Không nên giao nhiều quyền cho công an xã

Ngày 19-6, Quốc hội (QH) thảo luận cho ý kiến về Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Có thể gây nguy hiểm cao độ

Phát biểu thảo luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của (QH) Lê Thị Nga cho biết dự thảo luật quy định công an xã có nhiều thẩm quyền, trong đó có những thẩm quyền thực chất là hoạt động điều tra ban đầu của cơ quan điều tra, rộng hơn nhiều so với quy định về xử lý tin báo và bắt người phạm tội quả tang theo điều 82, điều 101 Bộ Luật Tố tụng hình sự hiện hành. Mà theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự, các hoạt động điều tra ban đầu gồm: lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai của người bị hại, người bị bắt, thu giữ vật chứng, lập biên bản vụ việc..., đặc biệt là hoạt động vẽ sơ đồ hiện trường, truy xét, lấy lời khai... Thực tế cho thấy những hoạt động điều tra ban đầu này là chứng cứ hết sức quan trọng đối với vụ án, trong nhiều trường hợp, nếu làm sai lệch thì không thể khắc phục được (ví dụ như các dấu vết bị xóa, vật chứng bị mất, bị hại, nhân chứng đã chết...).

Theo bà Nga, về tiêu chuẩn trình độ học vấn để tuyển chọn công an xã thì trưởng, phó trưởng công an xã phải là người đã học xong chương trình THPT (có bằng hoặc giấy chứng nhận đã học hết chương trình). Công an viên phải tốt nghiệp THCS. Đối với miền núi, vùng sâu, vùng xa không có đối tượng đủ tiêu chuẩn học vấn này thì trưởng, phó và công an viên phải là người đã học xong chương trình tiểu học.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga đề nghị bỏ những quy định về thẩm quyền mang tính chất điều tra ban đầu của công an xã Ảnh: LONG THẮNG

“Với người có trình độ học vấn thấp, chấp nhận cả trình độ tiểu học mà lại được giao thẩm quyền quá lớn cùng với những công cụ, phương tiện có thể gây nguy hiểm cao độ thì việc lạm quyền, vi phạm là khó tránh khỏi. Nếu làm sai lệch thì không thể khắc phục. Vụ Lê Bá Mai là vụ làm sai lệch điều tra ban đầu, do đó mới kéo dài….” -  ĐB Nga lo ngại.

Đại biểu Nga đề nghị bỏ những quy định về thẩm quyền mang tính chất điều tra ban đầu của công an xã và đề xuất dừng thực hiện những quy định của pháp lệnh cũng như các văn bản hướng dẫn về thẩm quyền tố tụng hình sự của công an xã để ngăn chặn các sai phạm.

Đồng tình, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng không nên giao nhiều quyền cho công an xã, nhất là quyền tố tụng hình sự, vì đây là lực lượng bán chuyên trách, năng lực nhiều hạn chế, dễ dẫn đến sai lệch hồ sơ, gây khó khăn cho cơ quan điều tra chuyên trách.

Ủng hộ cơ quan điều tra kiểm ngư

Dự luật bổ sung quy định kiểm ngư, cơ quan thuế, ủy ban chứng khoán nhà nước là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Góp ý dự luật, Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung, Giám đốc Công an TP Hà Nội, cho rằng ngành thuế, chứng khoán không có lực lượng, nếu điều tra thì sẽ dẫn tới nhiều bất cập trong khi định hướng cải cách tư pháp của Bộ Chính trị là phải dần thu gọn cơ quan điều tra... Vì vậy, không nên giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này.

Ông Chung “mổ xẻ” thực tế cho thấy việc phát hiện tội danh chứng khoán phần lớn do nội bộ hoặc bằng biện pháp nghiệp vụ. Bên cạnh đó, lĩnh vực trốn thuế, chứng khoán liên quan đến công tác quản lý điều hành trực tiếp của cán bộ thuế với doanh nghiệp cũng như các hộ kinh doanh. Do vậy, để cơ quan điều tra ở các cơ quan này không bảo đảm tính khách quan.

Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết theo Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển, những tiêu chí để khẳng định chủ quyền gồm nhiều nội dung. Trong đó có bằng chứng về pháp lý và lịch sử; bằng chứng về sự hiện diện của người dân trên biển nhiều, ngư dân ra biển rất đông. “Nếu giao cho kiểm ngư quyền hành chính cũng như quyền tư pháp, chúng ta gửi đến cho thế giới một thông điệp là đang thực hành quyền quản lý nhà nước ở biển Đông trên văn tự pháp lý và thực tế. Tôi đề nghị QH ủng hộ cơ quan điều tra kiểm ngư” - ông Bình kiến nghị.