Đồng thuận xây sân bay Long Thành

Sáng 4-6, Quốc hội (QH) đã nghe Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Đinh La Thăng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày báo cáo về dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành). Dù vẫn có một số ý kiến hoài nghi nhưng có thể thấy đa phần đại biểu (ĐB) QH đã “bấm bút” trước, đồng tình thông qua dự án này.

Lãng phí cực lớn nếu không làm

Mở đầu phiên thảo luận tại hội trường là ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai), kế tiếp là ĐB Trần Du Lịch (TP HCM) mà không theo thứ tự đăng ký như mọi lần. Theo người điều hành phiên thảo luận, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân, phải ưu tiên các ĐB đến từ khu vực sẽ xây dựng sân bay Long Thành và địa phương liên quan.

Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai): Đầu tư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành phải đặt vấn đề tầm nhìn lên hàng đầu. Ảnh: Thắng Long

Điều mà ĐB Dương Trung Quốc băn khoăn nhất là dự án sân bay Long Thành chỉ là dự án thành phần của quy hoạch tổng thể khu vực Đông Nam Bộ. Qua 2 đời thủ tướng, các dự án thành phần khác đã triển khai 10 năm, còn dự án sân bay Long Thành bị “treo” do khâu dự toán đầu tư. “Lẽ ra, việc này phải bàn từ lâu rồi chứ không phải để đến bây giờ mới bàn làm hay không làm. Nếu không làm thì cả quy hoạch bị vỡ và lãng phí cực kỳ lớn” - ông Quốc nhìn nhận.

Đại biểu Trần Du Lịch (TP HCM): Nếu chậm trễ trong việc xây dựng sân bay Long Thành sẽ khiến chúng ta không trở tay kịp Ảnh: Thắng Long

Từ câu chuyện trên, ĐB Dương Trung Quốc đề nghị phải thay đổi cách làm, không chỉ với sân bay Long Thành mà cho tất cả dự án, đừng đặt người dân, QH vào tình thế đã rồi, quyết trong hoàn cảnh không còn con đường nào khác.

Nêu lại bài học lịch sử sân bay Tân Sơn Nhất, ĐB Dương Trung Quốc cho rằng để tránh mắc lại sai lầm, phải quy hoạch có tầm nhìn cho sân bay Long Thành. Ông phân tích: “Sân bay Tân Sơn Nhất từng là một trong những sân bay lớn nhất khu vực, có năng lực sử dụng tốt nhưng chỉ qua vài chục năm qua đã bị thu hẹp, bị lấn đất và quy hoạch không phù hợp với không gian nên phải tìm phương thức khác. Chính vì thế, sân bay Long Thành phải đặt tầm nhìn lâu dài lên hàng đầu”.

Trực tiếp tham gia quy hoạch vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, ĐB Trần Du Lịch cho rằng sân bay Long Thành là tâm điểm của vùng kinh tế này với các nút giao thông kết nối đang hướng về Long Thành. Đồng tình kiến nghị sớm triển khai dự án lớn này, ông nhấn mạnh: “Bây giờ nếu thay đổi làm chỗ khác sẽ phải bàn lại toàn bộ quy hoạch kết cấu cơ sở hạ tầng vùng. Lẽ ra phải phản biện từ khâu quy hoạch chứ không phải đến giờ” - ông Lịch bày tỏ.

Phải làm cho dân tin

Theo ĐB Dương Trung Quốc, không phải ĐBQH nào cũng đủ năng lực và thông tin để đánh giá hiệu quả của dự án sân bay Long Thành. Vậy tại sao không có tư vấn độc lập để người dân yên lòng?

“Xã hội đang trong tâm thế hội chứng mất lòng tin. Nhiều dự án như Vinashin, Vinalines lãng phí không nhỏ nên dự án nào đưa ra thì người dân, cử tri cũng đặt câu hỏi liệu có lợi ích nhóm không, có ai xà xẻo hay không? Dự án sân bay Long Thành khi đưa ra bàn luận cũng không tránh khỏi những ngờ vực như vậy từ phía cử tri và dư luận” - ông nói.

Chính vì vậy, ĐB Dương Trung Quốc đề nghị lộ trình tiếp theo, Chính phủ và Bộ GTVT phải minh bạch, lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân, đặc biệt là tìm được ý kiến chuyên môn xác đáng, đủ sức thuyết phục để mọi người yên lòng; đồng thời phân tích kỹ, tìm phương án tốt nhất, hiệu quả nhất. “Nếu làm không tốt, chúng ta sẽ phải trả giá theo số nhân” - ông cảnh báo.

ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) lưu ý về tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn, tính toán yếu tố tác động hằng năm, đồng thời kiến nghị phải có cơ chế giám sát chặt chẽ. “Phải bảo đảm tiết kiệm, đầu tư đúng nơi, đúng chỗ vì lãng phí là có tội với dân. Chính phủ, Bộ GTVT cần cho người dân tin tưởng rằng vốn vay về là để đầu tư có hiệu quả, đồng thời nghiên cứu kỹ để giảm tối đa tác động xấu đến người dân” - ông góp ý. Còn ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) đề nghị QH phải giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện sân bay Long Thành vì đây là “siêu dự án” được triển khai trong lúc kinh tế khó khăn. Người dân cũng đã chia sẻ với nhà nước, nếu lãng phí thì họ sẽ mất lòng tin.

Nhiều ĐB cũng đề nghị Chính phủ tính nguồn vốn sao cho nợ công xuống mức thấp nhất, tránh tạo thêm gánh nặng lên ngân sách. ĐB Trần Hoàng Ngân (TP HCM) bày tỏ thêm băn khoăn về hiệu quả nội bộ của dự án sân bay Long Thành. “Theo báo cáo tiền khả thi của ban soạn thảo, chỉ số tỉ suất sinh lợi lên đến 24,5% trong khi mức bình quân xã hội hiện nay chỉ 10%-12%. Con số này có đánh bóng hay không bởi nó quá cao?” - ông Ngân hoài nghi.

Do đó, chuyên gia kinh tế Trần Hoàng Ngân chỉ đồng ý dự án ở giai đoạn 1, nếu thông qua hết thì sau này QH không thể quyết được nữa vì Luật Đầu tư công không cho phép. Để giai đoạn 2, 3 cho QH khóa 15, 16 quyết thì phù hợp hơn.