Kỳ vọng vào đường sách

Hôm 15-10, đường sách Nguyễn Văn Bình đã được khởi công.

Dự án này xuất phát từ ý tưởng mà bà Nguyệt và nhiều người tâm huyết với nghề làm sách nuôi dưỡng hơn 1 năm nay.

Thực ra, một đường sách cho Sài Gòn không phải là chuyện quá mới. Những người từng sống ở Sài Gòn và đi lại trong thế giới sách trước năm 1975 vẫn còn nhớ những con đường sách yên bình mà cũng đầy sống động. Đó là phố Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa ngày nay), góc Lê Lợi; đó là những nhà sách Vĩnh Bảo, Tự Lực, Khai Trí cho đến Xuân Thu cũng nằm rải rác gần nhau trong khu vực trung tâm quận 1..., tạo ra không khí văn hóa, hình ảnh sâu lắng giữa trái tim của một đô thị.

Những đường sách cho Sài Gòn ngày nay có hay không?

Hẳn nhiên là có. Gần chục tiệm sách lâu năm trên đường Trần Huy Liệu (quận Phú Nhuận) vừa bán sách cũ vừa cập nhật sách mới giảm giá cho đến những nhà sách quy mô vừa và nhỏ mọc lên san sát trên đường Nguyễn Thị Minh Khai với những kho chứa sách ngồn ngộn. Ở đây, chính thị trường đã thúc đẩy một cách tự nhiên để những phố sách kiểu này được hình thành. Những hoạt động trao đổi, mua bán hàng diễn ra tự nhiên giữa các nhà sách với nhau, các nguyên tắc cạnh tranh, quảng bá… để hấp dẫn người đọc được những chủ hiệu tự do ứng biến sao cho đạt hiệu quả trong kinh doanh. Tư duy kinh doanh của họ bám sát nhịp đập của thị trường sách.

Một phố sách ngay tại trung tâm Sài Gòn là ý tưởng hay, gợi nhiều hứng thú cho các doanh nghiệp xuất bản và phát hành. Việc những người có lòng với xuất bản gợi ý mở ra một không gian kinh doanh - sự kiện - văn hóa xuất bản; là địa điểm gặp gỡ của người làm sách, viết sách, bán sách và đọc sách được xem như một lý tưởng đẹp. Chắc chắn điều làm nên sự bền vững của con đường sách này đó chính là đời sống thực của nó trong thị trường xuất bản.

Điều thuận lợi nhất từ đường sách này chính là sự hậu thuẫn của chính quyền thành phố. Sự chăm chút quy hoạch về không gian hoạt động sẽ hứa hẹn tạo nên hình ảnh một khu vực sinh hoạt tri thức văn minh, ngăn nắp, xứng đáng với vị trí trung tâm của một đô thị lớn.

Nhưng với đặc thù của thị trường sách Việt Nam hiện nay, không quá hy vọng đường sách có thể làm thay đổi thực trạng văn hóa đọc của đại chúng, càng không thể xác quyết rằng mọi sắp đặt theo ý chí ban đầu từ phía nhà tổ chức là bất di bất dịch và có thể đem lại thành công lâu dài mà mọi thứ phải là một quá trình thích ứng với thực tế kinh doanh và sinh hoạt văn hóa của cộng đồng.

Một đường sách sẽ được hiện thực hóa và đi vào hoạt động trong tháng 11 tới, trước hết là một tin vui. Phía sau đó, là những kỳ vọng lâu bền: Làm thế nào để đường sách phải đúng nghĩa là đường sách!