Không thể chỉ trông vào lương tối thiểu

Phóng viên: Thưa đại biểu Trần Thanh Hải, ông có hài lòng với nội dung trả lời của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) Phạm Thị Hải Chuyền về lộ trình điều chỉnh lương năm 2014?

- Ông Trần Thanh Hải: Tôi tạm chấp nhận phần trả lời của bộ trưởng chỉ với một số điểm. Đề án cải cách tiền lương theo Hội nghị Trung ương 5 là phấn đấu đến năm 2015 bảo đảm mức sống tối thiểu cho người lao động rất quan trọng bởi trong khi cho ý kiến về việc giãn lộ trình lương thì có 2 phương án. Một phương án đề nghị giãn đến năm 2017 nhưng cũng có phương án giãn đến năm 2016. Với việc khẳng định lộ trình lương trong hoàn cảnh kinh tế còn rất nhiều khó khăn là điều đáng để trân trọng.

Qua ghi nhận tình hình kinh tế - xã hội năm 2012 và 4 tháng đầu năm 2013, báo cáo Chính phủ nhận định trong số những đối tượng khó khăn có người nghèo và người lao động. Chính phủ cũng đề cập đến việc nâng cao đời sống cho người nghèo nhưng chưa đưa ra những chính sách cụ thể. Với việc khẳng định của bộ trưởng, đây là điều cần thiết để có thể đạt được mục tiêu. Tôi cũng ghi nhận là trong Nghị định 103/2012, Bộ LĐ-TB-XH cùng với Tổng LĐLĐ Việt Nam và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) giám sát, trình Chính phủ xem xét, điều chỉnh lương tối thiểu vùng theo quy định. Việc công bố sớm sẽ đáp ứng mong muốn của các doanh nghiệp (DN) để họ chủ động hơn trong việc lập kế hoạch năm 2014 và tính toán trong giá cả. Cái cần hơn là người lao động có hy vọng hướng giải quyết thu nhập của mình.

Ông Trần Thanh Hải - đại biểu Quốc hội, Chủ tịch LĐLĐ TP HCM (phải) - trao đổi với
phóng viên Báo Người Lao Động bên hành lang Quốc hội Ảnh: ĐÔNG BẮC

Mức lương của người lao động hiện bảo đảm được bao nhiêu phần trăm mức sống tối thiểu, thưa ông?

- Tổng LĐLĐ Việt Nam đã có khảo sát, với mức lương hiện tại mới chỉ đáp ứng được 65%-70% mức sống tối thiểu của người lao động. Vì vậy, cần cố gắng tìm giải pháp để giải quyết vấn đề này mà không phải chỉ duy nhất bằng mức tiền lương tối thiểu.

Chính phủ, Bộ LĐ-TB-XH đã quan tâm đến người lao động thì các DN cũng cần có thiện chí nếu thực sự coi người lao động là vốn quý của mình. Người lao động chính là yếu tố song hành để tạo ra sự tăng trưởng, phát triển của DN. Trước kỳ họp Quốc hội (QH) này, tôi có gặp một số DN và rất trân trọng trước thông điệp mà họ đã gửi tới là hãy nhìn hạnh phúc của người lao động thì sẽ nhìn thấy tương lai của DN.

Xuất khẩu lao động đang tồn tại một số vấn đề, trong khi bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH có đưa ra những lời khuyên người lao động nên tìm hiểu kỹ, không nên tin vào "cò" lao động… Ông nhận định gì về vấn đề này?

- Chủ tịch QH đã đặt ra 4 vấn đề cho người lao động ở nước ngoài và nếu chúng ta làm tốt những vấn đề này thì sẽ có sự chuyển biến đáng kể. Điều quan trọng là Chính phủ và Bộ LĐ-TB-XH phải chuẩn bị "hành trang" cho gia đình những người xuất khẩu và cho chính người lao động từ sự chuyên nghiệp trong lao động, ngôn ngữ nước sở tại, năng lực chuyên môn, luật pháp...

Vấn đề đặt ra với Bộ LĐ-TB-XH là phải tìm hiểu cặn kẽ hơn nguyên nhân vì sao lao động nước ta ở một số thị trường, nhất là thị trường truyền thống, có thu nhập tương đối khá nhưng vẫn bỏ việc để ở lại. Qua tìm hiểu, mấu chốt vấn đề nằm ở chỗ chi phí phải bỏ ra để đi xuất khẩu lao động quá cao trong khi quỹ thời gian hạn chế khiến phần thu lại chưa đáp ứng mong muốn của người lao động. Vì thế, ngành LĐ-TB-XH cần tổng rà soát lại vấn đề đưa lao động đi xuất khẩu để làm thế nào những người có nhu cầu thực sự được tạo điều kiện tốt nhất mà không phải tốn mức phí quá cao, chưa kể những khoản ngoài quy định.