Hệ thống pháp luật phức tạp nhất thế giới

Chiều 11-6, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội (QH). Mở màn, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nói: “Năm nay, chúng ta còn nợ tới 50% nghị định cần ban hành để thực thi pháp luật; còn trên 1.000 văn bản của các bộ - ngành mà Bộ Tư pháp đã kiểm tra, có tới 300 văn bản trái với hướng dẫn của Chính phủ và không thống nhất các quy định”.

Có lợi ích nhóm hay không?

Đại biểu (ĐB) Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) không ngại đi thẳng vào vấn đề “nhạy cảm”: “Dư luận người dân và ngay tại hội trường này, đã có ĐBQH nêu tình trạng cài đặt lợi ích nhóm của các bộ - ngành trong một số văn bản quy phạm pháp luật hoặc còn nhiều quy định theo hướng tạo thuận lợi cho việc quản lý của các cơ quan công quyền mà đẩy khó khăn về phía người dân. Đề nghị bộ trưởng cho biết quan điểm và hướng khắc phục tình trạng này?”.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) đặt vấn đề về thực trạng nhà đầu tư nản lòng trước “rừng” văn bản hướng dẫn Ảnh: THẾ DŨNG

Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết: Hiện nay, Bộ Tư pháp thẩm định từ quyết định của Thủ tướng trở lên; còn thông tư, thông tư liên tịch thì giao cho vụ pháp chế các bộ. Từ quyết định của Thủ tướng trở lên thì quy trình rất chặt chẽ, từ việc thẩm định, lấy ý kiến đến đăng tải trên cổng thông tin điện tử trong vòng 60 ngày.

Các văn bản quy phạm pháp luật thể hiện đường lối, chính sách của Đảng và Bộ Tư pháp có vai trò thẩm định, phát biểu ý kiến là dự thảo đó có phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng hay không. Với quy trình như vậy, câu chuyện có cài đặt lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ vào các quyết định của Chính phủ trở lên, chúng tôi thấy chưa phải là vấn đề đặt ra.

Cho rằng vấn đề lợi ích nhóm mà ĐB đặt ra liên quan đến các thông tư và thông tư liên tịch, ông Hà Hùng Cường cho biết Bộ Tư pháp đã báo cáo và được Thủ tướng đồng ý xây dựng một đề án thí điểm mô hình kiểm soát tập trung các văn bản gắn chặt với lợi ích của người dân, trọn gói vấn đề ban hành văn bản quy phạm pháp luật để tránh những vấn đề ĐBQH lo ngại có thể xảy ra như “cài đặt lợi ích nhóm”…

Nản vì “rừng” thông tư

Nhiều ĐB cũng chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp về tình trạng nợ đọng nghị định, thông tư. ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) phản ánh: “Vấn nạn đang gây bức xúc trong nhân dân là các nghị định, thông tư. Hiến pháp, luật thì tạo ra hành lang nhưng không có văn bản hướng dẫn. Đôi khi họ không vi phạm pháp luật nhưng lại bị rơi vào tội cố ý làm trái”.

Thẳng thắn nhìn nhận “không có nước nào, luật ban hành ra phải chờ nghị định, nghị định phải chờ thông tư”, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho rằng văn bản ra chậm, có thể ảnh hưởng tới quyền, lợi ích của người dân. Chính phủ rất kiên quyết, quyết liệt để chấn chỉnh việc nợ văn bản. Một số bộ, ngành đã hứa quyết tâm không để nợ, như Bộ Tài nguyên và Môi trường... Bấm nút phát biểu bổ sung, ĐB Trương Trọng Nghĩa gay gắt: “Các nhà đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp khi gặp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch QH thì họ rất phấn khởi. Nhưng khi quay về cuộc sống hằng ngày thì họ đụng vào cái “rừng” văn bản hướng dẫn nên rất nản lòng”.

Chốt lại vấn đề này, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng đánh giá: “Nợ văn bản là vấn đề rất nghiêm trọng. Cần tính xem có cách gì đột phá”.