Khai hội Tịch điền

Sáng 20-2 (mùng 7 Tết), tại cánh đồng Đọi Tam, xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã dâng hương làm lễ khai hội Tịch điền.

Nông nghiệp là trận địa quan trọng

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã trồng cây và mặc áo nâu xuống đồng cày 3 sá (đường cày). Tiếp đó, lãnh đạo một số bộ, ngành cùng lãnh đạo tỉnh Hà Nam cày 5 sá và nông dân trong vùng cày 7 sá.

Phát biểu tại lễ hội, Chủ nước nước Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh: Con người có thể thiếu các vật dụng sinh hoạt hằng ngày nhưng không thể thiếu lương thực. Cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính thế giới vừa qua tác động đến mọi quốc gia, mọi gia đình, nhưng VN nhờ nền nông nghiệp vững chắc và phát triển nên cuộc sống của nhân dân vẫn ổn định. Điều đó cho thấy nông nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng.

Nét độc đáo của lễ hội Tịch điền năm nay là màn sơn, vẽ hình lên 30 chú trâu. Nhiều con trâu được “khoác”  lên mình bộ áo mới rất bắt mắt. Hoa văn chủ yếu là hình thù các con vật uy nghiêm như hổ, rồng, phượng và các hình thù đa sắc màu.

Chủ tịch nước khẳng định: Trong quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa không thể xem nhẹ mặt trận nông nghiệp, nông thôn. Trung ương cũng đã có nghị quyết về nông nghiệp, nông thôn, nông dân và việc tỉnh Hà Nam tổ chức lễ hội Tịch điền giúp người dân vui Xuân; hưởng ứng 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, quan trọng nhất là để nhắc nhở mọi người luôn nhớ công ơn của người đi trước, nhớ những vị vua anh minh đã chăm lo cho dân, chăm lo sản xuất nông nghiệp và đây là việc làm rất có ý nghĩa.

Chủ tịch nước khẳng định đất nước phải luôn giữ vững và phát triển trận địa nông nghiệp, nông thôn; đồng thời thúc đẩy công nghiệp và dịch vụ phát triển.

Sẽ nâng thành lễ hội quốc gia

Theo sử sách ghi lại, nghi lễ cày ruộng tại lễ hội Tịch điền bắt nguồn từ huyền tích vua Lê Đại Hành (Lê Hoàn) cày ruộng đầu Xuân tại Đọi Sơn vào năm 987. Tuy nhiên, trên thực tế, lễ hội Tịch điền đã bị xóa bỏ vào thời vua Khải Định (cách đây gần 100 năm).

Sự đứt quãng này đã tạo ra một “khoảng trắng” về tư liệu. Do vậy, trước khi tổ chức chính thức, lễ hội Tịch điền đã được phục dựng thử nghiệm vào Tết Kỷ Sửu 2009. Theo ban tổ chức, khó nhất là phục dựng trang phục, đặc biệt là long bào của vua khi đi cày.

Một vị bô lão đeo mặt nạ, mặc long bào, đóng vai vua đang cày ruộng

Nguyên nhân do các tư liệu lịch sử không hề nhắc tới trang phục của Vua Lê Đại Hành khi đi cày, ngoại trừ vài dòng về tích hội Tịch điền trong Đại Việt sử ký toàn thư. Tuy nhiên, về cơ bản, lễ hội Tịch điền 2010 cũng là những màn nghi thức thường thấy trong lễ hội miền Bắc như rước kiệu, rước nước lên chùa, lễ Sái Tịnh, dâng hương, tổ chức các trò chơi dân gian...

Trong 3 ngày của lễ hội (từ mùng 5 đến mùng 7 tháng giêng), mùng 7 là lễ Tịch điền - trọng tâm của lễ hội. Sau lễ dâng hương là nghi thức cày tịch điền, do một vị bô lão đeo mặt nạ, mặc áo bào, đóng vai vua đang cày ruộng, đi sau luống cày là các cô gái gieo hạt vào luống nhằm khai mở một năm lao động, cày cấy với mong ước mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Theo kế hoạch của tỉnh Hà Nam, từ năm 2011, lễ hội Tịch điền sẽ được tổ chức 5 năm/lần và tiến tới từng bước nâng lên thành lễ hội quốc gia.