Làm rõ yếu kém của doanh nghiệp nhà nước

Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã khai mạc tại Hà Nội vào sáng 5-5 do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì. Hội nghị diễn ra trong 5 ngày, bế mạc vào ngày 10-5.

Làm trầm trọng thêm nợ xấu

Hội nghị lần này tập trung thảo luận, cho ý kiến về các nội dung: Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước (DNNN); tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân (KTTN); báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2016 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xem xét thi hành kỷ luật cán bộ và một số vấn đề quan trọng khác.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gợi ý mở một số nội dung quan trọng để hội nghị tập trung thảo luận, cho ý kiến.

Nhấn mạnh đến vai trò của DNNN đối với phát triển kinh tế đất nước, Tổng Bí thư cho biết Đảng và nhà nước ta đã bàn nhiều lần, ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp để sắp xếp lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả, phát triển DNNN và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Từ chỗ cả nước có hơn 12.000 DN 100% vốn nhà nước, đến năm 2001 giảm xuống còn 5.655 DN, đến tháng 10- 2016 chỉ còn 718 DN. Tuy nhiên, đến nay, DNNN vẫn chưa thực hiện được vai trò là lực lượng nòng cốt của kinh tế nhà nước; chưa thực hiện được nhiệm vụ dẫn dắt, tạo động lực phát triển đối với nền kinh tế.

"Nhìn chung, hiệu quả kinh doanh và đóng góp của phần lớn DNNN còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực nhà nước đầu tư. Nhiều DNNN làm ăn thua lỗ, thất thoát, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với những dự án đầu tư hàng ngàn tỉ đồng "đắp chiếu", làm trầm trọng thêm nợ xấu ngân hàng và nợ công quốc gia, gây bức xúc trong nhân dân" - Tổng Bí thư đánh giá.

Tổng Bí thư đề nghị cần giải đáp thấu đáo vì sao những hạn chế, yếu kém nêu trên đã được chỉ ra từ lâu nhưng qua nhiều nhiệm kỳ, đến nay tình hình vẫn chậm chuyển biến, thậm chí có mặt còn trầm trọng hơn. "Phải chăng nguyên nhân chủ yếu là do chưa xác định rõ ràng, đúng đắn chức năng, nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh và chức năng, nhiệm vụ chính trị - xã hội của DNNN; chưa có chuẩn mực trong hạch toán kinh doanh đúng đắn và phù hợp với DNNN trong sản xuất, kinh doanh sản phẩm hàng hóa thông thường với sản xuất, cung ứng dịch vụ công ích?" - Tổng Bí thư đặt vấn đề.

Theo Tổng Bí thư, trên cơ sở phân tích, đánh giá đúng những vấn đề nêu trên, cần xác định rõ mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu có tính đột phá trong thời gian tới. Trung ương cần tập trung thảo luận, tạo sự thống nhất cao về những vấn đề Bộ Chính trị xin ý kiến trung ương như nêu trong tờ trình, bao gồm: Khái niệm và vai trò của DNNN trong bối cảnh đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN 100% vốn nhà nước; xây dựng mô hình tổ chức thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu đối với DNNN; đổi mới tổ chức và hoạt động của DNNN, nhất là các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước lớn; phương án đổi mới mô hình, tổ chức hoạt động của tổ chức Đảng và công tác cán bộ trong DNNN.

Theo Tổng Bí thư, cần thiết phải ban hành một nghị quyết mới của trung ương để tiếp tục lãnh đạo đẩy mạnh cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN trong thời gian tới.

Cần đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN trong thời gian tới

Kinh tế tư nhân - động lực quan trọng

Qua tổng kết 15 năm (2002 - 2017) thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX "Về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân" cho thấy Đảng và nhà nước đã ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp quan trọng về khuyến khích, tạo điều kiện để KTTN phát triển.

Tổng Bí thư đánh giá KTTN ngày càng đóng góp lớn hơn trong huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển sản xuất - kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, cơ cấu lại nền kinh tế, tăng thu ngân sách nhà nước, tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, giải quyết các vấn đề xã hội. Tỉ trọng GDP của khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm cả kinh tế cá thể, duy trì ổn định khoảng 39%-40%...

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng chỉ rõ: Tốc độ tăng trưởng của KTTN có xu hướng giảm trong những năm gần đây. Xuất phát điểm phát triển và năng lực nội tại của KTTN nhìn chung còn thấp, chủ yếu vẫn là kinh tế hộ, cá thể. Nhiều DNTN hoạt động thiếu ổn định, thiếu bền vững, thậm chí bị thua lỗ, giải thể, phá sản. Tình trạng vi phạm pháp luật, gian lận thương mại, trốn thuế, nợ thuế, cạnh tranh không lành mạnh, gây ô nhiễm môi trường, không bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, không quan tâm bảo đảm lợi ích của người lao động diễn biến phức tạp, có nơi, có lúc rất nghiêm trọng...

Tổng Bí thư đề nghị trung ương thảo luận, đánh giá khách quan, khoa học về những kết quả, thành tích đã đạt được; phân tích sâu sắc những hạn chế, yếu kém tồn tại và nguyên nhân.

"Bám sát Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và thực tế đất nước, trung ương tập trung làm rõ, tạo sự thống nhất cao trong toàn Đảng, toàn dân về mục tiêu, quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, những nhiệm vụ và giải pháp lớn cần được quán triệt, triển khai thực hiện để KTTN ngày càng phát triển mạnh mẽ, đúng đắn và lành mạnh hơn, thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta" - Tổng Bí thư nhấn mạnh.