Gỡ rối giao thông

Ngày 29-3, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM phối hợp với Trường ĐH Quốc tế (ĐHQG TP HCM) tổ chức hội thảo “Các giải pháp giảm ùn tắc giao thông, giảm tai nạn giao thông giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn TP HCM”. Tại buổi hội thảo, ngoài những giải pháp về quy hoạch cơ sở hạ tầng, các ý kiến về cơ chế, chính sách… cũng được nhiều chuyên gia trong lĩnh vực GTVT đưa ra nhằm gỡ rối cho giao thông TP.

“Săn” mục tiêu đột phá

Theo báo cáo của Sở GTVT TP, tính đến tháng 3-2016, số lượng phương tiện giao thông tại TP đã lên tới hơn 7,5 triệu xe (tăng 6,77% so với cùng kỳ năm trước và 1,1% trong vòng 3 tháng đầu năm 2016). Sở GTVT đánh giá giao thông đường bộ gần như là phương thức duy nhất để giải quyết nhu cầu giao thông đô thị của TP. Tuy nhiên, hiện các tuyến đường vành đai chưa được khép kín; những tuyến quốc lộ qua địa bàn TP cũng chưa được mở rộng theo đúng quy hoạch; trục xuyên tâm Bắc - Nam chưa hoàn chỉnh, chưa có đường đô thị trên cao… càng dẫn đến hạ tầng giao thông bị quá tải trầm trọng.

Ùn tắc giao thông đang là vấn nạn ở TP HCM Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Theo PGS-TS Hồ Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế, TP HCM đang phải đối mặt với những thách thức rất lớn về cơ sở hạ tầng mà nguyên nhân chính là do “cầu vượt cung”. Nhu cầu đi lại tại TP quá cao, trong khi hạ tầng giao thông lại không theo kịp. Một thực trạng là cơ sở hạ tầng của TP phát triển ì ạch qua từng năm nhưng lượng phương tiện cá nhân và dân số lại liên tục “phình to”, dẫn đến ùn tắc giao thông thường xuyên xảy ra, không chỉ riêng giờ cao điểm.

PGS-TS Nguyễn Văn Hiệp, Trường ĐH Bách khoa TP HCM, cũng cho rằng hiện hạ tầng giao thông của TP ở khu vực trung tâm đã quá tải và gần như không thể mở rộng. Trong khi đó, giá xe 2 bánh và 4 bánh (bao gồm cả xe buýt) ở TP rẻ hơn so với các đô thị trên thế giới dẫn đến các loại xe ngày càng phát triển và khó kiểm soát. Ông Hiệp đề nghị TP cần tăng thuế lưu hành xe 4 bánh các loại (trừ xe buýt) và từ đó sẽ tăng thuế lưu hành cả xe 2 bánh. Đây là phương án nhằm hạn chế xe cá nhân để tạo điều kiện đẩy mạnh việc phát triển giao thông công cộng.

Theo TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP HCM, để giải quyết bài toán ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông, TP HCM cần “săn tìm” những mục tiêu đột phá. Cách để “săn tìm” các mục tiêu đột phá của chương trình chống ùn tắc và tai nạn giao thông là trước mắt phải tiến hành nghiên cứu, đánh giá lại công việc đã làm để xem xét các giải pháp từng thực hiện, những trở ngại, nguyên nhân của việc chưa đạt được mục tiêu nhằm đề ra phương hướng giải quyết; đồng thời, qua việc phân tích chiến lược của chủ đề giảm ùn tắc giao thông phải xác định những mục tiêu cơ bản và những yếu tố tác động đến mục tiêu đó nhằm định hướng trong công tác thực hiện.

TS Vũ Anh Tuấn, Trường ĐH Việt Đức, cho rằng TP HCM cần thay đổi quan niệm về năng lực của hạ tầng và dịch vụ giao thông. “Khi giải quyết ùn tắc giao thông, ô nhiễm và tai nạn giao thông, chúng ta thường quan niệm cơ sở hạ tầng giao thông phải đầy đủ. Tuy nhiên, thực tế không có một nước nào trên thế giới có thể mở rộng cơ sở hạ tầng giao thông bắt kịp được sự tăng trưởng của nhu cầu GTVT. Đã đến lúc phải có quan niệm mới, đó là lựa chọn và phát triển cơ sở hạ tầng giao thông thích hợp, trong đó chú trọng các giải pháp quản lý kiểm soát lựa chọn phương tiện và ứng dụng giao thông thông minh” - ông Tuấn nêu ý kiến.

Chưa huy động được nguồn lực

Trước nhiều ý kiến được đưa ra, ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở GTVT TP, cho rằng trong những nhóm giải pháp mà TP đã và đang thực hiện cần có những vấn đề phải được ưu tiên và thực hiện cấp bách. Trong đó, giải pháp quan trọng là tiếp tục khai thác tốt nhất hệ thống cơ sở hạ tầng hiện hữu vì đây là nhóm giải pháp có chi phí thấp, làm được ngay và hiệu quả cao. Đối với giải pháp này, sở sẽ tập trung ứng dụng khoa học công nghệ vào quá trình tổ chức quản lý cũng như điều hành việc khai thác hệ thống hạ tầng giao thông hiện hữu.

Cũng theo ông Cường, một nhóm giải pháp khác cần được ưu tiên là tập trung phát triển hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là xe buýt. Trong đó, chú trọng việc đổi mới hệ thống phương tiện, mô hình quản lý, hệ thống bến bãi… Đối với giải pháp phát triển hệ thống giao thông đường thủy cũng phải được chú trọng vì ngoài việc phát huy thế mạnh của TP HCM còn góp phần giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ. “Sở GTVT sẽ tiếp tục tham mưu, xây dựng các cơ chế chính sách trong việc tổ chức thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật và đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình giao thông trọng điểm. Đây là những công trình đã được xác lập trong quy hoạch giao thông. Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện trong thời gian vừa qua chưa có các cơ chế, chính sách thực sự đột phá để thúc đẩy, huy động nguồn lực để triển khai nhanh hơn” - ông Cường nêu thực trạng.