Khiếu nại, tố cáo vẫn gay gắt

Ngày 19-9, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thực hiện Chỉ thị 35-CT/TƯ của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC); Luật Tiếp công dân; Nghị định 64/NĐ-CP của Chính phủ.

“Nóng” về đất đai

Theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ (TTCP), tình hình KNTC năm 2014 có xu hướng giảm so với năm 2013 nhưng số lượt đoàn đông người tiếp tục tăng 12,1%. Có nhiều đoàn lên tới hàng trăm người như ở Văn Giang (Hưng Yên); Quảng Chính, Hải Hà (Quảng Ninh); Dương Nội, Hà Đông, Ninh Hiệp, Gia Lâm (Hà Nội)… Trong đó, nội dung KNTC chủ yếu vẫn là lĩnh vực đất đai (thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tranh chấp đất đai…) với tỉ lệ đến 68,2% số đơn thư; khiếu nại trong lĩnh vực tư pháp chỉ chiếm 4%...

Một buổi tiếp dân của Thanh tra Chính phủ

Cũng trong năm 2014, các cơ quan hành chính nhà nước đã tiếp hơn 370.000 lượt công dân đến KNTC; tiếp nhận 234.281 đơn thư các loại (tăng 2,68%). Tỉ lệ khiếu nại đúng ở mức 19,3%; có đúng có sai: 21,7%; sai: 59%.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Đức Hạnh thừa nhận nguyên nhân dẫn đến KNTC còn cao có phần do người đứng đầu cơ quan có trách nhiệm giải quyết KNTC đã thiếu trách nhiệm. Đồng tình, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Nguyễn Mạnh Hiển thẳng thắn: “Đây là vấn đề lớn chứ không phải nhỏ, không thể đổ hết cho dân. Nếu không nhìn nhận rõ thì không giải quyết được tình hình”.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá KNTC tuy có giảm nhưng khiếu nại đông người tăng, chất lượng giải quyết KNTC chưa cao, còn chậm, có trường hợp áp dụng pháp luật không đúng dẫn đến khiếu nại kéo dài. Một số lãnh đạo địa phương chưa thực sự quan tâm giải quyết dứt điểm tình trạng này, cán bộ làm công tác này vừa yếu vừa thiếu… “Có nhiều trường hợp người dân KNTC do chúng ta sai, bảo thủ. Các cụ nói “nói phải củ cải phải nghe cơ mà”. Đất nước hòa bình mà KNTC lại vô cùng gay gắt là vì sao? 40% KNTC đúng và có đúng có sai là rất lớn. Mỗi cán bộ tiếp dân phải đặt vị trí của mình vào người dân để tích cực, chủ động tìm các biện pháp xử lý dứt điểm, mạnh dạn sửa sai, không đùn đẩy trách nhiệm. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh phải trực tiếp xuống địa phương tiếp công dân” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phải làm người dân thấy được tôn trọng

Thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Mạnh Hiển cho rằng để hạn chế  tình trạng đơn thư vượt cấp phải là trách nhiệm của cơ quan nhà nước. Đáng ra là phải theo mô hình hình chóp, dưới nhiều, trên ít nhưng thực tế lại đang là mô hình ngược. TTCP nói 1 năm giải quyết 2.000 vụ KNTC thì không thể làm nổi. “Phải hạn chế việc đưa KNTC lên tỉnh, trung ương chứ để vượt cấp như hiện nay thì rất gay” - ông Hiển nhận định.

Theo ông Hiển, Bộ TN-MT cũng rơi vào tình trạng “ngập” đơn thư từ khắp nơi chuyển về và không thể làm xuể. “Nhiều vụ chúng tôi giải quyết, nói pháp luật thì người dân không nghe nhưng đối thoại, vận động thì họ bằng lòng. Như vậy, vấn đề là tiếp xúc để nắm bắt được nguyện vọng, tâm lý của người dân, để người dân cảm thấy được trân trọng” - ông Hiển nói.

Tổng TTCP Huỳnh Phong Tranh đề xuất sớm triển khai cơ sở dữ liệu tiếp công dân và quy định cụ thể luân chuyển định kỳ với cán bộ làm công tác tiếp công dân, chế độ xứng đáng để yên tâm công tác. Đồng thời, xây dựng quy định về “ủy quyền đối thoại” vì luật hiện chỉ quy định chủ tịch UBND các cấp trực tiếp đối thoại với dân. Cần quy định chế tài mạnh hơn trong giải quyết KNTC. Hiện TTCP đang phối hợp với các bộ, ngành xây dựng nghị định về xử lý vi phạm trong giải quyết KNTC để sớm trình Thủ tướng ban hành.

Theo ông Tranh, khiếu nại vượt cấp tỉ lệ rất cao có nguyên nhân địa phương giải quyết chưa dứt khoát. TTCP sẽ tăng cường thanh tra trách nhiệm, đặc biệt trách nhiệm thực hiện Luật KNTC, để có đánh giá đúng cán bộ, cơ quan. “Xử lý hành chính cũng như pháp luật với người đứng đầu ngày càng cao chứng tỏ có một bộ phận cán bộ làm không tốt, có tiêu cực” - ông Tranh nhận định.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Hồng Khanh cam kết kiểm tra đôn đốc, quyết liệt hơn trong thanh tra công vụ đối với cán bộ làm công việc giải quyết KNTC, tập trung vào người đứng đầu. Đại diện TP Đà Nẵng thì hứa xuống tận địa bàn, dự án để tiếp dân, tập trung giải quyết. Làm sao giải quyết kỷ cương nhất, dứt khoát, không cho kéo dài, dây dưa. Đại diện tỉnh Quảng Ninh quán triệt không để chậm trả lời người dân, nếu có cán bộ phải giải trình.

Phó Thủ tướng Nguyên Xuân Phúc nói: “Tiếp công dân, giải quyết KNTC không được quan liêu, xa dân, cửa quyền. Các bộ trưởng, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải tích cực chỉ đạo việc tiếp công dân và kiện toàn bộ máy tiếp công dân. Đặc biệt, cần có sự vào cuộc, giám sát của các đoàn thể chính trị - xã hội, Hội Luật gia, Liên đoàn Luật sư Việt Nam…”.