Ly cà phê đắng

Sau khi bức thư xuất hiện trên mạng, những tranh cãi nhiều chiều đã nổ ra. Phần lớn các ý kiến đều cho rằng bức thư đề cập đúng những thói hư tật xấu của người Việt, phản ánh đúng lối sống của một bộ phận không ít người dân Việt Nam hiện tại.

Tuy nhiên, nhiều bạn đọc cho rằng những nhận xét của du học sinh Nhật thiếu khách quan, không mang tính xây dựng, bộc lộ sự phiến diện của tác giả sau chỉ 4 năm sống ở Việt Nam. Cũng có ý kiến tin rằng qua giọng điệu và cách nhận xét, người viết bức thư kia chỉ có thể là người Việt, mượn danh một người Nhật để nói ra hết những điều dồn nén nhằm tránh bị chụp chiếc mũ này mũ nọ như thỉnh thoảng vẫn rơi vào những người không ngại bộc trực...

Ảnh minh họa từ internet

Thật ra, ai viết bức thư kia không quan trọng, vấn đề là nó có phản ánh đúng thực tế hay không. Xét về khía cạnh này thì có thể nói bức thư đã đề cập trúng một số thói quen xấu trong cách sống của một bộ phận người Việt như lừa lọc, ham ăn, tính đố kỵ, kỷ luật tự giác kém và thường ngủ quên trong ánh hào quang quá khứ.

Tuy nhiên, tác giả bức thư trước hết chưa thật công bằng (ít ra là tạo sự cân đối về nội dung) khi không điểm qua, dù mang tính khái quát, những điểm mạnh tạo nên vóc dáng của người Việt. Đó là lịch sử dựng nước và giữ nước; xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc mà không bị đồng hóa bởi các thế lực bên ngoài; là tính cố kết cộng đồng và lòng yêu nước nồng nàn...

Bỏ qua vài khiếm khuyết về nội dung và hình thức của bức thư, những người Việt tự trọng và cầu thị vẫn tìm thấy trong “ly cà phê đắng” đó sự đòi hỏi nghiêm túc và chân thành để chỉnh sửa bản thân. Nhưng xem ra người Việt còn khá nhiều thói quen không tốt cần phải loại bỏ hoặc thay đổi cho phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và tiến trình hội nhập với thế giới văn minh.

Những câu chuyện đáng xấu hổ về cách ăn uống, giao tiếp, sinh hoạt của một bộ phận người Việt ở nước ngoài xuất hiện ngày càng nhiều, một số vụ ảnh hưởng đến quốc thể, đòi hỏi phải xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ mới ở tầm chiến lược. Điều đó cần sự dày công.

Chúng ta chờ sự đột phá của ngành giáo dục để ít nhất 20 năm nữa, đất nước tự hào có một thế hệ mới người Việt Nam trí tuệ, bản lĩnh và văn minh.