Giá lúa tăng đột biến

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo tiến hành “rải quân” đến tận nhà dân nhưng cũng thiếu lúa để mua. Rất nhiều nguyên nhân được đưa ra xung quanh việc lúa tăng giá đột biến này

Năm nay, tỉnh Cần Thơ có diện tích lúa thu – đông cao nhất khu vực ĐBSCL với khoảng 110.000 ha. Cuối tháng 10-2003, nông dân đã thu hoạch xong 100.000 ha, năng suất đạt 3,8 tấn/ha. Với tâm lý “sợ” lúa xuống giá như những năm trước nên hầu hết người dân đã bán hết sau khi thu hoạch, thậm chí có nhiều hộ bán luôn tại đám cho thương lái mà không cần đợi phải đến lúa khô. Anh Nguyễn Công Dũng, một nông dân ở huyện Ô Môn, tiết lộ: “Bán luôn tại đám cho thương lái đỡ tốn công vận chuyển, công phơi. Hơn nữa, lúa đang có giá tội gì phải trữ để rồi “ôm sô” như mấy vụ trước đây”. Tuy nhiên, thời điểm anh Dũng bán lúa chỉ ở mức giá khoảng 1.800 đồng/kg, nên khi hay tin giá lúa nhích lên từng ngày anh Dũng lại tỏ ra tiếc nuối vì quyết định vội vã của mình. Ông Lê Việt Hải, Giám đốc Công ty Mekong (Cần Thơ), lý giải: Đây là thời điểm giáp hạt, lúa hàng hóa rất “hút”. Bên cạnh đó, năm nay nguồn gạo và các phụ phẩm được giá, một lượng gạo rất lớn của ĐBSCL được các tỉnh phía Bắc tiêu thụ. Những ngày qua, các điểm thu mua của công ty đặt ở 6 địa bàn trong tỉnh nhưng không thể mua đủ lượng lúa theo kế hoạch đặt ra, thậm chí có điểm chỉ mua được vài trăm ký mỗi ngày.

Còn theo ý kiến của các chủ nhà máy xay xát gạo ở An Giang, với giá lúa trong khoảng 1.950 đồng/kg, họ chỉ phá huề vì sau khi xay xát, họ bán gạo lại cho các thương lái với giá 2.700 đồng/kg. Tuy nhiên, phần lãi nằm ở phụ phẩm như tấm, cám... Ngoài ra, việc giá lúa – gạo tăng mạnh ở thời điểm hiện nay ngoài yếu tố thời vụ còn do thị trường tiêu thụ nội địa tăng mạnh, nhất là các tỉnh miền Bắc, miền Trung khi sản xuất nông nghiệp ở những nơi này chịu nhiều thiệt hại do thiên tai lũ lụt trong tháng trước. Riêng ở Cà Mau - một trong những vựa lúa lớn của ĐBSCL trước đây nhưng nay do diện tích trồng lúa giảm mạnh, vì nông dân chuyển đất lúa sang nuôi tôm đã làm nhu cầu tiêu thụ gạo tăng mạnh từ năm 2000 đến nay. Việc xuất khẩu đóng góp rất lớn trong tiêu thụ lúa – gạo hàng hóa ở ĐBSCL. Giá gạo năm nay tăng khoảng 10-15 USD/tấn so với năm ngoái đã kích thích thị trường tiêu thụ lúa – gạo rất lớn.

Theo Bộ Thương mại, 10 tháng đầu năm 2003, xuất khẩu gạo của Việt Nam ước đạt 3,64 triệu tấn, tăng gần 20% về lượng so với cùng kỳ. Nhiều chuyên gia thương mại cho rằng với tiến độ hiện nay, năm 2003 cả nước sẽ xuất khẩu vượt 4 triệu tấn gạo. Trong đó, riêng 2 tháng cuối năm sẽ xuất 400.000 tấn gạo. Ôâng Nguyễn Bá Cường, Phó Giám đốc Nông trường Cờ Đỏ (Cần Thơ), cho biết nông trường đã lường trước thị trường nên lượng gạo dự trữ vẫn đủ cho mục tiêu xuất khẩu 50.000 tấn gạo trong năm nay. Đến cuối tháng 10, nông trường đã xuất được 42.000 tấn gạo. Đây cũng là tình hình chung của một số doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Số ít doanh nghiệp còn thu mua lúa – gạo hiện nay chủ yếu là còn “nợ” các hợp đồng đã ký kết xuất khẩu, tuy nhiên số lượng không lớn.

Giá lúa hàng hóa bình quân từ đầu năm đến nay ở ĐBSCL là 1.650 đồng/kg, nông dân có thể lời 800 đồng - 900 đồng/kg lúa. Đây là thắng lợi lớn, lợi nhuận của nông dân được tăng cao. Song, dự báo xuất khẩu gạo năm 2004 của nước ta sẽ có nhiều thách thức vì các loại vật tư nông nghiệp như lúa giống, phân bón, thuốc trừ sâu, giá xăng đều tăng, dẫn đến chi phí và giá thành sản xuất lúa của nông dân đội lên cao.