng “ngự lâm” còn rất trẻ. Ở tuổi đôi mươi, họ hầu hết là những thanh niên đang thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Đoàn 275 thuộc Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Bác. Quốc kỳ bay trên bầu trời Ba Đình rộng tới 24 m². Để thực hiện được động tác tung cờ một cách thành thục, những chiến sĩ của Đoàn 275 mất cả tháng luyện tập.

Thượng tá Nguyễn Hữu Mạnh, Chính ủy Đoàn 275, nhìn nhận: “Những chiến sĩ có được vinh dự kéo cờ Tổ quốc trên Quảng trường Ba Đình thực sự đã được tôi luyện trong một trường học về lòng yêu nước”. Tất cả chỉ cần đứng trước Lăng Bác là có thể cảm nhận được giá trị thiêng liêng và lời nhắn nhủ khi cờ Tổ quốc bay lên.

Vũ Văn Cương, chiến sĩ có vinh dự mang Quốc kỳ nhiều nhất và thực hiện động tác ôm cờ, tung cờ, tâm sự: “Còn một năm nữa tôi sẽ ra quân. Những buổi lễ thượng cờ trên Quảng trường Ba Đình với hàng trăm người đứng nghiêm chắc chắn khiến tôi không thể nào quên. Tâm trạng khi ôm vào lòng lá cờ Tổ quốc thật đặc biệt, khó mà diễn tả bằng lời”.

Chiến sĩ trẻ Bùi Văn Lâm xúc động: “Nếu như lần đầu tiên ôm cờ, kéo cờ lên là cảm giác hồi hộp có pha chút lo âu thì giờ đây, tôi cảm thấy rất vinh dự và cứng rắn hơn khi nhìn thấy Quốc kỳ. Với tư cách một công dân và một người lính, tôi nhận ra mình phải phấn đấu làm sao để đóng góp nhiều hơn cho Tổ quốc”.