“Không bất ngờ với kết luận thanh tra”

Phóng viên: Không bất ngờ nghĩa là sao, thưa ông?

- Ông Huỳnh Thế Năng:

Vì nó có nhiều điểm giống với kết luận thanh tra giai đoạn 2012-2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố hồi tháng 4-2014, có khác là kết luận của Thanh tra Chính phủ chỉ ra rõ một số sai phạm về vật chất, đồng thời có chuyển cho cơ quan công an xử lý 2 DN là Công ty Lương thực Vĩnh Long và Công ty Cổ phần Lương thực Hậu Giang.

Kết luận thanh tra nêu rõ Vinafood 2 chưa thực hiện đúng quy định về thu mua lúa gạo tạm trữ, không giao dịch trực tiếp với nông dân nên chưa thực hiện đúng chính sách bảo đảm cho nông dân có lãi 30%. Ông giải thích thế nào về điều này?

- Kết luận này đã được các lãnh đạo trước đây của tổng công ty khi tôi chưa về kế nhiệm trả lời rõ ràng với đoàn thanh tra.

Thật ra, đây là tình trạng khó khăn chung của các doanh nghiệp trong thực hiện cánh đồng mẫu lớn, thu mua lúa từ nông dân theo Quyết định 62 của Thủ tướng Chính phủ. Thực tế, trước khi có Quyết định 62 thì Vinafood 2 cũng đã triển khai thực hiện tương đối tốt chương trình cánh đồng mẫu lớn ở Long An, Tiền Giang. Nhưng sau chương trình này thì mới thêm được 10% diện tích gieo trồng của ĐBSCL với khoảng 40.000 ha và lượng lúa mua trực tiếp chỉ 40%-50%. Trước Quyết định 62, Vinafood 2 đã nối kết với nông dân chứ không chỉ khi có quyết định này.

Với tư cách là người kế nhiệm sau năm 2014, ông sẽ thực hiện các chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ về thu hồi tài chính như thế nào?

- Tổng số tiền mà Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý gần 206 tỉ đồng. Bộ Tài chính chủ trì nghiên cứu xử lý khoản tiền 196,6 tỉ đồng, trong đó có khoản vượt ngân sách nhà nước tại dự án chợ chuyên doanh Thốt Nốt là 88,53 tỉ đồng. Thật ra, dự án chợ Thốt Nốt nếu phần dùng ngân sách ở giai đoạn 1 nhiều thì khi thực hiện tiếp giai đoạn 2 sẽ chuyển qua tăng tỉ trọng vay thay vì dùng ngân sách. Nếu nhìn nhận trên tổng thể, giai đoạn 2 sẽ xử lý các vấn đề còn tồn tại. Có lẽ giai đoạn 2 sẽ triển khai sau khi cổ phần hóa Vinafood 2, dự kiến khoảng tháng 6-2016.

Còn những khoản khác như 6 tỉ đồng nộp qua Hiệp hội Lương thực Việt Nam không đúng thì tổng công ty đã yêu cầu hiệp hội trả lại. Với các khoản nhỏ, công ty đang thu hồi.

Còn về những khoản đầu tư ngoài ngành không hiệu quả thì sao?

- Phải thừa nhận rằng việc thu hồi bảo đảm đầy đủ vốn ở những khoản đầu tư không hiệu quả trong giai đoạn này rất khó vì chất lượng đầu tư không tốt. Chưa kể hiện nay, hoạt động của ngành thủy sản, nhất là cá tra, đang rất khó khăn.

Về đầu tư kho chứa thực hiện trong chương trình tạm trữ 1 triệu tấn lương thực mà tổng công ty yêu cầu thực tế đã lỗi thời. Vì trước đây, chủ trương xây dựng kho theo hướng tiếp cận hạt gạo nên khi chuyển tư duy kinh doanh gạo sang hạt lúa thì thiếu hệ thống sấy, xay xát nên không thể đưa lúa vào tạm trữ.

Mặc dù diện tích kho hiện có sẵn và rộng khắp các tỉnh nhưng không có nguồn tiền để đầu tư thêm máy sấy, xay xát. Còn nếu làm theo định hướng chất lượng, tăng giá trị thì đòi hỏi đầu tư trang thiết bị khác như máy đánh bóng, máy đóng gói, bao bì và các thiết bị khác để định hướng cho thị trường cấp cao hầu như chưa có gì.

 Rất mừng là hiện tại, kết quả kinh doanh của năm 2015 này Vinafood 2 đã có lợi nhuận thực dương dù con số không cao lắm. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục chấn chỉnh các hoạt động cũng như thực hiện đúng các chỉ đạo của Bộ Tài chính, Bộ Công thương để ổn định dần các hoạt động của Vinafood 2.