Hoang tàn thủ phủ ngành than

Trận mưa lịch sử khiến lượng nước lớn từ khu vực bãi thải Đông Cao Sơn và khu vực H10 (phường Mông Dương, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) đổ dồn xuống hạ lưu, kéo theo bùn đất ập xuống khu dân cư. Dù nước đã rút nhưng nhìn từ trên cao, hơn 40 ngôi nhà ở 2 khu 3 và 4, phường Mông Dương gần như biến mất dưới lớp bùn dày.

Nhà, tiền, vàng... chìm sâu trong bùn đất

Ngày 31-7, mưa vẫn rả rích rơi nhưng lực lượng của quân đội, chính quyền và công nhân mỏ vẫn dốc sức để gia cố đập 790, 2 trạm điện 110 KV và 5 KV, đào vét lớn bùn đất đổ xuống khu vực khai trường và khu dân cư phường Mông Dương. Sau khi nước rút, khu vực mỏ Mông Dương - thủ phủ của ngành than - như một bãi đầm lầy.

Tại nhiều tổ của 2 khu 3 và 4, nhà cửa bị đất vùi lấp đến gần 1 m. Nơi đây như một thành phố bỏ hoang do tất cả 300 hộ dân đã phải sơ tán. Có gia đình cửa đóng then cài cẩn thận nhưng có nhà không đóng cửa kịp vì phải chạy thoát thân khi hàng trăm tấn đất đá và nước lũ từ trên đồi cao đổ xuống.

Từ xa nhìn về căn nhà 2 tầng của mình đã bị đất đá vùi lấp hết tầng 1, anh Nguyễn Thành Năm (SN 1970; ngụ tổ 1, khu 4) chua xót: “Thiên tai quá khắc nghiệt, giữ được mạng người là may mắn lắm rồi!”. Trên đường đến Trạm Y tế phường Mông Dương, nơi hàng chục hộ dân đang sơ tán, anh Năm than thở: “Mỏ than thì tê liệt, phải mất khá lâu mới khôi phục được, không biết sắp tới, chúng tôi sẽ sống sao đây?”.

Tại Trạm Y tế phường Mông Dương, giúp con gái chọn vội bộ đồ cũ trong đống quần áo mà người dân khắp nơi giúp đỡ, chị Nguyễn Thị Dung (SN 1974; ngụ tổ 1, khu 4) đau buồn cho biết nhà cửa, trang trại với 80 con lợn, 500 con gà và ngan cùng vài chục triệu đồng, mấy cây vàng mà vợ chồng chị tích cóp trong nhiều năm đã chìm sâu trong bùn đất. Chị kể lại: “Tối 26-7, khi cả nhà ăn cơm thì nước từ đâu ập đến. Sợ tài sản bị trôi mất, chồng tôi vội chạy ra ngoài sân thì bị nước cuốn xuống suối nhưng may mắn bám được bụi cây sát bờ. Sau đó, anh lao về nhà cõng con gái nhỏ cùng tôi chạy lên đồi thoát thân”.

Đang mang thai 7 tháng, chị Nguyễn Thị Hợi (34 tuổi; ngụ tổ 1, khu 4) cho biết: “Dành dụm được một ít, gia đình tôi vay thêm gần 300 triệu đồng, đang xây dở ngôi nhà để chuẩn bị đón thành viên mới thì thiên tai ập đến, vùi lấp toàn bộ”.

Người dân sơ tán tại Trạm Y tế phường Mông Dương, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh

Trong ánh mắt thất thần, bà Ngô Thị Dinh (59 tuổi; ngụ tổ 2, khu 4) kể lại đêm kinh hoàng mà cả gia đình bà phải đạp cửa bỏ chạy để thoát khỏi dòng lũ bùn đổ ập từ trên cao xuống: “30 năm gắn bó với ngành than, vợ chồng tôi tích cóp hàng chục năm mới xây được căn nhà 2 tầng. Vậy mà trận lũ kinh hoàng đêm 28-7 đã chôn vùi tất cả. Trong đêm tối, chúng tôi chỉ biết hò hét, giúp nhau lao ra khỏi nhà để tránh dòng lũ bùn cao hơn nóc nhà ầm ầm đổ xuống”.

Ông Đỗ Ngọc Thắng, Trưởng khu 4, cho biết trong 6 tổ dân phố, chỉ có tổ 6 là không phải sơ tán, còn lại hơn 300 hộ phải di dời đến nơi an toàn.

Nhiệm vụ hàng đầu: Cứu mỏ

Một lãnh đạo mỏ Mông Dương cho biết hàng trăm máy móc, thiết bị khai thác than trong hầm mỏ đang chìm sâu trong nước đến 70 m. Hiện mỏ Mông Dương có tổng khối tích khoảng 36.000 m3 nước, tương đương 36 km mỏ ngập trong nước. Với lượng nước ngập như vậy, việc khôi phục lại hiện trạng phải mất hàng tháng, sau đó mới tính tới chuyện sản xuất trở lại.

Hiện các đơn vị khác trong ngành như than Hà Lầm, Cao Sơn, Cọc Sáu, Khe Chàm, Trung tâm Cấp cứu mỏ vẫn tiếp tục hỗ trợ, chi viện nhân lực, thiết bị cho mỏ than Mông Dương. Từ ngày 1-8, mỗi giờ, mỏ than Mông Dương sẽ phải bơm khoảng 5.000-7.000 m3 nước trong các đường lò.

Nhiệm vụ hàng đầu của mỏ than này và cả ngành than là tập trung cứu mỏ, dự tính phải mất cả tháng. Khi đó, hơn 4.000 công nhân của mỏ than mới có thể trở lại làm việc.

Tại cuộc họp bàn giải pháp khắc phục sự cố ngập nước tại Công ty Than Mông Dương vào sáng 31-7, ông Đặng Thanh Hải, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), nhấn mạnh: “Cứu mỏ là nhiệm vụ hàng đầu, phải huy động tối đa nhân lực, vật lực để lắp đặt các thiết bị bơm thoát nước, xúc dọn bùn đất. Tập đoàn và các đơn vị trong ngành sẽ hỗ trợ tối đa cho Mông Dương để khắc phục sự cố trong thời gian nhanh nhất”.

Cũng theo Công ty Than Mông Dương, về việc gia cố và bảo vệ chân đập chắn 790, đến sáng 31-7, thân đập đã được bồi đắp cao gần bằng hiện trạng ban đầu, bảo đảm nước và đất đá không tràn qua đập và không gây sạt lở đập.

Trong ngày 31-7, tổng giám đốc TKV bất ngờ thông báo nghị quyết của HĐTV TKV về việc thay đổi nhân sự. Theo đó, ông Nguyễn Trọng Tốt, Trưởng Ban Kỹ thuật - Công nghệ TKV sẽ thay thế ông Bùi Văn Tuấn làm Giám đốc và điều hành toàn bộ công tác ứng cứu mỏ Mông Dương. “Vì hơn 4.000 công nhân, vì mỏ Mông Dương, tôi đề nghị ủng hộ quyết định của HĐTV tập đoàn” - ông Đặng Thanh Hải nói.