Kinh doanh di sản

Xôn xao của dư luận cũng dễ hiểu bởi đề xuất của Bitexco liên quan tới vịnh Hạ Long, báu vật mà thiên nhiên ban tặng cho đất nước và nhân dân ta, đã được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Theo như đề xuất, Bitexco sẽ đầu tư để tạo dựng một thương hiệu du lịch đẳng cấp quốc tế, đồng thời phát triển vịnh Hạ Long thành điểm đến hàng đầu trong khu vực Đông Á. Đổi lại, tập đoàn tư nhân này đề nghị tỉnh Quảng Ninh cho phép họ được quyền thu phí và quản lý du lịch vịnh Hạ Long, Bái Tử Long trong vòng 50 năm.

Cho dù đề xuất của Bitexco mới dưới dạng ý tưởng song đã gây được chú ý và quan tâm rộng rãi. Vịnh Hạ Long là kỳ quan hiếm có mà thiên nhiên ban tặng cho tất cả người dân nước ta, mọi người ai cũng có quyền chiêm ngưỡng, tham quan báu vật này. Cơ quan, đơn vị nhà nước hay bất kỳ tổ chức nào được trao quyền đứng ra quản lý, điều hành… chỉ nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc tận hưởng báu vật của người dân.

Nay nếu giao cho tư nhân, điều hành và khai thác vịnh Hạ Long thì có xung đột với lợi ích chung của người dân? Bên cạnh đó, việc giao một di sản thiên nhiên thế giới nổi tiếng cho tư nhân khai thác, kinh doanh là chưa có tiền lệ ở Việt Nam. Chưa có tiền lệ thì liệu có thể đưa các quy định, ràng buộc… đủ kín kẽ nhằm ngăn ngừa doanh nghiệp tư nhân vì mục tiêu lợi nhuận mà xâm hại tới lợi ích chính đáng của cộng đồng?

Những lo ngại, băn khoăn trên không phải không có cơ sở. Dư luận và người dân từng không ít lần phản ứng trước việc tăng phí tham quan vịnh Hạ Long. Trong đó, lần mới nhất, mức vé tham quan từ đầu năm nay đã đồng loạt tăng lên 120.000 đồng/người/lượt xuống vịnh và đi hang nào mua vé hang đó (50.000 đồng/người/lượt), trong khi giá vé trọn gói trước đây chỉ từ 80.000-90.000 đồng/người/lượt. Tính sơ, một gia đình 4 người, nếu đi xuống vịnh tham quan 2 hang phải chi phí tới 880.000 đồng, chưa kể vé tàu. Với số tiền này chắc chắn sẽ gây đắn đo, suy nghĩ có tham quan vịnh Hạ Long hay không của không ít gia đình lao động bình thường.

Giao cho doanh nghiệp tư nhân quyền quản lý và thu phí vịnh Hạ Long có thể dẫn tới xung đột giữa lợi nhuận và công ích. Đã kinh doanh thì không ai không hướng tới lợi nhuận, mà lợi nhuận càng cao thì người tiêu dùng, người sử dụng dịch vụ càng phải trả giá cao.

Không nên dựng lên “hàng rào” ngăn cản những người dân thu nhập bình thường hưởng thụ báu vật mà lẽ ra họ đương nhiên được hưởng.